دیابت نوع ۲ یکی از بیماری‌های مزمن است که باعث افزایش پایدار قند خون (هیپرگلیسمی) می‌شود. این بیماری به دلیل مقاومت سلول‌های بدن به انسولین یا تولید ناکافی این هورمون توسط پانکراس به وجود می‌آید. دیابت نوع ۲ اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی مانند بیماری‌های قلبی، نارسایی کلیه، سکته مغزی و حتی آسیب به چشم‌ها و اعصاب شود. در این نوشته، به بررسی علل، علائم، و روش‌های کنترل این بیماری خواهیم پرداخت.
دیابت نوع ۲ چیست؟
دیابت نوع ۲ یک بیماری متابولیک و مزمن است که با افزایش قند خون همراه است. پانکراس در بدن فرد مبتلا به این بیماری، انسولین تولید می‌کند، اما سلول‌های بدن به درستی به این هورمون پاسخ نمی‌دهند. این حالت که به “مقاومت به انسولین” معروف است، منجر به تلاش پانکراس برای تولید انسولین بیشتر می‌شود. در نتیجه، این غده در بلندمدت ممکن است از کار بیفتد و تولید انسولین به طور کامل متوقف شود.
این بیماری در افراد بالای ۴۵ سال شایع‌تر است، اما می‌تواند در افراد جوان‌تر و حتی کودکان نیز بروز پیدا کند. بر اساس آمار، دیابت نوع ۲ حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد از کل موارد دیابت را شامل می‌شود.
علائم
علائم دیابت نوع ۲ معمولاً به صورت تدریجی ظاهر می‌شوند و ممکن است سال‌ها بدون تشخیص باقی بمانند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- افزایش تشنگی و ادرار مکرر: از علائم اولیه افزایش قند خون.
- احساس خستگی: کاهش انرژی ناشی از عدم استفاده مناسب سلول‌ها از گلوکز.
- گرسنگی بیش از حد: عدم تعادل در قند خون و انرژی.
- کاهش وزن غیرعادی: به دلیل سوخت‌وساز ناقص بدن.
- بهبود کند زخم‌ها: ناشی از آسیب به رگ‌های خونی کوچک.
- مشکلات بینایی: تاری دید به دلیل تأثیر قند خون بالا بر عدسی چشم.
- خارش و عفونت‌های قارچی: به‌ویژه در ناحیه تناسلی.
- بی‌حسی و مورمور شدن در دست‌ها و پاها: نشانه آسیب به اعصاب محیطی.
علل و عوامل خطر دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ به دلیل تعامل عوامل ژنتیکی و محیطی بروز می‌کند. عوامل خطر اصلی شامل موارد زیر هستند:
- ژنتیک: اگر یکی از والدین یا هر دو به دیابت نوع ۲ مبتلا باشند، خطر ابتلا افزایش می‌یابد.
- چاقی و اضافه وزن: به‌ویژه چربی دور شکم.
- فعالیت بدنی کم: کم‌تحرکی منجر به کاهش حساسیت سلول‌ها به انسولین می‌شود.
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد غذاهای فرآوری‌شده و سرشار از قند و چربی‌های اشباع.
- سابقه دیابت بارداری: زنانی که در دوران بارداری به دیابت مبتلا شده‌اند.
- سن بالای ۴۵ سال.
راه‌های کنترل دیابت نوع ۲
کنترل این بیماری به معنای کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض طولانی‌مدت آن است. این مدیریت شامل موارد زیر است:
۱. تغییر سبک زندگی
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای غنی از فیبر مانند سبزیجات، غلات کامل، و میوه‌ها. همچنین، محدود کردن مصرف قندها و چربی‌های اشباع.
- فعالیت بدنی منظم: حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش متوسط در هفته. ورزش باعث افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین می‌شود.
- کنترل وزن: کاهش وزن می‌تواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد.
۲. داروها
- داروهای خوراکی: مانند متفورمین که تولید گلوکز را در کبد کاهش می‌دهد.
- تزریقات انسولین: برای کسانی که پانکراس آن‌ها توانایی تولید کافی انسولین را از دست داده است.
- داروهای جدیدتر: مانند آگونیست‌های GLP-1 که به کنترل قند خون و کاهش وزن کمک می‌کنند.
۳. پایش قند خون
اندازه‌گیری منظم قند خون با استفاده از دستگاه گلوکومتر یا مانیتورهای پیوسته گلوکز (CGM) ضروری است. این کار به تنظیم رژیم غذایی، داروها، و فعالیت بدنی کمک می‌کند.
۴. مراقبت‌های پزشکی
افراد مبتلا به این بیماری باید به طور منظم به پزشکان متخصص مانند غدد، چشم‌پزشکان و دندان‌پزشکان مراجعه کنند. دیابت می‌تواند بر سلامت چشم‌ها، دندان‌ها و اعصاب تأثیر بگذارد.
پیشگیری
پیشگیری از دیابت نوع ۲ با رعایت سبک زندگی سالم امکان‌پذیر است. انجام فعالیت بدنی منظم، تغذیه متعادل و پرهیز از مصرف دخانیات و الکل می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد. با این حال، در برخی افراد با پیشینه قوی ژنتیکی، پیشگیری کامل ممکن نیست.
نتیجه‌گیری
دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است، اما با مدیریت صحیح می‌توان کیفیت زندگی را حفظ کرد و از عوارض جدی آن جلوگیری نمود. آگاهی از این بیماری، تشخیص به موقع و رعایت توصیه‌های پزشکان کلیدهای اصلی در کنترل این بیماری هستند. در صورت نیاز به مشاوره و درمان‌های تخصصی، بیمارستان بین‌المللی آویسنا با تیمی از پزشکان متخصص و امکانات پیشرفته آماده ارائه خدمات به بیماران دیابت است.
