سی تی اسکن (CT Scan)، یکی از مهم‌ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی است که در تشخیص، پایش و مدیریت درمان بسیاری از بیماری‌ها نقش کلیدی دارد. این روش که به طور گسترده‌ای در بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی معتبر مانند بیمارستان بین‌المللی آویسنا استفاده می‌شود، امکان تهیه تصاویر سه‌بعدی و دقیق از اندام‌ها، استخوان‌ها، بافت‌های نرم و عروق خونی بدن را فراهم می‌کند. توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس، اطلاعات بسیار ارزشمندی را در اختیار پزشکان قرار می‌دهد و به تشخیص صحیح و درمان به موقع کمک شایانی می‌کند.
سی تی اسکن چیست و چگونه عمل می‌کند؟
سی تی اسکن مخفف “تصویربرداری مقطعی کامپیوتری” است که از ترکیب اشعه ایکس و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دقیق و مقطعی از بدن استفاده می‌کند. در این فرآیند، بیمار روی یک تخت مخصوص دراز می‌کشد و دستگاه سی تی، که به صورت یک حلقه بزرگ طراحی شده است، اطراف بدن بیمار حرکت می‌کند. این دستگاه تصاویر را از زوایای مختلف می‌گیرد و سپس با استفاده از کامپیوتر، این تصاویر به شکل سه‌بعدی بازسازی می‌شوند.
در بسیاری از موارد، پزشکان از توموگرافی کامپیوتری برای تشخیص مشکلاتی مانند شکستگی استخوان‌ها، تومورها، خونریزی داخلی، مشکلات عروق و بیماری‌های اعضای داخلی مانند کبد، کلیه، ریه و مغز استفاده می‌کنند.
انواع سی تی اسکن
سی تی اسکن بدون ماده کنتراست
در این نوع، تصاویر بدن بدون استفاده از هیچ‌گونه ماده اضافی تهیه می‌شود. این روش برای بسیاری از موارد عمومی کاربرد دارد و تصاویر دقیقی از ساختارهای بدن ارائه می‌دهد.
سی تی اسکن با ماده کنتراست
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای مشاهده بهتر و دقیق‌تر مناطق خاصی از بدن از ماده کنتراست استفاده کند. این ماده که معمولاً حاوی ید یا باریم است، از طریق وریدی یا دهانی به بیمار داده می‌شود. ماده کنتراست به تصاویر وضوح بیشتری می‌بخشد و امکان شناسایی مشکلاتی مانند انسدادها، نشت‌ها و توده‌ها را فراهم می‌کند. قبل از استفاده از این مواد، سابقه حساسیت بیمار بررسی می‌شود تا از بروز واکنش‌های آلرژیک جلوگیری شود.
مراحل انجام
- آماده‌سازی بیمار: بیمار باید قبل از انجام توموگرافی کامپیوتری، هر گونه اشیای فلزی مانند زیورآلات و لباس‌های فلزی را از خود جدا کند.
- دستورالعمل‌های پیش از تصویربرداری: در برخی موارد، بیمار باید چند ساعت قبل از تصویربرداری از خوردن غذا و نوشیدنی اجتناب کند.
- در طول تصویربرداری: بیمار روی تخت قرار می‌گیرد و باید بدون حرکت باقی بماند. تکنسین یا پزشک ممکن است از بیمار بخواهد در برخی لحظات نفس خود را حبس کند تا تصاویر واضح‌تری به دست آید.
- مدت زمان تصویربرداری: معمولاً سی تی اسکن چند دقیقه تا نیم ساعت زمان می‌برد که این مدت بر اساس ناحیه مورد بررسی متفاوت است.
مزایا
- تصاویر دقیق و سه‌بعدی: سی تی اسکن تصاویر بسیار دقیقی از ساختارهای داخلی بدن ارائه می‌دهد.
- تشخیص سریع و موثر: این روش به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات جدی را به سرعت شناسایی و درمان کنند.
- کاربرد گسترده: از سی تی اسکن می‌توان برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها و آسیب‌ها استفاده کرد.
- زمان کوتاه تصویربرداری: این روش به خصوص در موارد اورژانسی بسیار مفید است، زیرا در مدت زمان کوتاهی تصاویر دقیق ارائه می‌دهد.
خطرات و محدودیت‌های سی تی اسکن
- تابش اشعه ایکس: اگرچه میزان اشعه در سی تی اسکن کنترل‌شده و ایمن است، اما انجام مکرر آن ممکن است به مرور زمان خطراتی به همراه داشته باشد.
- حساسیت به ماده کنتراست: در موارد نادر، بیماران ممکن است به ماده کنتراست حساسیت نشان دهند.
- کاربرد محدود در دوران بارداری: برای زنان باردار، معمولاً از روش‌های جایگزین مانند ام آر آی یا سونوگرافی استفاده می‌شود تا از تابش اشعه به جنین جلوگیری شود.
کاربردهای رایج سی تی اسکن
- تشخیص تومورها و سرطان‌ها: برای شناسایی و ارزیابی اندازه و موقعیت تومورها استفاده می‌شود.
- بررسی آسیب‌های داخلی: از جمله شکستگی استخوان‌ها، خونریزی‌ها و جراحات داخلی.
- تصویربرداری از مغز: در مواردی مانند سکته مغزی، ضربه به سر یا تومورهای مغزی.
- بررسی وضعیت قلب و عروق: برای تشخیص مشکلاتی مانند انسداد شریان‌ها.
- ارزیابی ریه‌ها: برای بررسی عفونت‌ها، سرطان یا مشکلات دیگر ریوی.
نتیجه‌گیری
سی تی اسکن یکی از پیشرفته‌ترین و دقیق‌ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی است که در تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها نقش حیاتی دارد. این روش با ارائه تصاویر سه‌بعدی و جزئیات دقیق، به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین برنامه درمانی را برای بیماران خود ارائه دهند. در بیمارستان بین‌المللی آویسنا، تمامی مراحل این تصویربرداری با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تحت نظر پزشکان و تکنسین‌های متخصص انجام می‌شود. این مرکز با ارائه خدمات باکیفیت و استفاده از فناوری‌های نوین، یکی از بهترین گزینه‌ها برای انجام توموگرافی کامپیوتری در ترکیه محسوب می‌شود.
مدت زمان سی تی اسکن معمولاً بین چند دقیقه تا نیم ساعت است که به نوع و ناحیه تصویربرداری بستگی دارد.
خیر، این روش کاملا بدون درد است و بیمار می‌تواند بلافاصله پس از آن به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد.
با وجود برخی نگرانی‌ها درباره تابش اشعه، تکنولوژی‌های پیشرفته و تنظیمات خاص برای کودکان، خطرات را به حداقل می‌رساند.
در بیمارستان بین‌المللی آویسنا، نتایج اسکن به سرعت آماده می‌شود و بیماران می‌توانند به صورت آنلاین نیز به آن دسترسی داشته باشند.
