Lenfödem Tedavisi : Etkili Tedavi Masaj ve Egzersiz

En sık bacaklarda ve kollarda şişlik oluşması olarak karşımıza çıkan lenfödem (fil) hastalığı, hastanın yaşamını olumsuz etkilemektedir. Özellikle hastalığın ilerlemesi ile hastalığın oluştuğu uzuv kullanılamaz hale gelir. Bu sebeple hastalığa erken tanı konulması ve erkenden tedavi sürecine başlanması son derece önemlidir.

Avicenna Hastanesi olarak kaleme aldığımız bu yazıda lenfödem tedavisi hakkında merak ettiğiniz tüm detaylara ulaşabilirsiniz.

Lenfödem Nedir?

Lenfödem halk arasında fil hastalığı olarak da bilinmektedir. Hastalık sebebi ile kol veya bacaklarda şişme ve ödem oluşmaktadır. Başlangıçta bu şişlik veya ödem minimum düzeyde olsa da zamanla artık taşımakta ve kullanmakta zorlandığınız bir uzvu meydana getirebilir.

Hastalık çoğunlukla lenfatik sistem içerisinde yer alan lenf bezlerinde oluşan tıkanıklıklar sebebi ile ortaya çıkmaktadır. Lenf bezlerinde oluşan tıkanıklık sonucunda lenf sıvısı tam boşaltılamaz ve dokuda birikir. Bu durum ise ödem ve beraberinde şişkinliğe sebep olmaktadır. Diğer yandan bu hastalık, kanser tedavisi sırasında lenf düğümlerinin alınması sonucunda gelişebilmektedir.

Hastalık ilerledikçe hastayı hem bedensel, hem sosyal, hem de psikolojik anlamda daha zor bir duruma sokar. Tedavi geciktirilirse çok ciddi komplikasyonlara sebep olabilir. Bu sebeple hastalık erkenden teşhis edilmeli ve teşhis edildiği andan itibaren tedavi süreci başlatılarak şişkinlikler ortadan kaldırılmalıdır.

Lenfödem Belirtileri

Genellikle bacak ve kollarda kendini gösteren bu hastalık başlangıçta hafif olabilir fakat sonrasında şişkinlik iyice artarak uzvu kullanmayı engeller. Bu hastalık yüz, boyun, karın ve akciğerde de meydana gelmektedir.

• Lenfödem hastalığına sahip olduğunuzu gösteren belirtiler şunlardır:

• Vücudun özellikle bacak veya kol bölgesinde şişlik ve ödem

• Ciltte kıvrımların oluşması

• Cildin kalınlaşması

• Cildin ileri derecede sertleşmesi

• Ağrı ve rahatsızlık

• Şişliğin olduğu bölgelerde hareketin kısıtlanması

• Gerginlik veya ağırlık hissiyatı

• Sürekli tekrar eden enfeksiyonlar

• Deriden çeşitli sıvıların sızması

Fil Hastalığı (Lenfödem) Neden Olur?

Lenfödem şu sebeplerden kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır:

• Lenf bezlerinin kanser tedavisinin bir parçası olarak çıkartılması

• Kanser sonrası radyoterapi uygulaması

• Kalıtsal lenf sistemi hastalıkları

• Lenf yollarının hasara uğramış olması

• Travmalar

• Enfeksiyonlar

• Çeşitli cerrahi müdahaleler sırasında lenf yollarının hasara uğraması

• Tümöral bozukluk sonucunda lenf yollarının tıkanmış olması

Lenfödem Tedavisi

Lenfödemi tamamen yok edecek bir tedavi yöntemi maalesef henüz bulunamamıştır. Diğer yandan hastalığın göstermiş olduğu şişkinlikleri azaltıcı ve durumu kontrol altına alıp hastalığın olduğu uzvu normale yakın bir pozisyona getirici bazı lenfödem tedavisi yöntemleri bulunmaktadır.

Lenfödem tedavisinde uygulanan yöntemler 6 farklı çeşitte karşımıza çıkmaktadır.

• Manuel lenf drenajı

• Kompresyon bandajı

• Kompresyon giysileri

• Lenfödem egzersizleri

• Pnömotik kompresyon

• Cilt bakımı

Manuel Lenf Drenajı

Lenf sisteminin özel masaj tekniği ile rahatlatılmasıdır. Bu masaj tekniğinde lenf akımının kol ve bacaklardan gövdeye doğru ilerlemesine yardım edilir. Bölgede bloke olmuş sıvının serbest akışı sağlanır. Bu yöntemde amaç ödemli ve şiş bölgedeki lenf sıvısının alınıp lenf nodülü çalışan bölgelere doğru taşınmasıdır. Diğer yandan bu yöntem damar içi pıhtı, cilt enfeksiyonu veya başka bir hastalığı olan kişilerde uygulanmadan önce dikkat edilmelidir. Bu noktada tedavi yönteminin uzman bir terapist tarafından yapılması önemlidir. Manuel lenf drenajı sonucunda şişkinlik büyük oranda azalmaktadır.

Kompresyon Bandajı

Manuel lenf drenajından sonrasında harekete geçmiş lenf sisteminin etkinliğini korumak için yapılan özel bir bandajlama tekniğidir. Bu lenfödem tedavisi tekniğinde bandaj parmaklara yakın yerde en sıkı halindedir ve gövdeye yaklaştıkça biraz gevşetilir. Söz konusu bandajlamada basıncın çok dengeli şekilde ayarlanması gerekmektedir.

Bu yöntemde kısa çekişli ve elastik olmayan bandajlar, basınç ayarlanması için ise yün sargılar kullanılmaktadır. Kas aktivasyonu sırasında yüksek basınç, istirahat halinde ise düşük basınç uygulayan bu bandajlar, lenf sıvısının uzuvda tekrar birikmesini önlemektedir.

Kompresyon Giysileri

Kol veya bacağa geçirilerek lenf akışını hızlandırmaya çalışan özel çoraplardır. Her hastaya özel ölçü alınarak, özel örme tekniği ile yapılmaktadır. Lenfödem giysileri yazılan reçete ile medikal mağazalarından satın alınmalıdır.

Lenfödem Egzersizleri

Egzersizler bu hastalığı kontrol altında tutmak adına yapılan en önemli yöntemlerden biridir. Günlük yapılan doğru egzersizler lenf dolaşımını hızlandırmaktadır. Bu sayede daha fazla şişlik ve ödem oluşmasının önüne geçilmektedir.

Lenf sıvısının akış hızı iskelet kasları tarafından sağlanan aralıklı dış basınca bağlıdır. Sıvı drenajının olması için kas aktivitesi gerekmektedir. Egzersizler mutlaka bandaj veya çorap kullanımı eşliğinde yapılmalıdır. Egzersizler her hastaya özel olarak, fizyoterapist tarafından hazırlanır. Bazı egzersiz türleri lenfödem hastaları için oldukça risklidir. Isınma, solunum, açma germe egzersizleri bu hastalık için son derece başarılı sonuçlar vermektedir.

Pnömotik Kompresyon

Lenf sıvısını uç kısımlardan gövdeye doğru ilerletmek için kullanılan bu yöntemde kol veya bacağa kılıf gibi geçirilen, pompaya bağlı ve bu sayede belli aralıklarla şişip sönen bir cihaz kullanılır.

Cilt bakımı

Lenfödem görülen uzvun derisinde kalınlaşma ve sertleşme görülmektedir. Bu sebeple Ph değeri 5.5 olan nemlendiriciler kullanılarak bölgenin deformasyonunun önüne geçilir. Ayrıca şişlik ve ödemin olduğu bölgede enfeksiyon veya mantar oluşup oluşmadığını sürekli kontrol etmek gerekmektedir.

 

Sıkça Sorulan Sorular