El Rehabilitasyonu Nedir?
Yaralanmış, hastalıklı veya opere edilmiş el veya üst ekstremitenin kalan fonksiyonel kapasitesini yükseltmek için başvurulan bir tedavi yöntemidir. Diğer taraftan el rehabilitasyonu, el için fizik tedavi olarak da bilinmektedir. El ve üst ekstremitenin işlevi: tutmak, kavramak, taşımak, erişmek, bırakmak gibi fonksiyonlara dayanır. Bu tedavide amaç özellikle el ve üst ekstremitenin fonksiyonel reziduel kapasitesinin, normal motor davranışının, elin motor rahatlığının ve postürünün geliştirilmesine dayanır.
El Rehabilitasyonu Faydaları
-
Ödemi azaltır.
-
Doku iyileşmesine yardımcı olur.
-
Ağrıyı azaltır.
-
Elin gevşemesine yardımcı olur.
-
Kasların aşırı kullanılmasını engeller.
-
Kasların yetersiz kullanımını engeller.
-
Motor ve duyu fonksiyonlarını yeniden eğitir.
-
Hareket genişliğini korur.
-
Elin kuvvetini arttırır.
- Elin dayanıklılığını arttırır.
El Rehabilitasyonu Aşamaları
1.Elin Değerlendirilmesi:
Bu tedaviye başlamadan önce el her yönden detaylı olarak değerlendirilir. Görsel değerlendirmede elde var olan yaralar, cildin durumu, tırnakların durumu, eldeki kan dolaşımı, ödem varlığı, kas atrofisi ve deformitenin tespiti yapılır.
Taktil muayenede, eldeki sıcaklık ve skar durumu, hipersensitivite, ciltte aşırı terleme ya da kuruluk, ayrıca eklem ya da yumuşak dokularda gerginlik tespit edilmektedir.
Daha sona ağrı değerlendirimi yapılır. Bu aşamada ağrı şiddeti sorgulanmaktadır. Bunun için ise, VAS veya Verbal skalaya başvurulur.
Bu değerlendirmeden sonra eklem hareket açıklığı değerlendirilmektedir. Bu noktada aktif ve pasif harekete, üst ekstremite eklemlerine ve tenodez etkisine bakılmaktadır.
Daha sonra kas gücü ve ayrıca spesifik kasların test edilmesi, kavrama gücü ve parmak kavrama gücünün belirlenmesi gibi değerlendirmeler gerçekleştirilir.
Son olarak duyu muayenesi, ardından el becerileri ve günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirimi yapılır. Diğer taraftan duyu muayenesinde özellikle yüzeyel duyu ve derin duyu incelenir.
2. Tedavi:
Elin sahip olduğu soruna ve sorunun düzeyine bağlı olarak tedaviye başlanır. Ödemi iyileştirme, doku iyileşmesini hızlandırma, ağrıyı ortadan kaldırma ve daha birçok sorunu düzeltmek için gerekli egzersizlere başlanır.
Egzersiz tedavisi ile amaç, kasların yeniden eğitilmesi, eklemlerin ve tendonların mobilizasyonunun sağlanması, kas gücünün ve dayanıklılığının arttırılmasıdır.
Mobilizasyon egzersizinde amaç, aktif ve pasif EHA’ nı korumak, eklem sertliğini ve deformiteyi önlemektir. Bu noktada özellikle pasif, aktif-yardımlı, aktif EHA, germe egzersizleri yapılır. Gerektiği takdirde CPM cihazları kullanılır. CPM, yara ve doku iyileşmesini hızlandırır. Ayrıca eklem kıkırdağının rejenerasyonuna ve intraartiküler kırıklarda kırık iyileşmesine yardımcı olmaktadır. Bunun yanı sıra kontraktür gelişmesini ve yapışıklığı da önler.
Kas güçlendirme ve dayanıklılık egzersizlerinde, nöromuskuler yeniden eğitim, proprioseptif nöromusküler fasilitasyon teknikleri kullanılır. Özellikle biofeedback, relaksasyon teknikleri, elektrik stimülasyonu tekniklerine de başvurulmaktadır.
Duyusal eğitimde ise amaç, duyu defisiti olan elin duysal fonksiyonlarını olabildiğince geliştirmektir. Ayrıca hastaya ağrıyı, ısıyı, objelerin şekil, doku, büyüklük, ağırlık, sertlik gibi özelliklerini ayırt etmeye yönelik eğitimler de verilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
El rehabilitasyonu egzersizleri?
Fizik tedavi ve rehabilitasyon egzersizlerine başvurulur. Özellikle mobilizasyon egzersizleri ve kas güçlendirme dayanıklılık egzersizlerinden yararlanılmaktadır.
El rehabilitasyonu fizik tedavi?
Çok farklı sebeplerden el işlevini yitirebilir veya işlevinde azalma meydana gelebilir. Bu gibi durumlarda el ve üst ekstremitenin fonksiyonel rezidüel kapasitesini, normal motor davranışını, elin motor rahatlığını ve postürünü geliştirmek için el rehabilitasyonuna başvurulmaktadır. Bu noktada fizik tedavi yöntemlerinden faydalanılır.
