Kalp Kası İltihabı Nedir?
Miyokardit, kalp kasının (miyokard) iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir kalp hastalığıdır. İltihaplanma sonucu kalbin, vücuda kan pompalama yeteneği azalır. Bununla birlikte hızlı ya da anormal kalp ritimleri (aritmi) görülmektedir. Bununla birlikte kalp üzerine bir yara dokusu oluşmaktadır. Bu da vücutta kan ve oksijenin dolaşabilmesi için kalbi daha fazla çalışmaya zorlar. Genellikle viral enfeksiyonlar kalp kası iltihabına neden olmaktadır. Bununla birlikte bir ilaca verilen reaksiyondan da kaynaklanabilmektedir. Belirti ve semptomlar arasında ise ağırlıkla yorgunluk, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve aritmiler görülmektedir.
Kalp Kası İltihabı Belirtileri
Miyokardit eğer hafif bir evrede ise, göğüs ağrısı veya nefes darlığı gibi belirtilerin görülmeme olasılığı vardır. Ancak ciddi evrelerde, hastalığın belirti ve semptomları, nedene bağlı olarak değişmektedir. Bununla birlikte yaygın olarak görülen belirtileri şunlardır:
- Göğüste ağrı,
- Aritmiler,
- Dinlenirken ya da fiziksel aktivite esnasında nefes darlığı,
- Yorgunluk,
- Bacaklarda veya ayak bileklerinde ödem,
- Baş ağrısı,
- Eklem ve kas ağrıları,
- Yüksek ateş,
- İleri vakalarda ani bilinç kaybı.
Çocuklarda Kalp Kası İltihabı
Bu sağlık problemi çocuklarda geliştiği takdirde, yukarıdaki belirtilerden farklı olarak aşağıdaki belirtiler görülmektedir.
Özellikle viral enfeksiyonların çocuklarda kalp kası enfeksiyonu riskini arttırdığı bilinmektedir. Çocuklarda bir başka yaygın kalp kası iltihabı belirtisi hızlı nefes alıp vermedir. Bunun yanında normalden daha fazla atan kalp ritimleri de görülmektedir.
Kalp Kası İltihabı Neden Olur?
Genellikle kalp kası enfeksiyonunun sebebi tam olarak belirlenememektedir. Bununla birlikte potansiyel sebepler de oldukça fazladır. Ancak kalp iltihabı geliştirme olasılığı nadirdir. Genel olarak kalp kası iltihabına sebep olabileceği tahmin edilen olası sebepler şu şekildedir:
- Virüsler: Soğuk algınlığına neden olan Adenovirüs ve Covid-19 gibi bazı virüsler kalp kası iltihaplanmasına neden olabilmektedir. Genellikle çocuklarda hafif bir kızarıklığa neden olan parvovirüs nedenler arasındadır. Hepatit B ve Herpes Simpleks virüslerinin de kalp iltihabına neden oldukları bilinmektedir. Bunların yanında bazı sindirim sistemi enfeksiyonları ve Kızakmıkçık hastalığı da kalp kası enfeksiyonuna neden olabilmektedir.
- Allerjik Reaksiyona Sebep Olabilecek İlaçlar: Bu ilaçlar genellikle kanseri tedavi etmek için kullanılan ilaçları kapsar. Penisilin ve sülfonamid ilaçları gibi antibiyotikler ve bazı nöbet önleyici ilaçlar da kalp iltihabına neden olabilmektedir.
- Radyasyon ve Kimyasallar: Belirli kimyasallara maruz kalmak bazı durumlara kalp kası enfeksiyonuna neden olabilmektedir.
- Diğer Hastalıklar: Bazen genetik yatkınlıkla birlikte çeşitli kronik hastalıkların ileri evresinde ve bulaşıcı hastalıkların bir komplikasyonu olarak kalp kası enfeksiyonu görülebilmektedir.
Kalp Kası İltihabı Tanısı
Ağır kalp hasarlarını önlemenin en önemli etkeni, erken teşhistir. Bu sebeple yukarda belirtilen semptom ve belirtilerden herhangi birini tespit ettiğiniz durumda ihmal etmeden bir doktor muayenesine gitmeniz faydalı olacaktır. Bu şekilde hastalığı en erken dönemde teşhis edip, tedavi sürecini daha rahat yürütebilirsiniz. Doktorunuz, yapacağı detaylı bir fizik muayeneden sonra kalp enfeksiyonunuzun olup olmadığını doğrulatmak ve şiddetini belirlemek için bazı testler ister. Genel itibari ile kalp kası enfeksiyonunun teşhisi için yapılan testler aşağıdaki gibidir:
- EKG (Elektrokardiyogram): Bu test, kalbinizin elektriksel olarak atımlarını görebilmek için yapılır. EKG sonuçları ile anormal kalp ritimleri kolaylıkla tespit edebilmektedir.
- Röntgen: Fizik muayeneden sonra doktorunuz EKG’ye ek olarak bir göğüs röntgeni çektirmenizi ister. Elde edilen röntgen görüntüsü, kalbinizin boyutunu ve şeklini ve bunun yanında kalp zarı ve kasları çevresinde sıvı birikimi olup olmadığı hakkında detaylı bilgi verebilmektedir.
- MR (Manyetik Rezonans): Kardiyak MR, kalbinizin boyutunu, şeklini ve yapısını detaylı bir şekilde incelemek için yapılmaktadır. Bu test ile kalp kası iltihabı kesin olarak teşhis edilebilmektedir.
- Ekokardiyografi: Bu test, kalp ultrasonu olarak adlandırılır. Ultrasonik ses dalgalarıyla, kalbin farklı yapılarını inceleme imkânı veren bir teşhis ve araştırma metodu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir ekokardiyogram, kalbinizin büyümesini, zayıf pompalama işlevini, kapak problemlerini ve kalp içinde bir pıhtı olup olmadığını rahatlıkla gösterebilir.
- Kan testleri: Bunlar, beyaz (akyuvar) ve kırmızı (alyuvar) kan hücresi sayımlarının yanı sıra kalp kasınıza zarar veren belirli enzimlerin düzeylerini ölçmektedir. Kan testleri, virüslere ve kalp kası enfeksiyonu ile ilişkili bir enfeksiyonu gösterebilecek diğer organizmalara karşı antikorları da tespit etmek için yapılabilmektedir.
- Kalp Kateterizasyonu: Kalp boşluklarına veya damarları içerisine bir kateter yerleştirilmesi işlemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Koroner arterleri ve kalp boşlukları kontrast sıvı bir madde verilerek görüntülenmektedir. Bu işlemde “X” ışınları kullanılarak hareketli film çekilmektedir.
- Endomiyokardiyal Biyopsi: Girişimsel bir işlemdir. Kalp kasından örnek alınarak patoloji laboratuvarına gönderilmektedir. Bu şekilde hastalığın altta yatan nedenleri tespit edilebilmektedir.
Kalp Kası İltihabı Tedavisi
Genellikle kalp enfeksiyonları kendi kendine veya tedavi ile kolay bir şekilde iyileşebilmektedir. Bununla birlikte kalp kası iltihabı tedavisinde çoğunlukla kalp yetmezliği gibi nedenlere ve belirtilere odaklanılır. Hafif vakalarda, en az üç ila altı ay boyunca ağır sporlardan kaçınmanız gerekmektedir. Bu süreçte ihtiyacınız olan tek şey, vücudunuzun kalp kası enfeksiyonuna neden olan enfeksiyonla mücadele etmesine yardımcı olacak ilaç tedavileridir. Bununla birlikte bazı kalp kası enfeksiyonu türleri, bağışıklık sisteminizi baskılamak için kortikosteroidlere cevap verebilmektedir. Lupus gibi kronik hastalıkların neden olduğu bazı durumlarda, tedavi genellikle altta yatan hastalığa odaklı bir şekilde yönetilmektedir. Genel olarak miyokardit vakalarında, kalbin iş yükünü azaltmak veya fazla sıvıyı atmasına yardımcı olmak için bazı ilaçlar reçete edilmektedir. Önerilen ilaçlar şunları kapsamaktadır:
- ACE İnhibitörleri: Bu ilaçlar kalbin kan damarlarını gevşetir ve kanın daha kolay pompalanmasına yardımcı olmaktadır. Bu sayede kan basıncı düşürülerek felç riski gibi ağır komplikasyonların gelişmesi engellenir.
- Beta Blokerler: Bu ilaçlar, kalp yetmezliğini tedavi etmek ve aritmileri kontrol etmeye yardımcı olmak için farklı şekillerde çalışmaktadır. Hızlı kalp atışına yol açabilen sempatik sinir sisteminin bazı ağır etkilerini engelleyerek kalbin iş yükünü azaltırlar.
- Diüretikler: İdrar söktürücü olarak da bilinen bu ilaçlar sodyum ve sıvı tutulmasını gidermek için uygulanabilmektedir.
Risk Grupları
Bu hastalığa yakalanma riski bazı kişilerde diğerlerine oranla daha fazla olmaktadır. Miyokardit hastalığı için risk grupları aşağıdaki gibidir:
- Doğuştan kalp hastalığı olanlar,
- Protez kapak ameliyatı geçirenler,
- Daha önce miyokardit olanlar,
- Bağışıklığı zayıf kişiler,
- Stent veya diğer damar içi katetere sahip olanlar,
- Uyuşturucu maddelere çok fazla maruz kalan kişiler.
Kalp Kası İltihabı Komplikasyonları
Ağır ve uzun süreli miyokarditin, kalp kasına kalıcı olarak zarar verebilme ihtimali oldukça yüksektir. Genel olarak izlenen komplikasyonlar şu şekildedir:
- Kalp Yetmezliği: Tedavi edilmeyen bir kalp enfeksiyonu, kalp kaslarına zarar vererek kanın düzgün bir şekilde pompalanmasını engeller. Şiddetli vakalarda, bu hastalıkla ilişkili kalp yetmezliğinin bir ventriküler destek cihazı veya kalp nakli gerektirebilme ihtimali bulunmaktadır.
- Kalp Krizi veya Felç: Kalp kası enfeksiyon kaptığında ve vücuda yeterli kanın pompalanamadığı durumlarda, pıhtı oluşma riski çok yüksektir. Oluşan bir pıhtının, kalbin atardamarlarından herhangi birini tıkaması halinde kalp krizi geçirme olasılığı çok yüksek olmaktadır. Bununla birlikte kalpte oluşan bir kan pıhtısının beyin damarlarına sıçraması halinde felç geçirme riski olmaktadır.
- Aritmi: Bu tanım, kalbin hızlı veya normal olmayan bir şekilde atması demektir. Kalp kasının zarar görmesi çoğunlukla aritmilere sebep olabilmektedir.
- Ani Ölüm: Bazı ciddi aritmiler kalbin aniden durmasına sebep olabilmektedir. Aritmiler hemen tedavi edilmediği takdirde ölümcüllüğü yüksektir.
Kalp Kası İltihabını Önleme
Bu hastalık için alınabilecek özel bir tedbir yoktur. Ancak enfeksiyonları önlemek için şu adımları atmak sizin için çok faydalı olabilir:
- İyileşene Kadar Viral Enfeksiyonlardan Kaçının: Özellikle viral ya da gribal enfeksiyonu olan insanlardan kaçınmanız çok önemlidir. Bilinmeyen bir altta yatan nedeniniz olduğu takdirde herhangi bir viral enfeksiyon sizde çok kolay kalp enfeksiyonuna sebep olabilir.
- Kişisel Hijyeninize Özen Gösterin: Düzenli el yıkama ve bunun dışında kişisel hijyene özen gösterilmesi enfeksiyonun önüne geçmek konusunda oldukça önemlidir.
- Riskli Davranışlardan Kaçının: HIV ile ilişkili miyokard enfeksiyonu kapma şansınızı azaltmak için cinsel ilişkilerinizi iyi yönetmeniz gerekir. Bunun için güvenli ilişki yollarını tercih edebilirsiniz.
- Aşılarınızı Olun: Miyokardite neden olabilen kızamıkçık ve grip hastalıklarına karşı koruma sağlayanlar da dahil olmak üzere önerilen aşıları mutlaka olmanız gerekir. Bu şekilde virüslere maruz kalma riskinizi en aza indirebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Covid-19 aşıları, özellikle Pfizer – BioNTech aşısı kalp kası iltihabı yapar mı?
Bu konuda uzmanlar, kalp kası enfeksiyonlarının aşılarla ilgili olmasının “ihtimal dahilinde” olduğunu, ancak aşının faydalarının risklerinden “çok daha fazla” olduğu kanaatindedir. Bazı ülkelerde yapılan araştırmalar sonucu BioNTech aşısı ile ilgili bu tür tespitler çok az olmakla birlikte mevcuttur.
Kalp kası iltihabı nasıl olur?
Genellikle kalp kası enfeksiyonunun sebebi tam olarak belirlenememektedir. Bununla birlikte potansiyel sebepler de oldukça fazladır. Ancak kalp iltihabı geliştirme olasılığı nadirdir.
Kalp kası iltihabı nasıl anlaşılır?
Bu hastalığın teşhisi için birçok farklı yöntem vardır. Genel olarak EKG, Röntgen, Ekokardiyografi ve kan testleri gibi testler uygulanarak teşhis edilmektedir.
