Vejetaryenlik son dönemlerin en popüler beslenme şekillerinden birisidir. Kırmızı ve beyaz et tüketiminde bulunmayan kişilere vejetaryen denir. Ancak burada kastedilen bilinçli olarak et tüketimini durdurmuş olmaktır. Peki, vejetaryen beslenme nedir, nasıl olur?
Et tüketiminde bulunmadıkları için vejetaryenler nasıl beslenir sorusunun yanıtı da sıklıkla merak edilir. Vejetaryen beslenmede et tüketimini durduran kişilerin; tahıllı gıdalar, baklagiller, meyve ve sebzeler, yağlı tohumlar ve soya gibi besinleri tüketmesi mümkündür. Bu besinler ile vücuttaki vitamin dengesi korunarak sağlığı olumsuz yönde etkileyecek bir sorunun ortaya çıkması engellenebilir.
Vejetaryen beslenme sırasında en çok dikkat edilmesi gereken nokta vitamin dengesini koruyabilmektir. Vücutta protein girişinin kısıtlanması, sağlık problemlerinin doğmasına neden olabilir. Bu nedenle vejetaryenlerin belirli aralıklarla değerlerini kontrol ettirmesi önemlidir.
Vejetaryen Beslenme Ne Demek?
Vejetaryen beslenme sık duyulan bir terimdir. Yine de vejetaryen ne demek sorusunun araştırıldığı görülebilir. Kelime anlamı olarak vejetaryen, Türkçeye et yemez olarak çevrilir.
Vejetaryen Yemek Tarifleri Nelerdir?
Vejetaryenler için etsiz özel tarifler yapılır. Vejetaryen beslenmenin doğru bir karar olduğunu hissettirecek 5 tarifi şu şekilde ele alabiliriz:
- Yeşil Mercimek Köftesi
Önemli bir protein kaynağı olarak öne çıkan yeşil mercimek, vejetaryen besinler için kurtarıcıdır denebilir. Vejetaryen olan kişiler için yeşil mercimek köftesi son derece ideal bir seçenektir. Bu tarifi yapmak için; 2 su bardağı haşlanmış mercimek, ince kıyılmış 1 adet büyük boy soğan, 2 diş rendelenmiş sarımsak, kıyılmış maydanoz, 4 yemek kaşığı zeytinyağı, pul biber, kimyon, tuz, karabiber ve harcın aldığı kadar galeta unu kullanılır. Tüm malzemeleri bir kapta yoğurduktan sonra harçtan parçalar koparıp yuvarlamak ve hafif baskı ile yuvarlakları ezerek tavada veya fırında köfteleri pişirmek yeterlidir.
- Tam Buğday Unlu Vejetaryen Pizza
Tam buğday unu, tuz ve su karışımı ile hamuru hazırlanan vejetaryen pizzanın üstüne domates sosu, mevsim sebzeleri, parmesan, fesleğen ve pesto sos konulabilir. Margarita, funghi, sebzesever gibi farklı pek çok vejetaryen pizza seçeneğinden birini seçerek hamurun üstünü süslemek de mümkündür.
- Vejetaryen Mantı (Hingel)
Geleneksel yiyeceklerimizden biri olarak öne çıkan mantıyı vejetaryenlere özel hazırlamak da mümkün. Hingel, mantı hamurunun içerisine patatesle hazırlanan bir dolgu koyarak yapılmaktadır. Hingel için ilk olarak mantı hamuru hazırlanır. Hamur için yumurta, un, su ve tuzu karıştırmak gerekir. Dolguyu hazırlamak için ise 4-5 adet büyük boy patates, 1 tatlı kaşığı tuz, kırmızı biber ve karabiber birleştirilerek iyice kavrulur. Dinlenen hamuru açıp içerisine patatesli dolguyu koymak yapılacak bir sonraki işlemdir. Mantıları fırında kızartarak veya haşlayarak pişirmek mümkündür.
- Ratatouille
Animasyonunu da severek izlediğimiz ratatuy, sebzelerin domates sosuyla fırına verilmesi ile hazırlanan bir tariftir. Bu tarifi yapmak için kabak, patlıcan, domates ve patatesi ince halkalar halinde kesmek gerekir. Domates, kekik, soğan, sarımsak, sivri biber, sıvı yağ, tuz, karabiber ve pul biber bir araya getirilir ve sos hazırlanır. Pişen sosu tepsinin tipine yaymak gerekir. Sırasıyla üzerine sebzeleri dizip tarifi fırına vermek yeterlidir. İşte kurtarıcı vejetaryen tarifimiz hazır!
- Falafel
Son tarifimiz vejetaryenlerin vazgeçilmezi falafel! Bu tarif için 1.5 su bardağı haşlanmış nohut, 1 adet orta boy soğan, 2 diş sarımsak, tuz, karabiber, ince kıyılmış maydanoz, kimyon, toz kırmızı biber, kabartma tozu ve un karıştırılmalıdır. Harcı yuvarlak haline getirip ayçiçek yağı içerisinde kızartarak tarifinizi yemeye hazır hâle getirebilirsiniz.
Vejetaryen tarifler çeşitlendirilerek de yapılabilir. Meyve-sebze, bakla ve tahıl odaklı tüm yiyeceklerle, klasik yemekleri yeniden yorumlayarak yapmak da mümkündür.
Vejetaryen Beslenmenin Faydaları Nelerdir?
Vejetaryen beslenme türünün pek çok faydası bulunmaktadır. Vejeteryanlık faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Karbon ayak izini azaltmaya yardımcı olarak çevreye olumlu etki sağlar,
- Tüketim çılgınlığını engeller,
- Romatizma hastalarında eklem ağrılarının, kasılmaların ve krampların azalmasını sağlar,
- Sebze odaklı beslenme sisteminin önünü açarak vücuda daha fazla vitamin ve mineral girişini destekler,
- Çok daha uygun fiyatlı beslenme alternatifi sunar.
Vejetaryen ve Vegan Arasındaki Fark Nedir?
Vejetaryenlik ve veganlık sıklıkla karıştırılır. Veganlık, vejetaryen beslenme şeklinin alt dalı olarak açıklanabilir. Hayvansal gıdaların tümünü reddeden bir beslenme sistemidir. Vejetaryenlik ve veganlık arasındaki farklar temelde hayvansal süt, yağ, yumurta gibi gıdaların kullanımına dayalıdır. Vejetaryenler et yemezler; süt, yumurta gibi hayvansal gıdaları tüketirler. Veganlar ise hayvansal tüm besin kaynaklarını reddederek bitki odaklı beslenirler.
Veganlık, vejetaryen beslenme şeklinin bir alt dalı olarak nitelendirilebilir. Veganlar; klasik vejetaryenlerin aksine yumurta, süt, peynir, tereyağı gibi gıdaları tüketmezler. Bunun yerine bitki odaklı badem sütü, soya sütü, hindistan cevizi yağı, tofu gibi besinlerle gerekli vitamin ve mineralleri alırlar.
Vejetaryen Kavramı Ne Zaman Ortaya Çıkmıştır?
Vejetaryenlik, ilk kez 1842 yılında kullanılmaya başlanmış bir kavramdır. Kavramın kökeni “yaşam dolu, canlı” anlamına gelen Latince vegetus sözcüğüdür. Kavram 1842 yıllarında kullanılmaya başlanmış olsa da vejetaryen beslenme türünün kökenleri çok daha derinlerdedir. Yunan ve Romalı filozofların, hayvan haklarını korumak adına yeşil diyet dedikleri bu beslenme şeklini ortaya attığı bilinmektedir.
Günümüzde de vejetaryenlik pek çok insan tarafından tercih edilen bir beslenme türüdür. Ünlü isimlerin dahi sıklıkla vejetaryen beslenme şeklini benimsediği görülmektedir. İşte vegan – vejetaryen ünlüler:
- Mark Ruffalo
- Selma Ergeç
- Billie Eilish
- Sertab Erener
- Sia
- Anya Taylor Joy
- Metin Akdülger
- Jared Leto
- Steve Jobs
- Kate Winslet
- Madonna
- Nikola Tesla
- Thomas Edison
Sık Sorulan Sorular
- Vejetaryenler Balık Yiyebilir Mi?
Vejetaryen beslenmenin alt kolları bulunur. Pesketaryen beslenme de bu kollardan birisidir. Vejetaryen olup balık tüketen kişilere bu isim verilir.
- Vejetaryen Olmak İçin Ne Yapmak Gerekir?
Vejetaryen nasıl olunur, sorusu sık sık araştırılır. Vejeteryan beslenme için et tüketimini tamamen kesmek ve bitki odaklı tüketim sistemine geçmek gerekir.
- Vejetaryenlerin Protein Kaynakları Nelerdir?
Vejetaryenler vücut için gerekli olan proteinleri nohut, barbunya, fasulye, mercimek, tahıl gibi gıdalardan alırlar.
Yeme sistemleri, alınacak gıda-vitamin değerleri, dengeli beslenme ve çok daha fazlası hakkında bilgi edinmek için tıklayınız.
