İnsan psikolojisi, düşünce ve davranışlarımızı da etkileyen son derece önemli bir bilimdir. Günümüzün en sık rastlanan problemlerinden biri psikoloji bozukluğudur. Hemen hemen herkes hayatı boyunca en azından bir kez psikolojik olarak zorlandığını hissetmektedir. Bu zorlanmaların ileri seviyeye taşınması ise psikolojik bozukluk ortaya çıkarmaktadır.
Psikolojik Bozuklukların Nedenleri Nelerdir?
Psikoloji neden bozulur, diye düşündüğümüzde farklı pek çok etken aklımıza gelmektedir. Başlıca psikoloji bozukluğu sebepleri şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Ayrılık,
- Sevilen birinin kaybedilmesi, yas
- Taciz veya tecavüz gibi travmatik bir deneyim,
- Aile içi tartışmalar ve kalitesiz çocukluk dönemi,
- Genetik,
- Beyinde hasar oluşturan enfeksiyonlar,
- Toksinlere maruz kalma,
- Çevre baskısı ve dış müdahalelerin çokluğu,
- Uyaran hassasiyeti.
Bu tip gerekçelerle psikolojik bozuklukların ortaya çıktığını görmek mümkündür. Bozuk bir psikoloji, yaşam kalitesini düşürmektedir. Psikolojik bozuklukların tedavisi için destek almak gerekebilmektedir.
Psikolojik Bozukluk Belirtileri
Bir insanda psikoloji bozukluğu olup olmadığını anlamak için gözlenmesi gereken bazı belirtiler bulunmaktadır. İşte psikoloji hastalığı belirtileri:
- Keyifsizlik,
- Hayattan zevk almamak,
- Sürekli uyumayı istemek ya da hiç uyuyamamak,
- İletişim becerilerinde zayıflık,
- Fiziksel veya duygusal sürekli acı hissetmek,
- Hissizleşmek,
- Dış dünyaya karşı kayıtsızlaşmak,
Psikoloji bozukluğunun belirtileri arasında fiziksel tepkimeler de yer almaktadır. Özellikle;
- Baş dönmesi,
- Mide bulantısı, kasılma ve kramp,
- Huzursuz bağırsak sendromu,
- El titremesi,
- Nefes darlığı gibi belirtiler, psikolojik hastalıkların yansıması olabilmektedir.
Psikoloji Düzeltme Yöntemleri
Psikoloji bozukluğunu düzeltmenin tek bir yolu yoktur. İlaçla tedavi, psikoterapi gibi farklı yöntemleri kullanarak psikolojik iyileşme sağlanabilmektedir. Psikoloji düzeltme yöntemleri, kişinin rahatsızlık seviyesine, ataklarına bağlı olarak değişebilmektedir. Örneğin; intiharı düşünen bir majör depresyon hastası ile başlangıç düzey kaygı bozukluğu olan bir hastaya uygulanan tedavi farklılık göstermektedir.
Psikolojik tedavi süreçlerinde ilk akla gelen yöntem terapidir. Bu yöntemde hastanın rahatsızlığının derinine inmek, iyileşme sürecini tetiklemek ön plandadır. Terapist eşliğinde korkularla yüzleşme, duyguları açığa kavuşturma ve travmaları tespit etme; psikolojinin sağlıklı ve stabil duruma gelmesine katkı sağlamaktadır.
Psikoloji düzeltme yöntemleri yalnızca dış müdahalelerle de gerçekleşmemektedir. Spora başlamak, uyku ve yeme düzenini sağlamak, alkol ve sigara tüketiminden uzak durmak, sosyal medya detoksu yapmak gibi radikal kararlar almak da psikolojiyi düzeltmede yardımcı rol oynayabilmektedir.
Psikolojik Hastalık Tanıları Nasıl Koyulur?
Psikolojik bozukluklarda doğru tanı koymak çok önemlidir. Hastalığın iyileşme sürecini sağlıklı ilerletmek adına tam teşhisi koymak gerekmektedir. Kişinin öznel bildirimleri ve gözlemlere bağlı olarak teşhiste bulunulmaktadır. Günümüzde kan tahlilleri, röntgen gibi yöntemleri geliştirerek tanı koyma sürecini daha nesnel hale getirmek hedeflenmektedir.
Psikolojik hastalık tanısında tıp metodu uygulanmaktadır. Hastanın şikayeti dinlenerek belirtilere en uyumlu olan tanı konmaktadır. Rahatsızlığa bağlı olarak tanıyı kesinleştirmeden önce, doktorun bir aylık gözlem süreci uyguladığı da görülebilmektedir.
Görüşme ve teşhis mülakatları sırasında hastanın sözü esas alınsa da uzmanların herhangi bir noktayı atlamamak adına belli başlı soruları yönelttiği görülebilmektedir. Tanıda sözlü görüşme ve beyanlar yeterli olmadığı takdirde psikometrik testlerin uygulandığını görebilmek de mümkündür. Bu tür testler sayesinde net teşhis ve tanının düzeyi belirlenebilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
- Psikolojik hastalıklar teşhis edilirken uzmanlar aldatılabilir mi?
Bazı durumlarda hastaların beyanları ile uzmanları aldatabildikleri görülmektedir. Bu oran düşük olmakla birlikte duruma örnek olarak David Rosenhan deneyi gösterilebilmektedir.
- En sık konulan psikolojik bozukluk teşhisi nedir?
Özellikle depresyon, anksiyete, panik atak, DEHB, yeme bozuklukları (blumia nervoza), OKB gibi teşhislerin sıklıkla konulduğu görülebilmektedir.
- Psikoloji neden bozulur?
Psikoloji bozukluğunun türlü nedenleri bulunmaktadır. Bu nedenlerin en başında aile içi travmalar, çocuklukta gelişen duygudurum bozuklukları, akran zorbalığına uğramak yer almaktadır. Ayrıca genetiğin de psikolojik rahatsızlık gelişiminde önemli etkileri olduğu görülebilmektedir.
