Qelizat njerëzore janë blloqe ndërtimi dhe njësi themelore të ekzistencës njerëzore. Bashkimi I qelizave përbëjnë indet , indet formojnë organet kurse organet formojnë sistemet organes që I mundësojnë trupit funksione fizike dhe kimike. Gjitha sistemet në trupin e njeriut funksionojnë në harmoni me njëri-tjetrin për të ruajtur vitalitetin dhe për të qëndruar të shëndetshëm. Trupi I njeriut përbëhet nga shtatë sisteme, ato janë : sistemi skeletor dhe muskulor që mundëson sistemin e lëvizjes pra lëvizjen dhe të qëndruarit e trupit. Sistemi I frymëmarrjes mundëson ushqimin e qelizave duke thither oksigjenin dhe duke liruar dioksidin e karbonit, sistemi tretës duke I shfrytëzuar lëndët ushqyese të nevojshme për trupin e njeriut i përcjell ato në sistemin e qarkullimit të gjakut; sistemi i qarkullimit të gjakut mbart lëndët ushqyese dhe oksigjenin në qeliza kurse mbetjet nga qelizat arrijnë në sistemin ekskretues; sistemit ekskretues i lëndëve të mbetura nga trupi dhe sistemi riprodhues sigurojnë regjenerim të shëndetshëm.
Çfarë është Kardiologjia?
Dega e shkencës së mjekësisë që studion sëmundjet që lidhen me zemrën dhe sistemin e qarkullimit të gjakut quhet kardiologji. Kardiologjia, e cila më parë ishte një degë e mjekësisë interne, tani është një departament i veçantë. Një mjek që studion shkencat mjekësore dhe kryen specializimin në kardiologji, merrë titullin kardiolog. Njerëzit që kanë simptoma si : lodhje, cianozë, palpitacione, të fikët, urinim gjatë natës, edemë, gulçim, dhimbje gjoksi trajtohen në departamentin e kardiologjisë.
Cilat Sëmundje i Trajton Kardiologjia?
Funksioni kryesorë i zemrës është pompimi i gjakut në të gjithë trupin. Nëse, për arsye të ndryshme , zemra nuk mund të pompojë gjak në sasi të mjaftueshme, vie deri tek infarkti ose dështimi i zemrës. Përveq dështimit të zemrës – infarktit, kardiologjia merret edhe me sëmundjet e :
- Hipertensionit,
- Sëmundjet ishemike të zemrës,
- Sëmundja e arterieve koronare aterosklerotike,
- Sindromi akut koronar,
- Angina pectoris,
- Stenoza triskuspide,
- Pamjaftueshmëria e aortës,
- Stenoza e aortës,
- Regurgitimi i valvulës mitrale,
- Stenoza e valvulës mitrale,
- Infarkti miokardial,
- Sëmundjet endokardiale,
- İnsuficienca pulmonare,
- Stenoza pulmonare,
- Kardiomiopati,
- Miokardit akut,
- Eufuzioni perikardial,
- Tamponada perikardiale,
- Tumoret kardiake,
- Tumoret primare,
- Sëmundjet e arterieve periferikearrest kardiak,
- Sindromi Wolf Parkinson White,
- Aritmitë kardiake,
- Miksoma atriale,
Sëmundjet e zemrës dhe sistemin e qarkullimit të gjakut.
Cilat Janë Simptomat e Sëmundjeve Kardiologjike?
- Palpitimi,
- Tek disa sëmundje të zemrës ,humbje e peshës pa dëshirë,
- Në përgjithësi, njerëzit me sëmundje arteriale kanë anginë pectoris, ose dhimbje gjoksi,
- Dispnea, domethënë vështirësi në frymëmarrje dhe urinim gjatë natës, veçanërisht për shkak të dështimit të zemrës,
- Hemoptiza, pra vjellja e gjakut, për arsye të problemeve me valvulat e zemrës,
- Ortopnea për shkak të përkeqësimit të vështirësisë në frymëmarrje,
- Problemi i impotencës,
- Sinkopa, ose të fikët, është një nga simptomat e zakonshme të sëmundjeve kardiologjike.
Dispnea paroksizmale e natës, e cila është simptoma më karakteristike e dështimit të zemrës, domethënë gulçimi – ngushtimi I frymëmarrjes, që është aq i rëndë sa të zgjojë pacientët nga gjumi.
Metodat Diagnostikuese të Përdorura në Sëmundjet e Zemrës
Elektrokardiografia (EKG): EKG, e cila është një metodë diagnostike jo-invazive, është regjistrimi i aktivitetit elektrik në zemër. Informacioni i regjistruar jep informacion në lidhje me funksionimin e muskujve të zemrës dhe sistemit neurotransmetues.
Testi i Ushtrimeve: Si rezultat i testit të stërvitjes, i cili përdoret për të zbuluar sëmundjet e arterieve koronare dhe për të përcaktuar përhapjen e tyre, simptomat vlerësohen dhe përcaktohet ashpërsia e sëmundjes.
EKG Holter: është një metodë diagnostike e përdorur tek pacientët të cilët kanë nevojë për regjistrim të EKG -së më gjatë se 24 orë.
Rrezet X të Mushkërive: Rrezet X të gjoksit, të cilat japin informacion të rëndësishëm në lidhje me pozicionin e zemrës dhe raportin kardiotorak, janë një nga metodat diagnostike të rëndësishme të përdorura te sëmundjet e zemrës.
Ekokardiografia (ECO): ECHO, e cila përdoret në diagnostikimin e insuficiencës kardiake dhe çrregullimeve të valvulave të zemrës, mundëson ekzaminimin e strukturës së zemrës përmes një sonde.
CT Angiografia Koronare: CT angiografia koronare e aplikuar tek pacientët të cilët nuk mund t’i nënshtrohen angiografisë koronare në përgjithësi përdoret gjithashtu për qëllime të skanimit.
Kateterizimi Kardiak: Me kateterizimin kardiak, i cili është një metodë diagnostike shumë e rëndësishme në diagnostifikimin e sëmundjeve të arterieve koronare dhe sëmundjeve të valvulave, merret biopsia nga zemra dhe me te maten në mënyra invazive presionet e dhomave të zemrës.
Shintigrafia e Perfuzionit të Miokardit: Metoda diagnostikuese duke përdorur rrezet gama është teknika e imazhit radio bërthamor.
Çfarë Testesh bën Kardiologjia?
Testet kryesore dhe tiparet e tyre në departamentin e kardiologjisë janë:
Testet e gjakut: Me testet e gjakut, kontrollohen enzimet e zemrës si kreatina kinaza (CK), CK-MB dhe nivelet e troponinës dhe hormoneve. Nëse ka një problem me zemrën, vlerat në këto teste mund të jenë të larta. Përveç kësaj, kolesteroli në gjak dhe nivelet e sheqerit, të cilat konsiderohen faktorë rreziku, gjithashtu shqyrtohen.
Elektrokardiogrami (EKG): shtë një metodë diagnostike në të cilën aktiviteti elektrik i zemrës regjistrohet me ndihmën e elektrodave të ngjitura në lëkurë. Ritmi i zemrës, shenjat e furnizimit të pamjaftueshëm të oksigjenit dhe gjakut në muskulin e zemrës dhe shenjat e një sulmi në zemër, mund të diagnostikohen me këtë metodë.
EKG Holter: Çrregullimet e ritmit në zemër mund të mos ndodhin për shkak të kohëzgjatjes së shkurtër të EKG-së normale. Në raste të tilla ku dyshohet për aritmi, ritmi i zemrës regjistrohet vazhdimisht për 24 deri në 48 orë me një pajisje të veçantë. Pajisja holter, e cila ka madhësinë e një telefoni celular, bartet rreth qafës ose ngjitet në një rrip në bel. Përderisa pajisja është e bashkangjitur, nuk bëhet larja,nuk përdoret telefoni celular ose pajisje të tjera elektronike.
Echocardiography (ECHO): ECHO, e njohur si ultratinguj kardiak, është metoda e përdorur për të zbuluar çrregullimin e lëvizjes në muret e zemrës që zhvillohet për shkak të vdekjes së indit të muskujve të zemrës.
Angiografia: Analiza radiologjike që jep pamjet e arterieve me ndihmën e rrezeve X duke injektuar një ngjyrë speciale dhe përcaktimi i stenozës, quhet angiografi. Një tub i hollë dhe fleksibël (kateter) futet në një enë gjaku në ijë, krah ose qafë. Një bojë e dukshme me rreze x injektohet në arteriet përmes kateterit. Kështu, rrjedha e gjakut në venat mund të vizualizohet. Kjo metodë mund të përdoret si për diagnostifikim ashtu edhe për trajtimin.
Testi i radionuklidit: është procesi i regjistrimit të imazhit të zemrës me ndihmën e një substance radioaktive që i jepet pacientit me një aparat të veçantë. Tregon nëse muskuli i zemrës ka rrjedhje adekuate të gjakut.
Testi i Stërvitjes: Testi i stërvitjes, i cili preferohet në diagnostikimin e prevalencës së sëmundjeve të arterieve koronare, preferohet për të përcaktuar se sa serioze është sëmundja.
Kateterizimi Kardiak: Diagnoza e arteries koronare dhe sëmundjeve të zemrës mund të bëhet me metodën e kateterizimit kardiak, në të cilën një biopsi merret nga zemra me metoda invazive dhe maten presionet e dhomave të zemrës.
Shintigrafia e Perfuzionit të Miokardit: është një teknikë e imazhit radio bërthamor e kryer me ndihmën e rrezeve gama.
Sot, departamenti i kardiologjisë mund të konsiderohet si kardiologji jo-invazive, e cila përfshin metoda diagnostikuese jo-invazive dhe monitorim të pacientëve, dhe kardiologji invazive, e cila përfshin metoda ndërhyrëse. Departamenti i kardiologjisë jo-invazive është krijuar në thelb me pajisje të teknologjisë më të fundit për diagnostikimin dhe përcjelljen e sëmundjeve të zemrës. Më e goditura nga këto pajisje është pajisja e tomografisë kompjuterike me 64 seksione. Pajisjet e tjera të përdorura në këtë fushë janë:
- Ekokardiografia, e cila ka karakteristika që nuk mund të gjenden në pajisjet normale të ekokardiografisë dhe mund të vlerësohet në nivelin e indeve dhe nën stres,
- Testi i përpjekjes, i cili mund të zbatojë të gjitha metodat moderne të analizës, dhe kryen analiza të vlerës në kohë reale dhe mesatare,
- Holter ritmi, i cili monitoron ritmet e zemrës së pacientëve për 24 deri në 48 orë,
- Holter i presionit të gjakut, i cili monitoron presionin e gjakut të pacientit për 24 orë,
- Pajisja e perfuzionit të miokardit me karakteristikat më të fundit që tregon se sa i shëndetshëm ushqehet muskuli i zemrës nga enët,
- Pajisja MRI e aftë për të kryer regjistrime kardiake për diagnostikimin dhe përcjelljen e sëmundjeve të sistemit kardiovaskular.
Kur kërkohet angiografi koronare, pajisjet e angiografisë të quajtur Flat Panel, të cilat janë të disponueshme në disa qendra në të gjithë botën dhe në Turqi, përdoren për të maksimizuar cilësinë e imazheve të angiografisë të marra. Me këtë pajisje, venat në të gjithë zemrën mund të vizualizohen lehtësisht.
Faktorët e Rrezikut dhe Metodat e Parandalimit të Sëmundjeve Koronare të Zemrës
Sëmundjet e arterieve koronare, të njohura edhe si sëmundje ishemike të zemrës, janë grupi i sëmundjeve më të zakonshme në botë dhe shkaktojnë më shumë vdekje. Grupi i sëmundjes i përbërë nga angina stabile, angina e paqëndrueshme, vdekje e papritur kardiake dhe infarkt miokardi konsiderohet të jetë grupi i sëmundjeve koronare të zemrës. Simptomat më të zakonshme të këtyre çrregullimeve janë dhimbja në shpatull ose gjoks, dhimbje në krah, shpinë, qafë ose nofull.
Faktorët e rrezikut për sëmundjet koronare të zemrës janë:
- Pirja e duhanit,
- Hipertensioni,
- Diabeti,
- Mungesa e stërvitjes – aktiviteteve fizike,
- Kolesteroli i lartë në gjak,
- Përdorimi i tepërt i alkoolit,
- Mbipesha,
- Ushqimi i pamjaftueshëm,
- Depresioni.
Sëmundjet koronare të zemrës mund të parandalohen me stërvitje të rregullt, rregullim të programit të të ushqyerit, ruajtjen e peshës ideale të personit dhe mos pirjen e duhanit. Në disa raste, ilaçet për kolesterolin e lartë, diabetin ose presionin e lartë të gjakut mund të jenë gjithashtu të dobishëm. Programi i trajtimit ka të njëjtën rutinë si studimet e parandalimit. Antiprombocitet, të tilla si beta-bllokuesit, aspirina dhe nitroglicerina, rekomandohen gjithashtu si ilaçe shtesë. Kur sëmundja arrin përmasa serioze, përdoren metoda si ndërhyrja koronare perkutane (PCI) ose kirurgjia koronare e anashkalimit të arterieve (CAGB).