Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi

Çocuk hematolojisi diğer adıyla çocuk onkolojisi, çocuklarda kan hastalıklarının teşhisi ve tedavisiyle ilgilenen tıp dalıdır. Çocuk onkolojisinde çalışan uzman doktorlar, doğumdan ergenliğe kadar olan dönemde kanla ilgili sorunlarla ilgilenirler. Çocuklarda anemi, lösemi, kanama bozuklukları, lenfoma ve hemofili gibi hastalıkların tanı ve tedavisini yaparlar.

Çocuk Hematolojisi Nedir

Çocuk hematolojisi diğer adıyla çocuk onkolojisi, çocuklarda görülebilen kan hastalıklarının teşhisini ve tedavileriyle uğraşan bir tıp dalıdır. Bu bölüm, çocuğun doğumdan ergenliğe kadar olan süreçte çocuklardan yakalanabilecekleri kan ve kan hücreleri ile ilgili hastalıkların tedavilerini yaparlar. Kan hastalıkları oldukça fazla ve çeşitlidir. Ancak bu hastalıklara sahip olan çocuklar özel ilgi ve bilgi gerektirmektedir. Bu nedenle çocuk onkolojisinde oldukça başarılı ve bilgili uzman doktorlar yer almaktadır. Çocuk hematolojisi, anemilerden (kansızlık), trombositopeni gibi pıhtılaşma bozukluklarına, hemofili ve talasemi gibi genetik kan hastalıklarına kadar pek çok farklı hastalığı içermektedir.

Bunun yanı sıra lösemi ve lenfoma kanser türlerinin tanı ve tedavisi de bu alanın önemli bir parçasıdır. Uzman doktorlar, çocukların doğduktan sonraki, büyüme ve gelişme süreçlerini göz önünde bulundurarak tedavi seçeneklerini ve protokollerini belirlerler. Buna göre kişiye uygun ve özel tedavi planlamasını yaparlar. Bu tedavi seçenekleri arasında, ilaç tedavisi, kan transfüzyonları, kemoterapi, radyoterapi ve bazı durumlarda kemik iliği nakli gibi ileri düzey tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Çocuk onkolojisi, sadece kanser teşhis ve tedavilerini yapmaz. bunun yanı sıra genetik danışmanlık, önleyici tıp ve hastaların yaşam kalitesini artırmaya yönelik çalışmalar da yapar. Bu alandaki asıl amaç ise, çocukların sağlıklarını en iyi şekilde korumak ve kan hastalıkları ile mücadele etmelerine yardımcı olmaktır.

Çocuklarda Görülebilen Hematolojik Hastalıklar

• Anemi (kansızlık),
• Lösemi (kan kanseri),
• Hemofili (kanama bozukluğu),
• Talasemi (Akdeniz anemisi),
• İmmün trombositopenik purpura (ITP),
• Orak hücreli anemi,
• Lenfoma (lenf bezi kanseri),
• Aplastik anemi (kemik iliği yetmezliği),
• Von Willebrand hastalığı (pıhtılaşma bozukluğu),
• Demir eksikliği anemisi.

Nutrisyonel anemiler

Nutrisyonel anemiler, vücuda yeterli miktarda temel besinlerin alınmamasıyla oluşan anemi türleridir. En yaygın nedeni ise demir, B12 vitamini ve folik asit eksiklikleridir. Bu besinlerin vücutta yetersiz miktarda oluşu vücudun yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretmesini engellemektedir. Demir eksikliği anemisi en sık görülen nutrisyonel anemi türüdür. Özellikle yetersiz beslenme, kronik hastalıklar veya bağırsak emilim problemleri nedeniyle ortaya çıkan bir türdür.

Akut lenfoblastik lösemi

Akut lenfoblastik lösemi (ALL), kemik iliğinde olgunlaşmamış lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerinin aşırı üretimiyle nedeniyle oluşan bir kanser türüdür. Bu hastalık, anormal lenfoblastların kemik iliğinde birikmesi, sağlıklı kan hücrelerinin üretimini engellemektedir. Çoğunlukla çocuklarda görülmesine rağmen, her yaşta ortaya çıkabilen bir kanser türüdür. ALL’nin belirtileri arasında yorgunluk, soluk cilt, ateş, sık enfeksiyonlar, kemik ve eklem ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve kolay morarma bulunur. Tedavi seçenekleri arasında ise, kemoterapi, radyoterapi ve bazı durumlarda kemik iliği naklini içermektedir. Her hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkta da erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir.

Aplastik anemi

Aplastik anemi, kemik iliğinin yeterli miktarda yeni kan hücresi üretememesi sonucunda ortaya çıkan ciddi bir kan kanseridir. Kemik iliği, normalde kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler üretir. Ancak aplastik anemide, bu hücrelerin üretimi büyük ölçüde azalır veya tamamen durur. Bu hastalığın belirtileri arasında, yorgunluk, nefes darlığı, kolay morarma, enfeksiyonlara yatkınlık ve kanama gibi belirtilerle bulunmaktadır. Bu hastalığın nedenleri arasında ise, bazı kullanılan ilaçlar, radyasyon, enfeksiyonlar veya genetik faktörler bulunmaktadır. Tedavi seçenekleri arasında da immünosupresif tedavi, kan nakli ve kemik iliği nakli yer alır.

Hemofili

Hemofili, vücudun kanın pıhtılaşması için gerekli olan proteinleri yeterli miktarda üretememesi sonucu ortaya çıkan bir kanama bozukluğudur. Bu hastalıkta, küçük bir yaralanma veya kesikte bile normalden daha uzun süren kanamalar görülebilir. Hemofilinin en yaygın iki türü, faktör VIII eksikliği ile karakterize edilen Hemofili A ve faktör IX eksikliği olan Hemofili B’dir. Hemofili genellikle erkeklerde görülebilmektedir. Bununla birlikte ve anneden oğula geçen X kromozomuna bağlı kalıtsal bir hastalıktır. Belirtileri arasında ise, kolay morarma, eklem içi kanamalar ve uzun süreli kanama yer alır. Tedavi seçenekleri ise genellikle pıhtılaşmaya yardımcı olan faktörlerinin damar yoluyla verilmesiyle yapılır. Erken teşhis ve düzenli tedavi, komplikasyonları azaltmada büyük öneme sahiptir.

Çocuk Hematolojisi Tedavi Yöntemleri

• Kan transfüzyonu: Kırmızı kan hücreleri, trombosit veya plazma nakli ile yapılan bir tedavi yöntemidir,
• Kemoterapi: Çoğu kan hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir ilaç tedavisi,
• Kemik iliği nakli: Sağlıklı donörden alınan kök hücrelerden kanserli hastaya nakil edilmesini içeren bir prosedürdür.
• İmmünosupresif tedavi: Bağışıklık sistemini destekleyerek kanser hücreleriyle savaşmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir,
• Pıhtılaşma faktörleri replasmanı: Hemofili gibi hastalıklarda eksik pıhtılaşma faktörlerinin hastaya damar yoluyla verilmesi,
• Demir şelasyon tedavisi: Talasemi gibi durumlarda fazla demirin vücuttan atılmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir,
• Destekleyici tedavi: Ağrı yönetimi, enfeksiyon tedavisi ve beslenme desteği gibi tedavilerin bulunduğu bölümdür.

Sık Sorulan Sorular