Buerger hastalığı, tıbbi adıyla “tromboanjitis obliterans,” küçük ve orta çaplı damarları tutan kronik bir damar iltihabıdır. Özellikle bacaklar ve kollar gibi bölgelerde daha sık görülür. Bu hastalık, damarların iltihaplanması ve pıhtılaşması sonucu kan akışını engellemektedir. En yaygın belirtileri ayaklarda ve ellerde ağrı, soğukluk, uyuşma ve bazen açık yaralardır.
Buerger Hastalığı Nedir?
Buerger hastalığı, tıpta tromboanjitis obliterans olarak bilinen, bir hastalıktır. Özellikle sigara içenlerde yaygın olarak görülen ciddi bir damar hastalığıdır. Küçük ve orta çaplı damarların iltihaplanması ve tıkanmasıyla karakterize bie durumdur. Bu hastalık, genellikle bacaklar ve kollar gibi bölgelerde ortaya çıkmaktadır. Bu hastalık, kan damarlarını etkileyerek kan akışını kısıtlayarak damarlarda iltihaplanma ortaya çıkmaktadır. Bu durum, kan pıhtılarının oluşmasına yol açarak damarların tamamen tıkanmasına neden olmaktadır.
Bununla birlikte şiddetli ağrı, ayak ve ellerde soğukluk, uyuşma, morarma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. İleri vakalarda, dolaşımın bozulması kangrene yol açabilmektedir. Buerger hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak birden fazla faktörün neden olabileceği düşünülmektedir. Özellikle sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı en önemli risk faktörü olarak kabul edilir. Hatta hastalığın ilerlemesini durdurmanın tek etkili yolu sigarayı tamamen bırakmaktır. Tedaviye yanıt genellikle sigaranın bırakılması ile doğrudan ilişkilidir. Ayrıca, semptomları hafifletmek ve kan dolaşımını iyileştirmek amacıyla çeşitli ilaçlar, fizik tedavi ve cerrahi müdahaleler de kullanılır.
Ancak hastalığın ilerlemesini önlemede en kritik faktör sigaranın bırakılmasıdır. Genç ve orta yaşlı erkeklerde daha sık görülmesine rağmen, kadınlarda da rastlanabilen bir hastalıktır. Bununla birlikte kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde düşüren ve ciddi sağlık sorunlarına yol açan bir hastalıktır. Erken tanı ile sigarayı bırakma, hastalığın kontrol altına alınmasında hayati öneme sahiptir.
Buerger Hastalığı Neden Olur?
- Sigara ve tütün kullanımı,
- Bağışıklık sistemi bozuklukları,
- Enfeksiyonlar,
- Genetik yatkınlık,
- Soğuk hava maruziyeti,
- Kronik iltihaplanma,
- Endotel hücre hasarı,
- Damar duvarı hasarı.
Belirtileri Nedir?
- El ve ayaklarda ağrı (dinlenme sırasında bile),
- Zayıf nabız (etkilenen bölgelerde),
- El ve ayaklarda şişlik,
- Tırnaklarda kırılganlık,
- Ayak ve ellerde soğukluk hissi,
- Ciltte renk değişikliği (solukluk, morarma),
- Yürürken bacaklarda kramp (klaudikasyon),
- Açık yaralar veya ülserler (özellikle parmaklarda),
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma,
- Gangren riski (ileri evrede)
Buerger Hastalığının Teşhisi Nasıl Konulur?
Buerger hastalığının teşhisi, hastanın tıbbi öyküsü, fiziksel muayenesi ve bazı testlerin sonuçlarına dayanarak konulur. Öncelikle, doktor hastanın sigara veya tütün kullanımı olup olmadığını sormaktadır. Sigara veya tütün kullanımı önemli bir ip ucudur. Çünkü bu hastalık neredeyse yalnızca sigara içenlerde veya tütün ürünleri kullananlarda görülür. Fiziksel muayene sırasında doktor, ellerde ve ayaklarda renk değişiklikleri, soğukluk, açık yaralar ya da zayıf nabız gibi bulgulara dikkat eder. Bu nedenle fiziksel muayene oldukça önemidir. Teşhisi kesinleştirmek için Doppler ultrason, anjiyografi veya MR anjiyografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Bu testler, kan damarlarındaki daralma, tıkanma ve kan akışının bozulup bozulmadığını göstermektedir. Bu testlerin yanı sıra gerekirse biyopside yapılmaktadır. Özellikle otoimmün hastalıklar, damar tıkanıklıkları ve pıhtılaşma bozuklukları gibi durumlar ekarte edilmelidir. Buerger hastalığının tanısı, diğer damar hastalıklarıyla karışabileceği için dikkatli bir değerlendirme gerektirir. Çıkan sonuca göre doktor tedavi planı oluşturarak hastayı bilgilendirmektedir.
Buerger Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Buerger hastalığının tedavisinde en önemli adım, sigara ve tütün kullanımının tamamen bırakılmasıdır. Sigara içmeye devam eden hastalarda tedavi başarısı oldukça düşüktür. Hastalığın ilerlemesini durdurmanın ve semptomları hafifletmenin en etkili yoludur. Tedavi ayrıca kan dolaşımını iyileştirmeyi amaçlayan yöntemler içermektedir. Bu doğrultuda, kan sulandırıcı ilaçlar, damar genişletici tedaviler ve ağrı yönetimi için ağrı kesiciler kullanılır. Bazı durumlarda, etkilenen bölgelerde kan akışını artırmak için cerrahi prosedürler uygulanabilmektedir. İleri evrelerde, ciddi doku kaybı ve kangren gelişmişse, etkilenen uzvun kısmi ya da tam amputasyonu gerekebilir. Bunun yanında, fizik tedavi ve egzersizler de dolaşımı artırarak hastalığın etkilerini hafifletmektedir. Ancak her hastalıkta olduğu gibi Buerger hastalığında da erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Bu hastalık, sigara ve tütün kullanımının damarları iltihaplandırıp pıhtılaşmaya yol açarak kan akışını engellemesi ve bu süreç sonucunda dokuların oksijensiz kalmasıyla oluşur.
Bu hastalık, doğrudan genetik bir hastalık değildir. Ancak genetik yatkınlık hastalığın gelişiminde rol oynayabilmektedir.
Buerger hastalığı çoğunlukla 20 ile 40 yaş arasındaki genç yetişkinlerde, özellikle erkeklerde daha sık ortaya çıkmaktadır.