Faset eklem sendromu, omurgadaki faset eklemlerinin hasar görmesi veya dejenerasyonu sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Omurgayı oluşturan her bir omur kemiğinin arka tarafında, komşu omurlarla birleşen faset eklemleri bulunmaktadır. Bu eklemler, omurganın esnekliğini sağlayarak hareket kabiliyetini destekler ve omurları bir arada tutar.
Faset Eklem Sendromu Nedir?
Bu eklem sendromu, omurgadaki faset eklemlerinin dejenerasyonu, aşırı kullanımı veya yaralanması sonucunda ortaya çıkan kronik bir ağrı durumudur. Faset eklemleri, omurları birbirine bağlayan ve omurganın esnekliğini, dengesini sağlayan küçük eklemlerdir. Bu eklemler, omurganın dönme, eğilme ve geriye doğru hareketleri sırasında yük taşır ve omurilik ile sinir köklerini koruma görevini yapmaktadır. Ancak yaşlanma süreci, omurgaya aşırı yüklenme, travmalar ya da osteoartrit gibi dejeneratif hastalıklar, bu eklemlerin yapısında bozulmalara neden olabilmektedir. Faset eklemlerindeki bu hasarlar, zamanla iltihaplanmaya ve başka sorunlara neden olabilir. Bu durum da omurga hareketleri sırasında ağrıya sebep olmaktadır. Faset eklem sendromunun en yaygın belirtisi, özellikle bel (lomber bölge) veya boyun (servikal bölge) bölgesinde hissedilen derin bir ağrıdır.
Bu ağrı, hareketsiz kalındığında artabilir veya sabahları uyanıldığında tutukluk, sertlik gibi belirtilerle kendini gösterebilmektedir. Ayrıca ani hareketler, omurganın rotasyonel hareketleri veya eğilme gibi aktiviteler ağrıyı daha da şiddetlendirebilir. Bununla birlikte bazı durumlarda ağrı, bacaklara veya kollara yayılım gösterebilmektedir. Bu eklem sendromu genellikle konservatif tedavi yöntemleriyle, yani ağrı kesici ilaçlar, fizik tedavi, eklem enjeksiyonları ve omurgayı güçlendiren egzersizlerle yönetilir. Ancak, bu yöntemlerle sonuç alınamayan ileri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Faset eklem sendromu, omurganın günlük hareketlerinde ciddi kısıtlamalar ve yaşam kalitesinde düşüşe neden olabileceğinden, erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.
Faset Eklem Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
- Bel, boyun veya sırt bölgesinde ağrı,
- Hareket ederken artan ağrı,
- Omurgayı bükme ve döndürme sırasında zorlanma,
- Sabahları tutukluk ve sertlik,
- Omurgada esneklik kaybı,
- Yürürken veya dik dururken ağrıda artış,
- Uzun süre oturma veya ayakta kalma sırasında ağrı,
- Ağrının bacaklara veya kollara yayılması,
- Dinlenmeyle hafifleyen ancak tekrar eden ağrılar,
- Ani hareketlerde şiddetlenen ağrı gibi belirtiler mevcuttur.
Eklem Sendromu Neden Olur?
- Yaşlanmaya bağlı eklem dejenerasyonu,
- Tekrarlayan omurga yaralanmaları,
- Omurgaya aşırı yük binmesi,
- Osteoartrit gibi dejeneratif hastalıklar,
- Yanlış duruş veya kötü postür,
- Omurgayı aşırı zorlayan spor veya aktiviteler,
- Genetik yatkınlık,
- Uzun süreli ağır kaldırma ve zorlanma,
- Omurgada kıkırdak aşınması
- Obezite nedeniyle omurgaya binen fazla yük gibi faktörlere bağlı olarak meydana gelebilmektedir.
Faset Eklem Sendromunun Tedavisi Nasıldır?
Bu eklem sendromunun tedavisi, ağrının şiddetine ve hastanın yaşam kalitesine etkisine bağlı olarak çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilebilmektedir. Ancak ilk aşamada, konservatif tedaviler tercih edilir. Bu tedaviler arasında istirahat, fizik tedavi, postür düzeltme egzersizleri ve nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAİİ) yer almaktadır. Bu tedavi yöntemleri hafif vakalarda yeterli ve olumlu sonuç verir. Fizik tedavi ile kas gücü arttırılarak eklemlere binen yük hafifletilmeye çalışılır. Ağrı şiddetli ise, faset eklem içine kortikosteroid enjeksiyonları uygulanabilir.
Bu enjeksiyonlar, iltihaplanmayı azaltarak ağrıyı hafifletmektedir. Ayrıca radyofrekans ablasyonu gibi girişimsel yöntemlerle, eklemi çevreleyen sinirlerin ağrı iletimini durdurmak da mümkündür. Cerrahi tedavi ise genellikle diğer tedavilerden sonuç alınamadığında başvurulan bir yöntemdir. Tedavi sürecinde kişiye özel bir yaklaşım benimsenir ve hastanın semptomlarına göre en uygun tedavi planı seçilir.
Faset Eklem Sendromunun Risk Faktörleri Nelerdir?
- İleri yaş,
- Omurga yaralanmaları,
- Obezite,
- Duruş bozuklukları,
- Omurga kireçlenmesi (osteoartrit),
- Ağır fiziksel aktiviteler,
- Tekrarlayan bel ağrısı öyküsü,
- Genetik yatkınlık,
- Daha önceki omurga ameliyatları,
- Hareketsiz yaşam tarzı,
- Kas zayıflığı,
- Stres ve gerginlik,
- Omurga deformiteleri (skolyoz, kifoz).
Sık Sorulan Sorular
Bu eklem hastalığı, ileri yaş, obezite, omurga yaralanmaları veya ağır fiziksel işler yapan kişilerde daha sık görülmektedir.
Tedavi edilmezse kronikleşebilen bir hastalıktır. Ancak uygun tedavi ile semptomlar kontrol altına alınarak hastanın yaşam kalitesi iyileştirilebilir.
Hastalık nedeniyle ortaya çıkan ağrıyı hafifletmek için faset ekleme lokal anestezik ve steroid enjeksiyonu yapılmaktadır. Hem teşhis hem de tedavi amaçlı kullanılabilen bir durumdur.
