Fıtık Patlaması Nedir? Nedenleri ve Tedavisi

Fıtık patlaması, omurgadaki disklerin dış kısmının yırtılarak içindeki jel kıvamındaki maddenin dışarı çıkmasıdır. Bu durum sinir köklerine baskı yaparak şiddetli bel veya boyun ağrısı, uyuşma, karıncalanma ve güç kaybına yol açabilmektedir.

Fıtık Patlaması Nedir?

Fıtık patlaması, tıpta “rüptüre disk hernisi” olarak adlandırılarak omurga disklerinin yapısal bütünlüğünün bozulmasıyla ortaya çıkmaktadır. Omurlar arasında yer alan diskler, dışta sert bir halka ve içte jel kıvamında bir çekirdekten oluşmaktadır. Bu diskin dış tabakası yırtıldığında, içteki yumuşak madde dışarı taşarak çevredeki sinirlere baskı yapmaktadır. En sık bel ve boyun bölgelerinde görülür. Fıtık patladığında genellikle ani, keskin ve yayılım gösteren ağrılar, uyuşma, karıncalanma, kas güçsüzlüğü gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır. Ağır kaldırma, ani hareketler, travmalar veya yaşa bağlı disk dejenerasyonu bu duruma yol açabilir. Tedavi süreci hastanın şikayetlerine göre değişiklik göstermektedir. istirahat, ilaç tedavisi, fizik tedavi veya cerrahi müdahale gerekebilir.

Fıtık Patlaması Neden Olur?

• Ani ve yanlış hareketler
• Ağır yük kaldırmak
• Sürekli oturarak çalışmak
• Travmalar (düşme, çarpma)
• Yaşla birlikte disk yapısının zayıflaması
• Omurgayı zorlayan sporlar
• Obezite (aşırı kilo)
• Hareketsiz yaşam tarzı
• Genetik yatkınlık
• Sigara kullanımı (disk yapısını zayıflatır)
• Duruş bozuklukları
• Uzun süreli araç kullanımı
• Bel ve boyun bölgesine aşırı yük binmesi
• Yetersiz kas gücü (özellikle bel çevresi kaslarında)

Belirtileri Nelerdir?

• Bel veya boyun bölgesinde ani, şiddetli ağrı
• Bacakta veya kolda uyuşma
• Karıncalanma hissi
• Kas güçsüzlüğü
• Hareket ederken zorlanma
• Oturup kalkarken ağrı artışı
• Öksürme, hapşırma ile ağrının şiddetlenmesi
• Ayakta durmakta zorlanma
• Bir bacağa yayılan ağrı (siyatik)
• İdrar veya dışkı kontrolünde zorluk (ileri vakalarda)
• Denge kaybı hissi
• Hissedilen bölgede sıcaklık veya soğukluk farkı
• Ayak bileğinde düşme (foot drop)
• Gece ağrıyla uyanma gibi belirtiler vardır.

Fıtık Patlaması Tedavisi

Fıtık patlaması tedavisi, hastanın şikayetlerinin şiddetine ve sinir basısının derecesine göre planlanmaktadır. Hafif ve orta düzeydeki vakalarda öncelikle istirahat, ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve fizik tedavi uygulamaları tercih edilmektedir. Fizik tedavi kapsamında sıcak-soğuk uygulamaları, egzersizler ve manuel terapi yöntemleri yer alabilir. Ayrıca duruş eğitimi ve bel çevresi kaslarını güçlendiren egzersizlerle iyileşme desteklenmektedir. Şiddetli sinir sıkışmalarında, ağrının çok yoğun olduğu ya da kas gücü kaybı başladığı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Mikrocerrahi veya endoskopik diskektomi gibi tekniklerle fıtıklaşan disk materyali çıkarılarak sinir üzerindeki baskı kaldırılır. Tedavinin başarısı, erken tanı ve uygun müdahale ile doğrudan ilişkilidir.

Boyun Fıtık Patlaması Nedir?

Boyun fıtık patlaması, boyun omurları arasındaki disklerin dış katmanının yırtılarak içteki jel kıvamındaki maddenin dışarı çıkması ve omurilik ya da sinir köklerine baskı yapması durumudur. Tıbbi olarak “servikal disk hernisi rüptürü” olarak adlandırılır. Bu durum genellikle travma, ağır yük kaldırma, ani hareketler, duruş bozuklukları veya yaşa bağlı dejeneratif değişiklikler sonucu oluşmaktadır. Boyun fıtığı patladığında, boyun ağrısına ek olarak omuza, kola ve ele yayılan ağrı, uyuşma, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü görülebilmektedir. Bazı vakalarda denge bozukluğu veya baş dönmesi gibi şikâyetler de eşlik edebilir. Tedavi; istirahat, ilaçlar, fizik tedavi ve gerekirse cerrahi yöntemleri içermektedir. Erken müdahale, sinir hasarının önlenmesi açısından önemlidir.

Boyun Fıtık Patlaması Belirtileri

• Boyun ağrısı
• Ense sertliği
• Omuzda ağrı ve gerilme
• Kola yayılan ağrı
• Kolda uyuşma veya karıncalanma
• Parmaklarda hissizlik
• Kas gücünde azalma (özellikle kol ve elde)
• Baş hareketleriyle artan ağrı
• Baş dönmesi
• Denge kaybı hissi
• El becerilerinde azalma
• Boyun hareketlerinde kısıtlılık
• Sürekli yorgunluk hissi boyun çevresinde
• Kol veya elde soğukluk hissi gibi belirtiler vardır.

Bel Fıtığı Patlaması

Bel fıtığı patlaması, omurgadaki bel bölgesinde yer alan disklerin dış tabakasının yırtılarak içteki jel benzeri maddenin dışarı çıkması ve sinir köklerine baskı yapması durumudur. Bu durum tıbbi olarak “lomber disk hernisi rüptürü” şeklinde adlandırılır. Genellikle ani zorlanmalar, ağır kaldırma, uzun süreli oturma, kötü duruş veya yaşa bağlı disk dejenerasyonuyla oluşmaktadır. Fıtık patladığında belde başlayan ağrı, kalçaya, bacağa ve ayaklara kadar yayılabilmektedir. Bu ağrıya uyuşma, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü gibi belirtiler de eşlik edebilmektedir. Tedavi süreci hastanın durumuna göre planlanmaktadır. İstirahat, ilaç tedavisi, fizik tedavi ve gerekirse cerrahi müdahale seçenekleri uygulanır. Erken tanı ve doğru yaklaşım, sinir hasarının önlenmesinde büyük önem taşımaktadır.

Belde Fıtık Patlaması Belirtileri

• Belde ani ve şiddetli ağrı
• Kalçaya ve bacağa yayılan ağrı (siyatik)
• Bacakta uyuşma veya karıncalanma
• Ayakta ya da yürürken ağrının artması
• Bel hareketlerinde kısıtlılık
• Oturup kalkarken zorlanma
• Kas güçsüzlüğü (özellikle bacakta)
• Ayakta durmakta zorlanma
• İdrar veya dışkı kontrolünde zorluk (ileri vakalarda)
• Bir bacakta his kaybı
• Dinlenmeyle geçmeyen bel ve bacak ağrısı
• Ağrının öksürme veya hapşırmayla şiddetlenmesi
• Gece uykudan uyandıran ağrı gibi belirtiler vardır.

Sık Sorulan Sorular