Miksödem Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Miksödem, tiroid bezinin yetersiz çalışması sonucu gelişen, ciltte ve dokularda yaygın şişlik, kalınlaşma ve sertleşme ile karakterize ciddi bir hipotiroidi tablosudur. Genellikle yorgunluk, soğuğa hassasiyet, kilo artışı ve yüz hatlarında belirginleşme gibi belirtiler göstermektedir.

Miksödem Nedir?

Miksödem, tiroid bezinin az çalışması sonucu vücutta tiroid hormonu üretiminin ciddi derecede azalmasıyla ortaya çıkan, ileri evre hipotiroidi durumudur. Bu hastalıkta cilt ve deri altı dokularda mukopolisakkarit birikimi olur. Bu durumda da yaygın şişlik, cildin kalınlaşması ve sertleşmesi ile kendini göstermektedir. Bunun yanı sıra birden fazla belirtisi vardır. Bu belirtiler arasında Yüzde, ellerde ve ayaklarda belirgin ödem, yorgunluk, soğuğa karşı hassasiyet, kilo artışı, saç dökülmesi ve konuşma yavaşlaması gibi belirtiler görülmektedir. Bu belirtiler aslında oldukça ciddi bir durumdur. Çünkü miksödem, acil tedavi gerektiren ve tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturabilen bir durumdur. Bu nedenle erken teşhis ve uygun tedavi oldukça önemlidir.

Miksödemin Nedenleri

• Otoimmün tiroid hastalıkları: En sık Hashimoto tiroiditi gibi bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırması.
• Tiroid cerrahisi veya radyoaktif iyot tedavisi: Tiroid dokusunun alınması ya da tahrip edilmesi.
• Diyette iyot eksikliği (özellikle endemik guatr bölgelerinde)
• Aşırı iyot alımı sonucu tiroid hormon üretiminin baskılanması
• Hipofiz veya hipotalamus bozuklukları: Tiroidi uyaran hormonların üretiminde azalma.
• İlaç yan etkileri: Amiodaron, lityum gibi tiroid fonksiyonunu baskılayan ilaçlar.
• Gebelik sonrası tiroidit: Doğumdan sonra gelişen geçici ya da kalıcı tiroid iltihabı.
• Nadir genetik bozukluklar: Tiroid hormon sentez veya reseptör sorunları.
• Ağır kronik hastalıklar (böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği gibi) tiroid metabolizmasını etkileyebilmektedir.
• Hipofiz bezinin tümörleri, enfeksiyonları veya travmaya bağlı hasar oluşması durumu

Belirtileri Nelerdir?

• Yüz, el ve ayaklarda belirgin şişlik (ödem)
• Cildin kalın, kuru ve soğuk olması
• Yorgunluk, halsizlik, bitkinlik
• Soğuğa karşı aşırı hassasiyet
• Konuşma ve düşünme hızında yavaşlama
• Kilo artışı (özellikle sıvı tutulmasına bağlı)
• Saç dökülmesi ve saçların incelmesi
• Kaşların dış kısmında dökülme
• Kabızlık
• Sesin kalınlaşması ve kısılması
• Hafıza zayıflığı ve konsantrasyon güçlüğü
• Kalp atış hızında yavaşlama (bradikardi)
• Depresif ruh hali veya ilgisizlik gibi belirtiler vardır.

Miksödem Tanısı Nasıl Yapılır?

Miksödem tanısı, hastanın klinik bulgularının değerlendirilmesi ile başlar ve laboratuvar testleriyle doğrulanır. Öncelikle hekim, hastanın şikâyetlerini, semptomların ne zamandır devam ettiğini ve olası risk faktörlerini sorgulamalıdır. Fizik muayenede, yüzde ve ekstremitelerde belirgin şişlik, cildin kalınlaşması, soğuk ve kuru olması, saç ve kaş dökülmesi gibi tipik bulgular dikkati çekmektedir. Tanıyı kesinleştirmek için tiroid fonksiyon testleri yapılmaktadır. Serum TSH düzeyi genellikle yüksek, serbest T4 düzeyi ise düşüktür. Sekonder veya tersiyer hipotiroidi durumlarında TSH normal ya da düşük olabilir. Bu nedenle serbest T3, serbest T4 ve hipofiz–hipotalamus fonksiyonları birlikte değerlendirilmektedir.

Otoimmün nedenlerden şüpheleniliyorsa anti-TPO ve anti-tiroglobulin antikor testleri istenmektedir. Bazı vakalarda tiroid ultrasonu, hipofiz MR’ı veya iyot tutulum testleri gerekebilmektedir. Ayrıca miksödemin vücutta sıvı tutulumu ve organ fonksiyonları üzerindeki etkilerini değerlendirmek amacıyla elektrokardiyografi (EKG), kan biyokimyası ve tam kan sayımı da yapılabilir. Bu kapsamlı değerlendirme sayesinde, miksödemin hem nedeni hem de şiddeti belirlenerek uygun tedavi planı oluşturulmaktadır.

Miksödem Tedavisi Nasıl Yapılır?

Miksödem tedavisinin temelini, eksik olan tiroid hormonunun yerine konması oluşturulmaktadır. Genellikle levotiroksin adı verilen sentetik tiroid hormonu ağızdan, günlük tek doz şeklinde verilir ve doz hastanın yaşı, kilosu, kalp durumu ve hormon düzeylerine göre ayarlanır. Tedavi süresince tiroid fonksiyon testleri düzenli aralıklarla kontrol edilerek doz ayarlaması yapılmaktadır. Miksödem koması gibi acil ve hayati risk taşıyan durumlarda ise hastaya damar yoluyla tiroid hormonu verilmesi, vücut ısısının korunması, solunum ve dolaşım desteği sağlanması gereklidir. Eğer altta yatan neden iyot eksikliği, otoimmün hastalık ya da ilaç kullanımı ise, bu durum da tedavi planına eklenmektedir. Ayrıca hastanın beslenme düzeninin iyileştirilmesi, soğuktan korunması ve düzenli takip muayenelerine gelmesi, tedavinin başarısı açısından büyük önem taşır.

Komplikasyonları Nelerdir?

• Miksödem koması (hayati riskli durum)
• Şiddetli hipotermi (vücut ısısının tehlikeli düşmesi)
• Solunum depresyonu
• Kalp yetmezliği
• Düşük kalp hızı (bradikardi)
• Düşük kan basıncı (hipotansiyon)
• Bağırsak hareketlerinde ciddi yavaşlama (ileus)
• Bilinç bulanıklığı ve koma
• Enfeksiyonlara yatkınlık
• Hiponatremi (düşük sodyum seviyesi)

Sık Sorulan Sorular