Aşık kemiği (talus), ayak bileğinde bulunan ve kaval kemiği (tibia) ile kamış kemiği (fibula) arasında yer alan bir kemiktir. Vücut ağırlığını ayaktan bacağa ileten bu kemik, yürüme ve denge için kritik öneme sahiptir. Üst kısmı yuvarlaktır ve ayak bileği eklemini oluşturmaktadır.
Aşık Kemiği Nedir?
Tıpta “talus” olarak adlandırılan, ayak bileğinin en önemli kemiklerinden biridir. Ayak bileği eklemini oluşturan bu kemik, kaval kemiği (tibia) ve kamış kemiği (fibula) ile birleşerek vücut ağırlığını bacaklardan ayağa aktarmaktadır. Üst kısmı yuvarlak yapıda olan aşık kemiği, hareket kabiliyeti açısından oldukça kritik bir rol oynamaktadır. Ayakta durma, yürüme, koşma gibi temel hareketlerde dengeyi sağlamakta görev alır. Kan dolaşımı sınırlı olduğu için aşık kemiğinde meydana gelen kırıklar veya zedelenmeler zor iyileşebilir ve dikkatli tedavi gerektirmektedir. Bu nedenle, ayak bileği travmalarında bu kemiğin durumu büyük önem taşımaktadır.
Aşık Kemiği Nerede Bulunur?
Bu kemik, insan vücudunda ayak bileği bölgesinde bulunmaktadır. Kaval kemiği ve kamış kemiği ile eklem yaparak ayak bileğini oluşturan bir kemiktir. Bununla birlikte ayağın üst kısmında yer almaktadır. Talus olarak da bilinen aşık kemiği, doğrudan topuk kemiğinin (kalkaneus) üzerinde konumlanmıştır. Vücut ağırlığını yukarıdan alarak ayağa ve topuk kemiğine iletir. Hem yukarıdan hem de yanlardan çevreleyen kemiklerle güçlü bir bağlantı kurmaktadır. Bu sayede ayak bileğinin hem sağlamlığını hem de hareket kabiliyetini sağlamaktadır. Bu stratejik konumu nedeniyle, aşık kemiği ayak bileğinin işlevselliği açısından hayati bir rol oynamaktadır.
Aşık Kemiği Ağrısı Neden Olur?
Aşık kemiği ağrısı, genellikle bu bölgede meydana gelen zedelenmeler, burkulmalar, kırıklar veya eklem iltihapları (artrit) sonucu oluşmaktadır. Özellikle sporcularda, ayak bileğine binen aşırı yüklenme ya da ani hareketler talus kemiğinde zorlanmaya neden olabilmektedir. Ayrıca, ayak bileğinde meydana gelen burkulmalar sonrası kemik yüzeyinde hasar ya da kıkırdak zedelenmesi oluşabilmektedir. Nadiren de olsa, talus kemiğine yeterince kan gitmemesi sonucu kemik dokusu ölmeye başlar ve bu durum “avasküler nekroz” olarak adlandırılır, şiddetli ağrıya yol açabilir. Romatoid artrit ya da gut hastalığı gibi iltihaplı romatizmal hastalıklar da aşık kemiğinde ağrıya neden olabilmektedir. Ağrı genellikle ayak bileğinde şişlik, hassasiyet ve hareket kısıtlılığı ile birlikte görülmektedir. Tanı için doktor muayenesi ile görüntüleme yöntemleri gerekebilmektedir.
Ağrı Nasıl Geçer?
- Dinlenme
- Ayağı yüksekte tutma
- Buz uygulama (günde birkaç kez, 15-20 dakika)
- Destekleyici bileklik ya da bandaj kullanma
- Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar (doktor önerisiyle)
- Fizik tedavi ve egzersizler
- Ayak bileğini zorlayacak hareketlerden kaçınma
- Uygun ortopedik ayakkabı kullanımı
- Gerekirse geçici alçı ya da atel uygulaması
- Ciddi durumlarda cerrahi müdahale (kırık veya nekroz varsa) gibi tedavi yöntemleri vardır.
Aşık Kemiği Ağrı Belirtileri
- Ayak bileğinde ağrı
- Basarken zorlanma
- Şişlik
- Morarma
- Hareket kısıtlılığı
- Ayakta dururken hassasiyet
- Merdiven çıkarken zorlanma
- Bilekte sertlik hissi
- Ağrının dinlenmeyle azalması
- Uzun yürüyüş sonrası artan ağrı gibi belirtler vardır.
Aşık Kemiği Kırığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bu kemik kırığı, ayak bileği bölgesine alınan darbeler, yüksekten düşme veya ciddi burkulmalar sonucu oluşabilmektedir. Tedavisi oldukça özen gerektiren bir durumdur. Bu tür kırıklar, kemiğin konumuna, kırığın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre farklı yöntemlerle tedavi edilmektedir. Hafif ve yerinden oynamamış kırıklarda, ayağın hareketsiz kalması sağlanarak alçı ya da atel uygulanabilmektedir. Bu süreçte hastanın ayağını yüksekte tutması, üzerine basmaması ve dinlenmesi önerilen bir durumdur. Şiddetli kırıklarda veya kemik parçalarının yerinden oynaması durumunda cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
Ameliyat sırasında, vidalar ve plaklar kullanılarak kemik parçaları birleştirilmektedir. Bu sayede doğru şekilde kaynaması sağlanmaktadır. Operasyon sonrası iyileşme süreci uzun olabilmektedir. Bunun yanı sıra fizik tedavi ile desteklenmelidir. Fizik tedavi sayesinde hem kas gücü korunur hem de ayak bileğinin eski hareket kabiliyeti geri kazanılır. Talus kemiğinin kanlanması sınırlı olduğu için iyileşme süresi diğer kemiklere göre daha uzun sürebilen bir durumdur. Komplikasyon riski daha yüksektir. Bu nedenle tedavi sürecinde düzenli doktor kontrolleri büyük önem taşımaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Spor yaparken uygun ayakkabı kullanmak, ani hareketlerden kaçınmak, düşmelere karşı dikkatli olmak koruyucu önlemler arasında yer almaktadır.
Kırığın şiddetine göre değişmekle birlikte, genellikle 6 ila 12 hafta sürebilen bir durumdur. Cerrahi müdahale sonrası bu süre daha da uzayabilmektedir.
Röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve bazen manyetik rezonans (MR) görüntüleme ile teşhis konulmaktadır.