Bartholin kisti, kadınların üreme sisteminde bulunan Bartholin bezlerinin tıkanması sonucu oluşan sıvı dolu keseciklerdir. Bu bezler, vajinanın her iki yanında bulunarak cinsel ilişki sırasında kayganlaştırıcı bir sıvı salgılayarak vajinal nemi sağlamaktadır.
Bartholin Kisti Nedir?
Bu kistler, kadın üreme sisteminde bulunan Bartholin bezlerinin tıkanması sonucu oluşan içi sıvı dolu kistik bir yapıdır. Bartholin bezleri, vajinanın her iki yanında bulunan ve cinsel ilişki sırasında kayganlaştırıcı sıvı salgılayarak vajinanın nemlenmesini sağlayan bezlerdir. Bu bezlerin kanalları tıkandığında, salgılanan sıvı dışarı çıkamaz ve bezin içinde birikerek bir kist oluşturur. Bu kistler genellikle küçük boyutlarda oluşmaktadır. Bununla birlikte bu kistik yapılar çoğu zaman belirgin bir semptom göstermemektedir. Bu nedenle, birçok kadın varlığından haberdar bile olmayabilir. Ancak, kist büyüdükçe rahatsızlık veya hafif bir şişlik hissi görülmektedir. Bartholin kistlerinin asıl sorun yarattığı durum ise enfeksiyon kapmalarıdır. Enfekte olduklarında, bu kistler iltihaplanarak bir apseye dönüşebilir. Bu nedenle şiddetli ağrıya, hassasiyete, kızarıklığa ve dokunulduğunda sıcak hissedilen bir şişliğe yol açmaktadır.
Enfekte olmuş Bartholin kistleri tedavi edilmezse, günlük yaşamı zorlaştırarak daha ciddi enfeksiyonlara neden olmaktadır. Tedavi yöntemleri ise kistin türüne, boyutuna ve ilerleyiş durumuna göre değişmektedir. Bununla birlikte bu kistler eğer küçükse tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir. Ancak büyük ya da enfekte olduklarında sıcak kompres, antibiyotik tedavisi veya cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Bu durum doktorun değerlendirmelerine ve gerek görülen testlerin sonucuna göre karar verilmektedir.
Bartholin Kisti Belirtileri Nelerdir?
- Vajina girişinde tek taraflı şişlik,
- Ağrısız, yuvarlak kitle,
- Büyümeye bağlı baskı hissi,
- Yürürken rahatsızlık,
- Otururken hassasiyet,
- Cinsel ilişkide ağrı,
- Kızarıklık ve şişlik artışı,
- Enfekte olduğunda yoğun ağrı,
- Bölgesel sıcaklık hissi,
- İltihaplı, kötü kokulu akıntı,
- İlerlemiş enfeksiyonda ateş gibi belirtiler mevcuttur.
Bartholin Kisti Neden Olur?
- Bartholin bezinin kanal tıkanıklığı,
- Bakteriyel enfeksiyonlar,
- Vajinal bölgenin travmaya maruz kalması,
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (özellikle gonore, klamidya),
- Hormonal değişiklikler,
- Yetersiz vajinal hijyen,
- Sürtünme veya tahriş,
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması,
- Dar ve sıkı giysilerin sık kullanımı,
- Vajinal bölgeye yönelik cerrahi işlemler gibi faktörler bu hastalığa neden olabilmektedir.
Teşhisi Nasıl Konulur?
Bartholin kisti, çoğunlukla fiziksel muayene sırasında teşhis edilir. Doktor, vajina girişinin her iki yanında bulunan Bartholin bezlerinde şişlik, ağrı ya da hassasiyet gibi belirtileri değerlendirir. Bununla birlikte kistin yeri, boyutu ve belirtileri incelenmektedir. Şikayetler enfeksiyon belirtileriyle birlikteyse, yani kızarıklık, ateş, akıntı veya ciddi ağrı gibi durumlar varsa, bu durumda Bartholin apsesi de düşünülmektedir. Doktor, enfeksiyon varlığını doğrulamak için bölgeden kültür örneği alarak bunun laboratuvar incelemesi yapılabilir. Ayrıca nadiren de olsa, özellikle 40 yaş üzeri kadınlarda kist veya apse kalıcı hale gelirse ya da olağandışı özellikler taşıyorsa, doktor kanser ihtimalini elemek için biyopsi yapılmasını önerebilmektedir. Kistin büyüklüğü, hastanın şikayetlerinin derecesi ve varsa enfeksiyonun tipi teşhis sürecinde dikkate alınan başlıca unsurlardır.
Tedavisi Nasıl Olur?
Bu hastalığın tedavisi, kistin boyutuna, hastada ağrı veya enfeksiyon olup olmamasına bağlı olarak değişir. Küçük ve ağrısız kistler kendiliğinden geçeceğinden dolayı genellikle tedavi gerektirmez. Ancak kist ağrılı hale gelmişse ya da enfekte olmuşsa, tedaviye ihtiyaç duyulmaktadır. İlk tedavi yöntemi, sıcak oturma banyoları gibi basit uygulamalardır. Eğer kist kendiliğinden boşalmazsa ya da büyümeye devam ederse, doktor drenaj işlemi uygulayabilir. Lokal anestezi altında yapılan bu işlemde, kiste küçük bir kesik açılarak sıvı boşaltılmaktadır. Tekrar oluşumları önlemek için Word kateter adı verilen küçük bir tüp geçici olarak yerleştirilebilir. Sık tekrarlayan kistlerde ise marsupializasyon adı verilen cerrahi bir yöntem uygulanabilir; bu işlemde kist boşluğunun dışa açılması sağlanarak tekrarlama riski azaltılmaktadır. Şiddetli enfeksiyon durumlarında antibiyotik tedavisi de gerekebilmektedir. Nadir durumlarda, özellikle kronik tekrarlayan kistlerde Bartholin bezinin tamamen çıkarılması önerilmektedir.
Bartholin Kisti Nasıl Önlenir?
- Genital bölgenin temiz ve kuru tutulması enfeksiyon riskini azaltmaktadır,
- Pamuklu iç çamaşırları nemi emer, bu da bakteri üremesini engeller,
- Dar giysiler, genital bölgedeki hava dolaşımını engelleyerek enfeksiyona yatkınlık oluşturabilmektedir,
- Bol su içmek oldukça önemlidir,
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Bartholin bezlerini etkilediğinden dolayı korunma önemlidir.
- Sık sık iç çamaşırı değiştirin,
- Rutin kontroller, oluşabilecek sorunları erken fark etmenizi sağlamaktadır. Bu nedenle oldukça önemlidir. Kontrollerinizi aksatmayın.
Sık Sorulan Sorular
Bu kistler en çok üreme çağındaki kadınlarda, özellikle 20 ile 30 yaş arasındaki bireylerde daha sık görülmektedir.
Evet, Bartholin kisti bazen tekrarlayabilen bir rahatsızlıktır. Özellikle tedavi edilmeden bırakılan veya uygun şekilde drene edilmeyen kistler tekrar oluşabilmektedir.
Bu kist tedavi edilmezse, enfekte olarak Bartholin apsesi gelişebilmektedir. Bu da şiddetli ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi belirtilere yol açabilmektedir.
