Bebeklerde Sarılık Neden Olur? Yenidoğan Sarılığı Tedavisi

Bebeklerde sarılık ya da yenidoğan sarılığı, her üç bebekten ikisinde görülebilen ve genellikle kendi kendine geçen bir hastalıktır. Bebeklerde sarılık, düşük bir ihtimalde olsa da, ciddi sonuçlara sebebiyet verebilir. Bu yüzden hastalığın, doktor kontrolünde geçirilmesi gerekir.

Bebeklerde Sarılık Nedir?

Kalıtsal sebepler, az beslenme, erken veya geç yapılan doğum gibi çok sayıda etken, yenidoğan sarılığının görülmesinde rol oynamaktadır. Bu yüzden ailelerin çok dikkatli olmaları ve semptomların ortaya çıkmasıyla birlikte, hiç vakit kaybetmeden bir doktor kontrolüne gitmeleri gerekmektedir. Bu hastalık, kanda bulunan bilirubin isimli maddenin artmasıyla, deride, yanak içinde ve gözün beyaz bölümünde birikerek oluşmaktadır. Böylece bebeklerin cildi ve göz rengi sararmaya başlar.

Hastalığın şiddetini arttırmasıyla birlikte, yüzde, gövdede, kolda ve bacaklarda renk değişikliği yaşanır. Bu değişim en son olarak el ve ayak tabanına yansır. İyileşme süreci ilk ayaklardan başlar ve yukarıya doğru ilerler. En son gözün rengi iyileşir. Genellikle bir tedaviye ihtiyaç duyulmadan bebekler iyileşir. Hangi bebeklerin tedaviye alınması gerektiğini ise doktoru belirler. Bu yüzden bir çocuk doktoru tarafından bebeğin takibinin yapılması gerekmektedir.

Bebek Sarılığı Türleri

Bu hastalık, patolojik ve fizyolojik olmak üzere ikiye ayrılır. Artan bilirubin seviyesini değerlendirirken, bebeğin kaçıncı haftada doğduğuna, kaç günlük olduğuna ve risk faktörlerine bakılır. Bu sayede, hastalığın patolojik olup olmadığına karar verilebilir.

Fizyolojik tür, bebeğin doğmasından 2 ya da 4 gün sonra başlar. Sıklıkla tedavi gerektirmeden kendi kendine 10 güne kadar iyileşir.

Bebek doğduktan sonra kandaki bilirubin seviyesi küçük küçük artmaya başlar. Bu durum geçici kabul dilen fizyolojik sarılığa eşittir. Bebeklerde fizyolojik sarılığın tedavisi çoğu zaman gerekmemektedir. Fakat doktorun süreci baştan sona gözetlemesi gerekmektedir.

Patolojik tür ise, genellikle bebek doğduktan sonra hemen başlar. Bu türü ciddiye almak ve tedavi etmek gerekmektedir. Patolojik sarılık, bebek ile anne arasında kan uyuşmazlığı olmasından, annenin karnında gelişen bir takım enfeksiyonlardan, gebelik döneminde kullanılan ilaçlardan veya bebeğin doğuştan bir takım madde eksiklikleri yaşamasından kaynaklı oluşabilir.

Öte yandan uzamış sarılık şeklinde tanımlanabilen bir süreç de vardır. Bebeklerde iki haftaya kadar uzayan sarılıklar uzamış sarılık olarak kabul edilir.

Yenidoğan Sarılığı Sebepleri

Peki, bebeklerde sarılığın nedenleri nelerdir? Bebeklerde sarılık neden olur? Bebeklerde bu hastalığın oluşmasına neden olabilecek risk faktörleri şunlardır:

• Erken doğum
• Anne ile bebek arasında kan uyuşmazlığı
• Emme problemi ve buna bağlı yetersiz beslenme
• Doğum anında kafa derisinde kanam yaşayan bebekler
• Annenin diyabet hastası olması
• Büyük kardeşlerde sarılık yaşanması

Bebeklerde Sarılık Belirtileri

Bu hastalık ilk olarak yüzde belirtilerini göstermeye başlar. Daha sonra gözün beyaz bölümünde sararma yaşanır. Yeni doğan sarılığı, bilirubin değerleri arttıkça, göğse, karına, bacaklara ve kollara doğru iniş yapar. Yenidoğan sarılığı güneş ışığı ya da floresan lamba altında net olarak görülebilir. Genel olarak sarılığın belirtileri şunlardır:

• Tendeki sarı rengin ışık altında net görülmesi
• Burun ya da karın bölgesine hafifçe bastırılıp bırakıldığında sarı rengin belirginleşmesi
• Fazla uyku uyuyan bebek
• Az emen bebek

Bu tarz belirtilerle karşılaşıldığında, hiç vakit kaybetmeden bir doktora başvurmak gerekmektedir. Bu belirtiler, vücuttaki bilirubin seviyesinin arttığına işaret eder. Doktor, sarılık olan bebek için fizyolojik ya da patolojik türden tanı koyar. Buna göre tedaviye gerek olup olmadığına karar verilir.

Tanı Yöntemleri

Peki, yenidoğan sarılığı nasıl anlaşılır? Anne ya da babanın yenidoğan sarılık belirtilerinden şüphelenmesiyle birlikte, hiç vakit kaybetmeden bir doktor kontrolüne bebeği götürmeleri gerekir. Doktorun net bir şekilde tanı koyması ve buna göre tedaviye başlaması gerekir. Bebeklerde sarılık tedavi geciktirildiğinde, kernikterus adlı hastalık ortaya çıkabilmektedir. Bu hastalık, bebeğin sinir sistemine üst düzey hasarlar verebilir. Yenidoğan bebeğe yapılan testlerle, anne ile arasında kan uyuşmazlığı olup olmadığı tespit edilir. Buna göre de erken teşhis şansı yükseltilir. Kanda bulunan bilirubin düzeyini ölçmek oldukça basittir. Bebeğin topuğundan birkaç damla kan almak, sarılık değeri için yeterli olur.

Bebeklerde Sarılık Tedavisi

Bebeklerde sarılık derecesi, tedaviye gerek olup olmadığına karar verirken çok önemlidir. Öte yandan bebeğin ağırlığına, kaç günlük olduğuna ve kanındaki bilirübin seviyesine de bakılır. Doktor, bu kriterlere göre tedavi gerekip gerekmediğine karar verir.

Peki, bebeklerde sarılık ne zaman geçer? Yenidoğan bebeklerde sarılık, maksimum iki hafta içerisinde iyileşme gösterir. İki haftayı bulan türe uzayan sarılık denir. Doktor tedaviye gerek duymasa da, süreci yakından takip eder. Yeni doğan bebekte sarılık riski ne zaman geçer? Risk doğumdan maksimum 1 ay sonra geçmiş kabul edilir.

Bilirübin seviyesi yüksek bebeklerde kullanılan başlıca tedavilerden birisi fototerapi denilen özel ışık tedavisidir. Kullanılan ışık, sarılığa sebebiyet veren bilirübinin idrar yoluyla vücuttan atılmasını sağlamaktadır.

Fototerapinin bebeklere herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Gözlerin ışık yüzünden zarara uğramaması adına kapatılması gerekir. Fototerapinin herhangi bir zararı olmasa da, belli başlı yan etkilere neden olabilir. Bebeğin teninde kırmızı döküntüler görülebilir. Bebeğin cildi bronzlaşabilir ya da yenidoğan sarılığı ishal problemi ortaya çıkabilir.

Kan uyuşmazlığı sebebiyle bilirübin seviyeleri yükselen bebeklerde kan değişimi gerekebilmektedir. Öte yandan ışık tedavisine ek olarak yenidoğan sarılığı ilaç tedavisi de uygulanabilir. Anne sütü sarılığı tedavi edebileceğinden, anne sütü ile beslenme bu dönemde en üst seviyeye çıkarılmalıdır. Bebek doğduktan hemen sonra emzirmeye başlamak, alınabilecek en büyük önlemlerden birisidir.

Yenidoğan sarılığı için şekerli su tedavisi halk arasında doğru bilinen yanlışlardan birisidir. Şekerli su kan şekerinin yükselmesine neden olarak, bebeğin tok hissetmesine ve emmesinin azalmasına neden olur.

Yenidoğan sarılığı anne ne yemeli sorusu sıkça sorulmaktadır. Annenin bu süreçte sütünü artıracak yiyeceklere yönelmesi gerekir. Anne sütü, yenidoğanda sarılık değerlerini azaltacaktır.

 

Sıkça Sorulan Sorular