Böbrekte kist, böbrek dokusu içinde sıvı dolu keseciklerin oluşmasıdır. Genellikle iyi huyludur ve tek ya da çok sayıda olabilmektedir. Küçük kistler genellikle belirti vermezken, büyük olanlar ağrı, idrar problemleri veya nadiren tansiyon yükselmesine neden olabilmektedir.
Böbrekte Kist Nedir?
Böbrekte kist, böbrek dokusu içinde oluşan, içi genellikle sıvı dolu olan keseciklerdir. Bu kistler çoğu zaman iyi huyludur ve tesadüfen, başka bir nedenle yapılan görüntüleme sırasında fark edilmektedir. Tek bir kist olabileceği gibi her iki böbrekte birden fazla kist de görülebilmektedir. Küçük kistler genellikle belirti vermezken, büyük kistler yan ağrısı, karın bölgesinde dolgunluk hissi veya nadiren idrar yolu sorunları ve yüksek tansiyon gibi şikayetlere yol açabilen bir durumdur. Bununla birlikte tedavi planı ise, kistlerin yapısı, sayısı ve büyüklüğüne göre yapılmaktadır. Basit kistler genellikle tedavi gerektirmezken, komplike ya da şüpheli görünümler ileri değerlendirme gerektirebilmektedir.
Böbrekte Kist Türleri
Böbrek kistleri, yapısal özelliklerine ve nedenlerine göre sınıflandırılmaktadır. Böbreklerde en sık görülen tür basit kisttir. Bu kistler genellikle zararsızdır ve belirti vermez. Komplike kistler, içinde septa (bölmeler), kalsifikasyonlar veya düzensiz duvarlar içerebilmektedir. Bu nedenle yakından takip edilmesi gerekir. Polikistik böbrek hastalığı, genetik geçişli bir durumdur ve çok sayıda kistin her iki böbrekte yaygın olarak görülmesiyle karakterizedir. Nadir durumlarda ise kistler, enfekte olabilir veya böbrek tümörleriyle karışabilir. Kistin tipi, tedavi ya da takip sürecini belirlemede önemlidir.
Belirtileri Nelerdir?
- Yan ağrısı,
- Sırt veya belde hafif baskı hissi,
- Karında dolgunluk veya şişlik,
- İdrarda kan (hematüri),
- Sık idrara çıkma,
- İdrar yaparken yanma,
- Yüksek tansiyon,
- Enfeksiyon varsa ateş,
- Bulantı veya halsizlik,
- Kist büyükse elle hissedilen kitle, gibi belirtiler vardır.
Böbrekte Kist Neden Olur?
- Yaşa bağlı böbrek değişiklikleri
- Genetik faktörler (örneğin polikistik böbrek hastalığı)
- Doğuştan (konjenital) gelişim bozuklukları
- Tıkanıklığa bağlı idrar birikimi
- Kronik böbrek hastalıkları
- Enfeksiyonlar sonrası oluşan yapısal değişiklikler
- Travmalar (böbreğe darbe veya yaralanma)
- Hormon dengesizlikleri
- Böbrek damarlarında bozulma
- Nedeni bilinmeyen (idiopatik) durumlar gibi nedenler vardır.
Nasıl Teşhis Edilir?
Bu kist, genellikle başka bir nedenle yapılan görüntüleme sırasında tesadüfen fark edilmektedir. Teşhiste en sık kullanılan yöntem ultrasonografi (USG)’dir; kistin boyutu, yapısı ve yerleşimi hakkında bilgi verir. Gerekli durumlarda, daha detaylı değerlendirme için bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi ileri görüntüleme yöntemleri de kullanılabilmektedir. Bunun yanı sıra eğer kistin komplike olduğu düşünülüyorsa, kist içeriği ya da duvar yapısı dikkatle incelenmektedir. Ayrıca, bazı durumlarda böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kan ve idrar testleri de istenebilir.
Böbrekte Kist Tedavisi
Böbrekte kist tedavisi, kistin büyüklüğüne, yapısına ve hastada oluşturduğu şikâyetlere göre belirlenmektedir. Basit ve küçük kistler genellikle tedavi gerektirmez, sadece düzenli aralıklarla takip edilir. Ancak kist büyükse, ağrıya, basıya, idrar sorunlarına ya da yüksek tansiyona neden oluyorsa müdahale gerekebilmektedir. Tedavi seçenekleri arasında kistin iğneyle boşaltılması (aspirasyon), skleroterapi (kist içine sıvı verilerek küçültme) ya da cerrahi olarak çıkarılması yer alır. Komplike veya şüpheli kistlerde daha ileri tetkik ve tedavi planlaması yapılmaktadır.
Böbrekte Kist Komplikasyonları
- Ağrı
- Kanama (kist içine)
- İdrarda kan
- Enfeksiyon
- Kist rüptürü (patlaması)
- Tansiyon yüksekliği
- Böbrek fonksiyon kaybı
- İdrar yolu enfeksiyonu
- İdrar akışında tıkanıklık
- Taş oluşumu
- Hidronefroz (böbrek şişmesi)
- Komşu organlara baskı
- Kitle etkisi
- Kistin büyümesi
- Nadir de olsa kötü huylu dönüşüm (malignite riski) gibi komplikasyonlar olabilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Her böbrek kisti tedavi edilmez. Birçok durumda sadece düzenli takip yeterlidir. Amaç, gereksiz işlemlerden kaçınmak ve sadece sorun çıkaran ya da risk taşıyan kistleri zamanında fark edip müdahale etmektir.
Büyük, ağrıya neden olan, enfekte olmuş ya da görüntüleme bulgularında kötü huylu olabileceği şüphesi bulunan böbrek kistlerinde cerrahi tedavi gerekebilmektedir. Bu tür durumlarda kistin çıkarılması ya da kiste yönelik ileri girişimsel işlemler planlanır.
Kistler tekrarlanabilir, özellikle aspirasyon sonrası. Cerrahi yöntem daha kalıcıdır.
