Brakial Pleksus Yaralanması, omuz bölgesindeki sinir ağının hasar görmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu yaralanma, kol ve elde hissizlik, güç kaybı ya da hareket kısıtlılığına neden olabilmektedir. Genellikle doğum sırasında, trafik kazalarında veya spor yaralanmalarında meydana gelmektedir. Tedavi süreci, hasarın boyutuna göre değişir ve fizik tedavi, ilaç kullanımı ya da cerrahi yöntemleri içerebilir.
Brakial Pleksus Nedir?
Bu durum, boyun omurlarından çıkan sinir köklerinin birleşerek oluşturduğu ve omuz, kol, ön kol ile elin kaslarına ve derisine sinir iletimi sağlayan karmaşık bir sinir ağıdır. C5 ile T1 arasında yer alan bu sinir grubu, motor ve duyu işlevleri açısından üst ekstremitenin çalışmasında hayati bir rol oynamaktadır. Brakial pleksus sayesinde kolun hareket etmesi, elin kavrama gücü ve dokunma hissi sağlanır. Bu sinir ağı, omuz seviyesinden geçerek koltuk altına doğru uzanır ve buradan kola dağılmaktadır. Yaralanması durumunda kol ve elde fonksiyon kaybı, his azalması veya felç gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Brakial Pleksus Yaralanması Nedir?
Brakial pleksus yaralanması, boyun ve omuz bölgesindeki brakial pleksus adı verilen sinir ağının hasar görmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu sinir ağı, kol, el ve parmakların hareketini ve hissini sağlayan sinirleri içerir. Yaralanma genellikle travma, doğum sırasında oluşan zorlamalar, trafik kazaları, düşmeler veya spor yaralanmaları sonucu meydana gelmektedir. Hasarın şiddetine bağlı olarak, kişide kol veya elde güçsüzlük, hissizlik, karıncalanma, hatta tam felç gelişebilmektedir. Tedavi süreci, yaralanmanın tipi ve derecesine göre değişiklik göstermektedir. Bazı durumlarda fizik tedavi yeterli olurken, ileri düzey yaralanmalarda cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
Belirtileri Nelerdir?
- Kol veya omuzda ani ağrı
- Kolda hissizlik
- Kas güçsüzlüğü
- Kol veya elde karıncalanma
- Refleks kaybı
- Parmaklarda uyuşma
- Omuzdan ele kadar yayılan elektriklenme hissi
- Kol hareketlerinde kısıtlılık
- Kolu kaldıramama
- El kavrama gücünde azalma
- İnce motor hareketlerde zorluk
- Kolda incelme veya kas erimesi (ileri aşama)
- Kolu tamamen kullanamama (şiddetli yaralanmada)
- Duyu kaybı
- Omuzda şekil bozukluğu (travmaya bağlı).
Brakial Pleksus Yaralanması Neden Olur?
- Trafik kazaları
- Yüksekten düşme
- Omuz üzerine alınan darbeler
- Spor yaralanmaları (özellikle temas sporları)
- Doğum travmaları (özellikle zor doğumlar)
- Motor kazaları
- Bileğin ya da kolun ani çekilmesi
- Omuz çıkıkları
- Cerrahi komplikasyonlar (boyun, omuz veya akciğer ameliyatları sonrası)
- Kurşun veya bıçak yaralanmaları
- Ağır yük kaldırma sırasında ani zorlanma
- Radyasyon tedavisi sonrası sinir hasarı
- Uzun süreli anormal kol pozisyonu
- Endüstriyel kazalar
- Tümörlerin sinire baskı yapması gibi nedenler vardır.
Brakial Pleksus Nasıl Teşhis Edilir?
Bu yaralanma, hastanın öyküsü ve fizik muayene ile ilk olarak değerlendirilir. Doktor, hastanın travma geçmişini, belirtilerin başlangıç zamanını ve şiddetini sorgulamaktadır. Ardından yapılan nörolojik muayene ile kol, omuz ve eldeki kas gücü, refleksler ve duyu kayıpları incelenir. Tanıyı netleştirmek için elektromiyografi (EMG) ve sinir iletim çalışmaları gibi testler kullanılarak sinir hasarının yeri ve derecesi belirlenmektedir. Ayrıca manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya brakial pleksus MR’ı, sinir dokusunun yapısını ve olası kopmaları ya da sıkışmaları görselleştirmede yardımcı olmaktadır. Gerekli durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) ya da myelografi gibi ileri görüntüleme yöntemleri de kullanılabilmektedir.
Brakial Pleksus Tedavisi
Brakial pleksus yaralanmasının tedavisi, hasarın derecesine, yerine ve yaralanmanın süresine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Hafif ve geçici sinir zedelenmelerinde dinlenme, fizik tedavi ve rehabilitasyon genellikle yeterli olmaktadır. Bu süreçte kas gücünü korumak ve hareket kabiliyetini artırmak amaçlanır. Daha ciddi durumlarda ise cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Sinir grefti, sinir transferi veya kas transferi gibi yöntemlerle sinir iletimi yeniden sağlanmaya çalışılır. Cerrahi sonrası da uzun bir fizik tedavi süreci gereklidir. Tedavi süreci kişiye özel planlanır ve erken müdahale, iyileşme şansını artırmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Brakial pleksus yaralanmaları hafifse, genellikle dinlenme ve fizik tedaviyle zamanla kendiliğinden iyileşebilmektedir. Ancak sinir kopması gibi ciddi hasarlarda cerrahi müdahale gerekebilir ve iyileşme süreci uzun olabilir.
Fizik tedavi süresi, brakial pleksus yaralanmasının şiddetine ve sinir iyileşmesinin hızına bağlı olarak değişmektedir. Hafif vakalarda birkaç hafta yeterli olabilirken, ağır yaralanmalarda tedavi aylar hatta yıllar sürebilmektedir.
İyileşme süreci, brakial pleksus yaralanmasının şiddetine bağlı olarak değişir; hafif yaralanmalar birkaç hafta içinde iyileşebilirken, ciddi hasarlarda süreç aylarca sürebilmektedir. Erken müdahale ve fizik tedavi, iyileşmeyi hızlandırabilir.
