Çene geriliği, alt çenenin normalden daha geride konumlanması durumudur. Tıbbi literatürde “retrognati” olarak da bilinmektedir. Bu durum, birçok nedenden dolayı meydana gelebilmektedir. Ancak çene kemiklerinin büyüme ve gelişme sürecindeki anormalliklerden kaynaklandığı daha yüksek bir faktördür. Bu durum hem estetik kaygılara hem de çiğneme gibi fonksiyonlara engel olabilmektedir.
Çene Geriliği Nedir?
Çene geriliği, alt çenenin daha geride konumlandığı bir durumdur. Bu tıbbi literatürde “retrognati” olarak adlandırılır. Bu durum, çene kemiklerinin gelişim sürecinde meydana gelen genetik veya çevresel faktörlerden kaynaklanabilmektedir. Bu durum kişinin yüz profiline belirgin bir asimetri getirerek estetik kaygılara neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra, bu durum çiğneme gibi fonksiyonel problemlere de yol açar. Örneğin, çiğneme ve yutkunma zorlukları, konuşma bozuklukları ve hatta bazı durumlarda solunum problemleri ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte dişlerin kapanışında bozukluklara neden olarak çene ekleminde ağrılara ve diş aşınmalarına sebep olabilir.
Tedavi seçenekleri arasında ortodontik tedaviler, çene cerrahisi veya bu iki yöntemin kombinasyonu bulunur. Tedavi planı ise kişinin genel sağlık durumuna, çene geriliğinin derecesine, hastanın yaşına bakıldıktan sonra belirlenir. Kişiye özel tedavi planı yapılır. Genellikle doktorlar bu konuda erken yaşta müdahalenin uygun olduğunu söylemektedir.
Erken yaşlarda yapılan müdahaleler, çene kemiklerinin hala gelişim aşamasında olduğu durumlardır. Bu nedenle büyüme yönlendirme teknikleri ile daha etkili sonuçlar elde edilmesini sağlanmaktadır. İleri yaşlarda ise cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Çene geriliğinin doğru bir şekilde teşhis edilmesi ve uygun tedavi yönteminin seçilmesi, uzun vadede hastanın hem estetik hem de fonksiyonel sağlığını iyileştirmek açısından kritiktir.
Çene Geriliği Neden Olur?
- Parmak emme alışkanlığı,
- Eklem romatizması,
- Yüz travmaları,
- Dar üst çene varlığı,
- Çene çevresinde kas disfonksiyonu,
- Malforme diş veya dişlerin olması,
- Çene bölgesine alınan darbeler,
- Uzun süreli emzik kullanımı,
- Biberon kullanımı,
- Doğuştan gelen yüz anomalileri,
- Diş problemleri gibi birden fazla nedene bağlı olarak meydana gelebilmektedir.
Belirtileri Nelerdir?
- Yüz profilinde belirgin bir asimetri,
- Üst ve alt dişlerin uyumsuz kapanması,
- Yüzde belirgin bir orantısızlık ve estetik kaygılar,
- Çiğneme fonksiyonunun zorlaşması veya etkisiz hale gelmesi,
- Çene hareketleri sırasında ağrı veya rahatsızlık hissi,
- Uyurken horlama veya uyku apnesi gibi solunum sorunları,
- Seslerin yanlış çıkması veya konuşma zorlukları.
Üst Çene Geriliği
Üst çene geriliği, üst çenenin alt çeneye göre normalden daha geride olması durumudur. Tıpta maksiller retrognati olarak adlandırılmaktadır. Bu durum, genellikle genetik faktörler, çene gelişim bozuklukları veya travmalar sonucu meydana gelmektedir. Üst çene geriliği, yüz profiline belirgin bir asimetri kazandırarak kişide estetik kaygılara neden olabilmektedir. Aynı zamanda, bu durum fonksiyonel sorunlarda yol açmaktadır. Dişlerin yanlış kapanmasına yol açarak çiğneme ve konuşma zorluklarına, hatta solunum problemlerine sebebiyet vermektedir. Tedavisi, geriliğin derecesine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak ortodontik tedavi, çene cerrahisi veya her ikisinin kombinasyonu ile yapılabilmektedir. Erken teşhis ve müdahale, hem estetik hem de fonksiyonel açıdan daha iyi sonuçlar elde edilmesini sağlar. Bununla birlikte erken yaşlarda yani kişi daha gelişim dönemindeyken yapılan tedaviler daha hızlı ve başarılı sonuçlar vermektedir.
Çene Geriliği Tanısı Nasıl Konur?
Bu durumun tanısı, genellikle bir diş hekimi, ortodontist veya cerrahı tarafından yapılan muayene ve sonrasında değerlendirme ile konur. İlk olarak, hastanın yüz profili ve çene yapısı dikkatlice incelenerek çene geriliğinin belirtileri dinlenir. Bu süreçte, yüzün asimetrisi, dişlerin kapanış şekli ve çene ekleminin durumu göz önünde bulundurulur. Tanıyı kesinleştirmek için röntgen, panoramik film ve üç boyutlu görüntüleme teknikleri gibi radyografik incelemeler yapılmaktadır. Bu görüntüler, çene kemiklerinin pozisyonunu, büyüklüğünü ve dişlerin yerleşimini ayrıntılı bir şekilde göstererek doktora büyük kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca, hastanın çiğneme, konuşma ve solunum fonksiyonları da değerlendirilir. Bütün bu bilgiler bir araya getirilerek çene geriliğinin derecesi belirlenerek kişiye uygun tedavi planı oluşturulur. Erken teşhis, tedavi sürecinin daha etkili ve başarılı olmasını sağlamak açısından büyük önem taşır.
Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
Çene geriliği tedavisi, özellikle hastanın yaşına, derecesine ve fonksiyonel bozuklukların ciddiyetine bağlı olarak belirlenmektedir. Çocukluk ve ergenlik döneminde, çene kemikleri hala gelişim aşamasında olduğu için ortodontik tedavilerle çene pozisyonu daha hızlı ve başarılı bir şekilde düzeltilebilmektedir. Bu süreçte, ortodontik apareyler ve teller kullanılarak dişlerin ve çenenin doğru pozisyona gelmesi sağlanır. Erişkinlerde ise kemik gelişimi tamamlandığı için ortodontik tedaviye ek olarak cerrahi müdahale gerekmektedir. Ortognatik cerrahi adı verilen bu işlemle, çene kemikleri yeniden şekillendirilerek doğru pozisyona getirilmesi sağlanır. Cerrahi müdahaleden sonra, ortodontik tedavi ile dişlerin kapanışı düzeltilmektedir. Tedavi süreci, hastanın estetik görünümünü iyileştirmekle beraber aynı zamanda çiğneme, konuşma ve solunum gibi fonksiyonların da normal hale gelmesini sağlamaktadır. Tedavi planı, ortodontist, çene cerrahı ve diğer uzmanlar tarafından titizlikle belirlenerek yapılmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Çene geriliği tedavi edilmezse, çiğneme, konuşma ve solunum problemleri gibi fonksiyonel bozuklukların yanı sıra, çene ekleminde ağrı ve yüzde estetik bozukluklar gibi sorunlar gelişebilmektedir.
Yenidoğan bebeklerde alt çene geriliği, alt çenenin üst çeneye göre geride olması, beslenme zorlukları ve yüz profilinde belirgin bir dengesizlik şeklinde anlaşılabilmektedir.
Çene geriliği aparatı, doktor tarafından gerekli görüldüğünde çenenin normal konumuna gelmesine yardımcı olmak için gece uyurken veya doktor tavsiyesine göre gün içinde belirli sürelerle takılmaktadır.
