Nekrotizan fasiit, halk arasında “et yiyen bakteri” hastalığı olarak bilinen, nadir fakat çok ciddi bir enfeksiyondur. Genellikle ciltteki küçük bir kesik veya yara yoluyla vücuda giren bakteriler, hızla ilerleyerek deri, kas ve yumuşak dokuları yok etmektedir.
Et Yiyen Bakteri Nedir?
Et yiyen bakteri olarak bilinen nekrotizan fasiit, cilt altındaki bağ dokularını, kasları ve diğer yumuşak dokuları hızla tahrip eden, nadir ama son derece tehlikeli bir enfeksiyondur. Genellikle Streptococcus pyogenes adlı bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Bu hastalık, küçük bir kesik, sıyrık, cerrahi yara veya böcek ısırığı gibi yollarla vücuda girerek çok kısa sürede ilerleyebilmektedir. Enfeksiyonun başlangıcında genellikle basit bir cilt enfeksiyonu gibi belirtiler görülmektedir. Ancak, saatler içinde hızla şiddetli ağrı, kızarıklık, şişlik, morarma, ciltte su toplaması ve doku ölümüne yol açabilmektedir.
Hastalık ilerledikçe ateş, titreme, düşük tansiyon, bilinç bulanıklığı ve organ yetmezliği gibi hayati riskler ortaya çıkar. Nekrotizan fasiit tıbbi bir acil durumdur. Hızlı teşhis, damar yoluyla antibiyotik tedavisi ve genellikle acil cerrahi müdahale gerektiren bir hastalıktır. Ölü dokuların zamanında temizlenmemesi durumunda enfeksiyon yayılır ve ölümcül olabilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerde daha sık görülen bir durumdur. Ancak sağlıklı kişilerde de meydana gelebilir. Bu nedenle, ciltte hızla kötüleşen ağrılı şişlikler ve ateş gibi belirtiler ciddiye alınmalı ve vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Et Yiyen Bakteri Nasıl Bulaşır?
- Ciltteki kesik veya sıyrıklar yoluyla
- Cerrahi yaralardan
- İğne batmaları sonrası
- Travma veya ezilmelerle
- Böcek ısırıkları ile
- Yanık bölgelerinden
- Su çiçeği gibi cilt lezyonları sonrası
- Hijyenik olmayan ortamlarda yapılan dövme veya piercing ile
- Enfekte kişiyle yakın temas sonucu (nadiren)
- Kirli sularda açık yarayla temas edilmesiyle
- Diyabet veya bağışıklık yetmezliği olanlarda daha kolay bulaşır
- Hayvan ısırıkları sonrası
- Toprakla temas eden açık yaralarla bulaşabilen bir hastalıktır.
Teşhis Nasıl Konulur?
Nekrotizan fasiit teşhisi, hastalığın hızla ilerlemesi nedeniyle klinik değerlendirme ile mümkün olan en kısa sürede konulmalıdır. Genellikle hasta, ani başlayan ve giderek şiddetlenen ağrı, ciltte kızarıklık, şişlik ve morarma gibi belirtilerle başvurur. Doktor, fizik muayene sırasında ağrının şiddetinin yara görünümüyle orantısız olduğunu fark edebilmektedir. Tanıyı desteklemek için kan testleri yapılmaktadır. Bunlarda beyaz kan hücresi sayısında artış, CRP ve diğer iltihap belirteçlerinde yükselme gözlenir.
Enfeksiyonun yayılımını ve doku tutulumunu değerlendirmek için ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kullanılabilmektedir. Ancak kesin tanı çoğu zaman cerrahi keşif sırasında, dokuların canlılığının doğrudan gözlenmesiyle konur. Gerekirse alınan doku örneklerinden mikrobiyolojik kültür yapılarak enfeksiyona neden olan bakteri türü belirlenmektedir. Erken teşhis, tedavinin başarısı açısından hayati öneme sahiptir.
Et Yiyen Bakteri Tedavisi Nasıl Olur?
Et yiyen bakteri (nekrotizan fasiit) tedavisi acil ve çok yönlü bir yaklaşımla yapılmaktadır. Çünkü hastalık hızla ilerleyerek yaşamı tehdit edebilir. Tedavinin ilk ve en kritik adımı, enfekte ve ölü dokuların cerrahi olarak temizlenmesidir. Bu işlem genellikle acil olarak yapılır ve gerektiğinde birden fazla kez tekrarlanabilir. Aynı anda, geniş spektrumlu ve damardan uygulanan güçlü antibiyotik tedavisine başlanmaktadır. Enfeksiyona neden olan bakteri türü belirlendikten sonra antibiyotikler daha hedefe yönelik şekilde düzenlenmektedir. Hastanın durumu ağırsa yoğun bakım desteği gerekebilmektedir. Burada sıvı tedavisi, tansiyon kontrolü ve organ fonksiyonlarının izlenmesi sağlanır. Bazı hastalarda hiperbarik oksijen tedavisi de uygulanabilmektedir. Çünkü yüksek basınçlı oksijen, bakterilerin çoğalmasını engelleyebilir ve yara iyileşmesini destekleyebilir. Tedavi süreci boyunca hasta yakın takip altında tutulmaktadır. Çünkü enfeksiyon tekrar edebilir veya başka komplikasyonlara yol açabilmektedir. Erken tanı ve hızlı müdahale, hayatta kalma şansını büyük ölçüde artırmaktadır.
Nasıl Önlenir?
- Ciltteki kesik ve yaraları hemen temizleyin
- Yaraları temiz, kuru ve kapalı tutun
- Kirli suda (deniz, göl, havuz) açık yara ile yüzmeyin
- Hijyen kurallarına dikkat edin
- El yıkamayı ihmal etmeyin
- Diyabet gibi kronik hastalıkları iyi yönetin
- Bağışıklık sistemini güçlendirin
- Cerrahi sonrası yaraları düzenli kontrol ettirin
- Böcek ısırıklarını kaşımaktan kaçının
- Enfekte kişilerle yakın temastan kaçının
- Dövme veya piercingi steril ortamlarda yaptırın
- Şüpheli enfeksiyon belirtilerinde hemen doktora başvurun.
Sık Sorulan Sorular
Et yiyen bakteri yani Nekrotizan Fasiit, mecazi bir ifadedir. Bakteri dokuyu hızla tahrip ettiği için bu şekilde adlandırılmıştır.
Diyabet, kanser, bağışıklık yetmezliği, kronik hastalığı olanlar daha yüksek risk taşımaktadır. Ancak sağlıklı kişilerde de görülebilmektedir.
Bu tedavi yöntemi, bazı durumlarda yardımcı olabilmektedir. Ancak ana tedavi cerrahi ve antibiyotiklerdir.
