Farenks kanseri, diğer adıyla yutak kanseri boğazın orta kısmında gelişen bir kanser türüdür. Farenks, burnun arkasından yemek borusuna kadar uzanan bir bölgedir. Bu bölgeye halk arasında yutak denilmektedir. Yutak solunum ile sindirim yollarının bir parçasıdır. Yutak kanseri, genellikle bu bölgedeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucu ortaya çıkar. Bu kanserin nedenleri arasında sigara içme, alkol tüketimi, insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu gibi faktörler bulunmaktadır.
Farenks (Yutak) Kanseri Nedir?
Farenks kanseri, halk arasındaki adıyla yutak kanseri, boğazın orta kısmında yer alan bir bölgede ortaya çıkar. Yutak kısmındaki hücrelerin kontrolsüz şekilde büyümesi ve çoğalması sonucu oluşan bir kanser türüdür. Yutak burun boşluğunun arkasından başlayıp yemek borusuna kadar uzanan ve yutma, konuşma, solunum gibi temel işlevlerde rol oynayan önemli bir yapıdır. Bu kanser, farenksin farklı bölgelerinde ortaya çıkabilmektedir. Bu bölgeler nasofarenks (üst farenks), orofarenks (orta farenks) ve hipofarenks (alt farenks) olarak adlandırılır.
Farenks kanseri, genellikle yavaş ilerleyen ve semptomlarını ileri evrelerde gösteren bir kanser türüdür. Ancak erken belirtileri fark edilmezse hızla çevre dokulara ve lenf bezlerine yayılabilir. Yutak kanserinin ortaya çıkmasında sigara ve alkol kullanımı, insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu, genetik yatkınlık ve uzun süreli tahriş gibi faktörler yer almaktadır. Bu faktörler, farenks kanseri riskini artıran başlıca etkenlerdir. Yutak kanserinin belirtileri kişiden kişiye göre değişmektedir. Ancak yaygın semptomları, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, ses kısıklığı, kulak ağrısı ve kilo kaybı gibi belirtilerle ortaya çıkmaktadır. Teşhis ise fizik muayene sonrası endoskopi, biyopsi ve görüntüleme yöntemleriyle konulmaktadır.
Farenks kanserinin tedavisi, kanserin evresine, boyutuna, yayılım durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Bu faktörlere bağlı olarak da kişiye özel tedavi planı yapılmaktadır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, radyoterapi ve kemoterapi gibi yöntemleri vardır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalığın kontrol altına alınması sağlanır. Ancak ileri evrelerde tedavi daha karmaşık hale gelebilir ve buna bağlı olarak hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir.
Farenks (Yutak) Kanseri Belirtileri
- Boğazda sürekli ağrı,
- Ses değişiklikleri,
- Yutma güçlüğü,
- Açıklanamayan kilo kaybı,
- Tek veya çift taraflı kulak ağrısı,
- Boyunda veya boğazda ele gelen kitle veya şişlik,
- Sürekli veya kanlı öksürük,
- Kötü ağız kokusu,
- Nefes darlığı,
- Çift görme,
- Sürekli halsizlik veya yorgun hissetme,
- İçilen sıvıların burundan geri gelmesi,
- Koku alma zorluğu gibi belirtiler mevcuttur.
Yutak Kanserlerine Neden Olan Faktörler
- Tütün ürünlerinin uzun süreli kullanımı,
- Aşırı alkol alımı,
- İnsan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu,
- Vitamin ve mineral eksiklikleri,
- Ailede kanser öyküsünün bulunması,
- Kirli hava ve toksik maddelere maruziyet,
- Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde risk artar,
- Asit reflü nedeniyle yutak dokusunda hasar,
- Asbest, nikel ve diğer kimyasallara uzun süreli maruz kalma,
- Genellikle ileri yaş ve erkeklerde daha sık görülmektedir.
Farenks (Yutak) Kanseri Türleri Nelerdir?
Halk arasındaki adıyla yutak kanseri, yutak bölgesinde (farenks) ortaya çıkan kanserlerdir. Farenks, ağız boşluğunun arkasından başlayarak yemek borusuna kadar uzanan kaslı bir tüptür. Bu tüpler üç ana bölgeye ayrılır. Farenks kanseri kendi aralarında bu üç bölgeye göre sınıflandırılmaktadır. Bu kanser türlerinin bölgesi oluşum nedeni ve tedavi yöntemleri birbirinden farklıdır.
Nazofarenks Kanseri (Nazofarinks Kanseri)
Nazofarenks, diğer adıyla geniz burun boşluğunun hemen arkasında ve yumuşak damağın üst kısmında yer alan farenksin üst kısmıdır. Bu kanser yutak kanserinin bir türüdür. Nazofarenks kanseri çoğunlukla bu bölgede ortaya çıkmaktadır. Bu kanserin belirtileri arasında burun tıkanıklığı, burun kanaması, genizden konuşma, tek ya da çift taraflı işitme kaybı, kulakta uğultu, mevcuttur. Nadir görülen bir kanser türü olsa da ortaya çıkabilmesi mümkündür.
Orofarenks Kanseri (Orofarenks Kanseri)
Yutak kanserinin bir diğer çeşidi olan orofarenks, ağız boşluğunun arkasında, dil kökünün hemen arkasında yer alarak bademcikleri de içerir. Orofarenks kanseri, genellikle tütün ve alkol kullanımıyla ilişkili olarak meydana gelmektedir. Bu kanser yutma güçlüğü, boğaz ve kulak ağrısı, öksürük, kan içeren öksürüklü balgam gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Bir çok neden bağlı olarak meydana gelebilmektedir. Ancak insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu da bu kanser türünün riskini artırır.
Hipofarenks Kanseri
Yutak bölgesinin alt kısmında, yemek borusu ve gırtlak arasında yer alır. Hipofarenks kanseri de diğer farenks kanseri türleri gibi tütün ve alkol kullanımıyla ortaya çıkabilmektedir. Ses kısıklığı ve yutma güçlüğünde artış, yutarken ağrı, kulağa vuran ağrı, tükürükle ve balgamla kan gelmesi, ileri evrelerde iştah azalması ve kilo kaybı gibi şikayetlere neden olur. Bu bölgedeki kanserler genellikle daha geç evrede teşhis edilmektedir.
Farenks (Yutak) Kanseri Teşhisi
Farenks kanseri, yutak olarak bilinen boğazın arka kısmında gelişen bir tür kanserdir. Yutak bölgesinde meydana gelen bu kanser, baş ve boyun kanserleri grubuna dahildir. Yutak kanseri genellikle yutma güçlüğü, boğazda kalıcı ağrı, ses kısıklığı ve açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak bu belirtiler yutak kanserinin çeşidine göre değişmektedir. Erken teşhis edilmediğinde çevre dokulara ve organlara yayılım gösterebilmektedir. Tanı ve teşhis süreci ise öncelikle şikayetler üzerine doktora gitmekle başlar. Sonrasında doktor hastanın tıbbi geçmişini, şikayetlerini dinler. Ardından fiziki muayene yapmaktadır. Fiziki muayene kanser tanısında yeterli değildir. Bu nedenle doktor endoskopi, biyopsi ve görüntüleme testleri kullanılır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi yer alabilir. Erken teşhis, tedavi başarısını önemli ölçüde artırır.
Farenks (Yutak) Kanseri Tedavisi
- Cerrahi Müdahale: Tümörün cerrahi olarak çıkarılması, özellikle kanserin erken evrelerinde tercih edilen bir yöntemdir,
- Radyoterapi: Tümör hücrelerini yok etmek veya büyümelerini engellemek için yüksek enerjili ışınların kullanılması.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek veya çoğalmalarını durdurmak amacıyla ilaç tedavisinin uygulanması.
- Biyolojik Tedavi: Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmek veya kanser hücrelerinin büyümesini durdurmak için biyolojik ajanların kullanılması.
- Rehabilitasyon: Tedavi sonrası yutma, konuşma ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla fizyoterapi ve konuşma terapisi gibi destekleyici tedaviler.
- Düzenli Takip: Kanserin tekrarlamasını önlemek veya erken fark etmek için düzenli kontroller ve izlem.
- Beslenme Desteği: Tedavi sürecinde hastanın yeterli beslenmesini sağlamak amacıyla diyetisyen eşliğinde özel beslenme planları oluşturulması.
Sık Sorulan Sorular
Yutak kanseri hemen hemen herkeste görülebilmektedir. Bu kanserden korunmak için alabileceğiniz bir takım önlemler vardır. Sigara ve alkol kullanımını bırakmak, HPV aşısı yaptırmak, dengeli beslenmek, düzenli olarak doktor kontrollerine gitmek, mesleki maruziyetlerden korunmak (örneğin asbest) gibi alabileceğiniz önemler sayesinde bu kansere yakalanma riskinin en aza inmektedir.
Hayır yutak kanseri bulaşıcı değildir. Herhangi bir bulaşıcılığı bulunmamaktadır.
Maalesef yutak kanseri tedaviden sonra tekrarlayabilir. Ancak bu durum kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Bu nedenle tedaviden sonra düzenli kontrollere gitmek gereklidir.