Gastroenterit, mide ve bağırsakların iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Bu hastalık bilindiği üzere bakteriyel, viral veya parazitik enfeksiyonlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Belirtileri ise kişiden kişiye değişse de oldukça yaygın ve bilindik semptomlardır. Bunlar arasında mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı ve bazen de ateş bulunur.
Gastroenterit Nedir?
Gastroenterit, mide ve ince bağırsakların iltihaplanması sonucu ortaya çıkan yaygın bir sindirim hastalığıdır. Bu hastalık genellikle virüsler, bakteriler veya parazitler tarafından ortaya çıkmaktadır. En sık rastlanan etkenler arasında rotavirüs, norovirüs, adenovirüs, Escherichia coli, Salmonella gibi mikroorganizmalar bulunmaktadır. Bu hastalık genellikle kontamine su veya gıdaların tüketilmesi, hijyen kurallarına uyulmaması veya enfekte kişilerle temas yoluyla bulaşır. Belirtileri ise oldukça belirgin ve yaygındır. Bunlar mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı ve bazen de ateş gibi semptomları içerir. Bu belirtiler vücudun enfeksiyona karşı verdiği tepkilerdir. Bununla birlikte dehidrasyon riski nedeniyle özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha dikkatli izlenmelidir.
Gastroenterit tanısı, dışkı örneklerinin laboratuvar testleri ile incelenmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu hastalık ciddi sağlık sorunlarına yol açmamakla beraber genellikle kendiliğinde geçmektedir. Ancak şiddetli seyreden vakalarda tıbbi yardım gerekebilmektedir. Bu hastalığın tedavisi çoğunlukla semptomları hafifletmeye yönelik yapılmaktadır. Bununla birlikte, bol sıvı alımı, dinlenme ve uygun bir diyet programı uygulanmalıdır. İshal ve kusma nedeniyle vücut sıvı kaybına uğrayabileceği için, rehidrasyon önemlidir. Özellikle bakteriyel enfeksiyonlarda, antibiyotik tedavisi gereklidir. Bu hastalıktan korunma yolları ise özellikle hijyen ile alakalıdır. Özellikle el hijyenine dikkat etmek, temiz ve güvenilir su tüketmek, gıdaları uygun şekilde saklamak ve aşıları yaptırmak yer alır. Gastroenterit genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir. Ancak uzun süren veya şiddetli vakalarda tıbbi yardım almak önemlidir.
Gastroenteritin Belirtileri Nelerdir?
- Mide bulantısı,
- Kusma,
- İshal,
- Karın ağrısı,
- Ateş,
- Halsizlik,
- Karın krampları,
- İştah kaybı gibi belirtiler vardır.
Gastroenterit Neden Olur?
- Rotavirüs, norovirüs, adenovirüs gibi viral enfeksiyonlar,
- Escherichia coli, Salmonella, Campylobacter gibi bakteriyel enfeksiyonlar,
- Parazitik enfeksiyonlar,
- Kontamine su veya gıdalar,
- Hijyen eksikliği,
- Enfekte kişilerle temas,
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkabilmektedir.
Gastroenterit Kimlerde Olur?
- Çocuklar,
- Yaşlılar,
- Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler,
- Kreş veya okullardaki çocuklar,
- Toplu yaşam alanlarında yaşayan kişiler,
- Seyahat edenler (özellikle hijyenik koşulları yetersiz bölgelere),
- Hijyen kurallarına dikkat etmeyenler,
- Kronik hastalığı olanlar (örneğin, diyabet, böbrek hastalığı).
Teşhisi Nasıl Konur?
Gastroenterit teşhisi, öncelikle doktorun fiziki muayenesinde başlar. Doktor, hastanın tıbbi öyküsünü dinleyip, semptomların ne zaman başladığını, süresini ve şiddetini sorgular. Fizik muayene sırasında karın bölgesine baskı uygulayarak hassasiyet veya anormallikler olup olmadığını kontrol eder. Daha ayrıntılı tanı için hastanın dışkı örnekleri laboratuvara gönderilerek, bakteri, virüs veya parazitlerin varlığı incelenebilmektedir. Kan testleri de bu gibi durumlarda sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Özellikle dehidrasyon belirtileri veya diğer komplikasyonları değerlendirmek için kullanılmaktadır.
Gastroenterit Nasıl Tedavi Edilir?
Gastroenterit tedavisi, genellikle semptomları hafifletmeye ve vücudun kaybettiği sıvıyı geri kazanmaya yöneliktir. Tedavinin en önemli noktası ve ilk adımı ise bol miktarda sıvı alımını sağlamaktır. Bol miktarda sıvı almak dehidrasyonun önüne geçmektedir. Özellikle çocuklar ve yaşlılar gibi risk grubundaki bireylerde rehidrasyon solüsyonları kullanmak oldukça faydalıdır. Kusma ve ishal semptomlarını hafifletmek doktor tavsiyesi ile ilaçlar alınabilir. Bununla birlikte tedaviye uygun bir diyet programı planlamak iyileşme sürecini hızlandıracaktır. Bu diyette beslenme, hafif ve sindirimi kolay gıdalarla olmalıdır. Örneğin muz, pirinç, elma püresi ve tost genellikle önerilir. Hafif semptomlardan ziyade daha şiddetli vakalarda veya bakteriyel enfeksiyon şüphesinde antibiyotik tedavisi gerekli görülebilir. Bu süreçte bol sıvı tüketimi, İstirahat ve dengeli beslenmek vücudun enfeksiyonla mücadele etmesine yardımcı olur. Tedavi süresince hijyen kurallarına dikkat edilmesi, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için oldukça önemlidir. Gastroenterit belirtileri birkaç gün içinde genellikle hafifler, ancak semptomlar uzun süre devam ederse veya kötüleşirse, uzman bir doktora görülmekte fayda vardır.
Gastroenterit İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Aşırı susuzluk, azalmış idrara çıkma, koyu renkli idrar, ağız kuruluğu, baş dönmesi,
- 2-3 günden uzun süren ishal, kusma veya karın ağrısı,
- 38.5°C ve üzeri ateş,
- Kanlı dışkı veya kusma,
- Şiddetli karın ağrısı veya kramplar,
- Ciddi halsizlik veya bayılma,
- Bebeklerde veya küçük çocuklarda şiddetli ishal veya kusma,
- Yaşlılarda veya bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde gastroenterit belirtileri var ise doktora gidilmelidir.
Sık Sorulan Sorular
Gastroenteritin iki türü bulunmaktadır. Enfeksiyöz gastroenterit, viral enfeksiyonlardan kaynaklı meydana gelen en yaygın türdür. Kimyasal gastroenterit, gıda ve su kaynaklarını kirletebilen toksik kimyasallardan meydana gelmektedir.
Bu hastalık genellikle bir veya iki gün sürerek kendiliğinden geçmektedir. Ancak şiddetli seyreden vakalarda uzman bir doktora başvurmakta fayda vardır.
Bu hastalık son derece bulaşıcıdır. Bu nedenle diğer insanlara da bulaştırmamak için son derece dikkatli olmak gereklidir. Hijyen kurallarına uymak ve bağışıklığı güçlü tutmak önemlidir.
