Havale Nedir? Havale Belirtileri Nelerdir?

Havale, beyindeki anormal elektriksel aktivite sonucu ortaya çıkan, genellikle bilinç kaybı, kasılmalar veya istemsiz hareketlerle seyreden nörolojik bir durumdur. Özellikle çocuklarda ateşe bağlı olarak da görülebilmektedir.

Havale Nedir?

Havale, beyindeki sinir hücrelerinin ani ve kontrolsüz elektriksel boşalmaları sonucunda ortaya çıkan, vücudun istemsiz hareketlerle tepki verdiği ciddi bir nörolojik tablodur. Halk arasında genellikle “nöbet geçirme” olarak da bilinen bir durumdur. Havale sırasında kişi bilincini kaybedebilir, vücudunda şiddetli kasılmalar, titremeler olabilir, dişlerini sıkabilir, gözleri bir noktaya sabitlenebilir ya da devrilebilir. Bazı durumlarda ağızdan köpük gelmesi, idrar kaçırma veya solunumun geçici olarak durması da görülebilmektedir. Nöbet sonrası kişi kısa süreli bir bilinç bulanıklığı veya uyku hali yaşayabilmektedir.

Bu durum özellikle çocuklarda sık görülür ve bu yaş grubunda genellikle yüksek ateşe bağlı olarak ortaya çıkar. Buna ateşli havale (febril konvülsiyon) denir. Ancak her havale yüksek ateşe bağlı değildir. Epilepsi (sara hastalığı), kafa travmaları, beyin tümörleri, menenjit, metabolik hastalıklar da havaleye neden olabilmektedir. Ayrıca havalenin şekli, süresi ve kişinin yaşı, altta yatan nedenin tespitinde oldukça önemli ipuçlarıdır.

Havale geçiren bir kişiye müdahale ederken en önemli nokta, kişinin zarar görmesini önlemektir. Kişinin başını sert bir zemine çarpmasını engellemek, çevresindeki tehlikeli nesneleri uzaklaştırmak ve ağzına herhangi bir cisim koymamak gereklidir. Nöbetin süresi mutlaka takip edilmeli ve beş dakikadan uzun sürüyorsa acil tıbbi yardım istenmelidir. Tekrarlayan ya da nedeni bilinmeyen havaleler mutlaka uzman bir hekim tarafından değerlendirilmelidir. Uygun tedavi ve takip ile havale kontrol altına alınarak olası ciddi sonuçların önüne geçilebilmektedir.

Belirtileri Nelerdir?

• Ani bilinç kaybı
• Vücutta kasılmalar ve sertleşme
• Kolların ve bacakların istemsiz şekilde atması
• Gözlerin bir noktaya sabitlenmesi veya devrilmesi
• Dudaklarda morarma
• Ağızdan köpük gelmesi
• Dişlerin kilitlenmesi veya sıkılması
• Başın ve vücudun geriye doğru kasılması
• İdrar veya dışkı kaçırma
• Nöbet sonrası sersemlik,
• Uyku hali veya kafa karışıklığı gibi belirtiler vardır.

Havale Neden Olur?

• Yüksek ateş (özellikle çocuklarda)
• Epilepsi (sara hastalığı)
• Beyin enfeksiyonları (menenjit, ensefalit)
• Kafa travmaları
• Doğumsal beyin anomalileri
• Metabolik bozukluklar (kan şekeri, sodyum dengesizliği)
• Beyin tümörleri
• Genetik yatkınlık
• İlaç zehirlenmeleri
• Alkol veya madde yoksunluğu
• Uyku eksikliği
• Ani stres veya korku
• Parazitler (nörosistiserkoz gibi) faktörlerden dolayı havale meydana gelebilmektedir.

Tedavisi Nasıldır?

Bu durumun tedavisi, altta yatan nedene ve hastanın yaşına ve kaç dakika sürdüğüne göre değişkenlik göstermektedir. İlk olarak, havalenin sebebi belirlenmelidir. Ateşe bağlı havalelerde öncelikli amaç vücut ısısını düşürmek olup, ateş düşürücü ilaçlar ve ılık duş gibi yöntemler uygulanmaktadır. Epilepsi gibi kronik durumlarda ise düzenli olarak kullanılan antiepileptik ilaçlarla nöbetlerin kontrol altına alınması hedeflenir. Metabolik bozukluklara bağlı havalelerde, ilgili elektrolit ya da şeker dengesizliği düzeltilmektedir. Bazı durumlarda ise beyin tümörü, enfeksiyon ya da travma gibi daha ciddi nedenler araştırılarak cerrahi veya ileri tedavi yöntemleri gerekebilmektedir. Tedavi sürecinde ilaç takibi, yaşam tarzı düzenlemeleri ve nöroloji uzmanı kontrolü oldukça önemlidir.

Ateşli Havale Nedir?

Ateşli havale, genellikle 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda, vücut ısısının ani ve hızlı bir şekilde yükselmesi sonucu ortaya çıkan nöbet durumudur. Beyindeki sinir hücrelerinin yüksek ateşe karşı hassasiyet göstermesiyle gelişmektedir. Diğer adıyla nöbet sırasında çocukta bilinç kaybı, göz kayması, vücutta kasılmalar ve titremeler görülebilmektedir. Genellikle birkaç dakika sürer ve kendiliğinden sonlanan bir durumdur. Ateşli havaleler çoğu zaman iyi huyludur ve kalıcı hasar bırakmaz. Ancak ilk kez yaşanıyorsa mutlaka doktor kontrolü gereklidir. Aile öyküsünde ateşli havale bulunan çocuklarda risk daha yüksektir. Tedavi, ateşi düşürmeye yönelik olurken; nöbet uzun sürerse veya tekrarlarsa tıbbi müdahale şarttır.

Sık Sorulan Sorular