Hematom, vücutta bir darbe veya travma sonrası damarların hasar görmesiyle dokular arasında kan birikmesidir. Çoğunlukla morluk, şişlik, ağrı ve sıcaklık artışı ile kendini göstermektedir. Yüzeysel olabileceği gibi daha derin dokularda da oluşabilen bir durumdur. Bununla birlikte çoğu hematom kendiliğinden iyileşmektedir. Ancak büyük veya derin olanlar tıbbi müdahale gerektirebilir.
Hematom Nedir?
Hematom, vücuttaki bir damarın hasar görmesi sonucu, kanın dokular arasında birikmesiyle oluşan kan toplanmasıdır. Genellikle bir darbe, düşme, cerrahi müdahale veya travma sonrası ortaya çıkabilen bir durumdur. Oluştuğu bölgede morarma, şişlik, ağrı ve bazen sıcaklık artışı görülebilir. Hematomlar yüzeysel olabileceği gibi, kaslar, organlar veya beyin gibi daha derin dokularda da meydana gelebilmektedir. Küçük ve yüzeyel hematomlar genellikle kendiliğinden iyileşirken, büyük, derin veya baskı oluşturan hematomlar tıbbi müdahale gerektirebilmektedir. Tedavi şekli ise hematomun yeri, büyüklüğü ve nedenine göre değişkenlik gösteren durumlardır.
Hematom Belirtileri Nelerdir?
- Morarma (ciltte renk değişikliği)
- Şişlik
- Ağrı veya hassasiyet
- Sıcaklık artışı
- Deride gerginlik
- Hareket kısıtlılığı
- Nabız atışı gibi zonklama hissi
- Bölgesel sertlik
- Nadiren uyuşma
- Derin hematomlarda baş dönmesi veya tansiyon düşüklüğü (iç kanama belirtisi olarak)
- Göz çevresinde hematom varsa görme bozukluğu
- Beyin hematomlarında bilinç değişikliği veya baş ağrısı
- Karın bölgesinde ise mide bulantısı veya karın ağrısı gibi belirtiler vardır.
Neden Olur?
- Darbe veya travma
- Düşme
- Enjeksiyon veya damar yolu açılması
- Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
- Kan hastalıkları (hemofili vb.)
- Yüksek tansiyon
- Ani zorlanmalar veya kas yırtılmaları
- Beyin sarsıntısı veya kafa travması
- Organ yaralanmaları
- Doğum travmaları
- Spor kazaları
- Yaşlılık (damarların zayıflaması nedeniyle)
- Alkol veya madde kullanımı (damar bütünlüğünü bozabilir).
Hematom Hangi Bölgelerde Meydana Gelir?
- Cilt altı (yüzeysel bölgeler)
- Kas dokusu
- Baş ve beyin (epidural, subdural)
- Göz çevresi (periorbital)
- Kulak (auriküler)
- Göğüs kafesi
- Karın içi organlar
- Karın duvarı
- Omurga çevresi
- Kalça ve uyluk bölgesi
- Diz ve dirsek gibi eklem çevreleri
- Omuz bölgesi
- Doğum sonrası uterus çevresi
- Enjeksiyon yapılan bölgeler.
Nasıl Teşhis Edilir?
Hematomun teşhisi, hastanın şikayetleri ve fizik muayene bulgularına dayanarak konur. Hekim, morarma, şişlik, ağrı ve hassasiyet gibi belirtileri değerlendirmektedir. Yüzeysel hematomlar genellikle gözle görülebilirken, daha derin bölgelerde oluşanlar için görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Ultrason, yumuşak doku hematomlarını değerlendirmede sık kullanılan yöntemlerdir. Bununla birlkte iç organlar, beyin veya omurga çevresindeki hematomlar için bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) gerekebilmektedir. Gerekli durumlarda, altta yatan kanama eğilimini araştırmak için kan testleri de yapılabilmektedir.
Hematom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hematom tedavisi, hematomun yeri, büyüklüğü ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişkenlik göstermektedir. Küçük ve yüzeyel hematomlar genellikle dinlenme, soğuk uygulama, elevasyon ve ağrı kesicilerle tedavi edilmektedir. Bu tür hematomlar genellikle birkaç gün veya hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Daha büyük, ağrılı veya derin hematomlarda ise tıbbi müdahale gerekebilmektedir. Bazı durumlarda biriken kanın boşaltılması (drenaj) veya hematomu oluşturan kanamanın durdurulması için cerrahi işlem uygulanabilmektedir. Kanama eğilimi olan hastalarda altta yatan nedenin tedavisi (örneğin pıhtılaşma bozukluklarının düzeltilmesi) de önemlidir. Ayrıca, kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda doz ayarlaması yapılabilir.
Hematomdan Korunma Yolları
- Darbelere karşı dikkatli olmak
- Spor yaparken koruyucu ekipman kullanmak
- Düşme riskini azaltmak (özellikle yaşlılarda)
- Kan sulandırıcı ilaçları doktor kontrolünde kullanmak
- Damar yolu açılırken dikkatli teknikler kullanmak
- Enjeksiyon sonrası bölgeye baskı uygulamak
- Kan hastalıkları varsa düzenli doktor takibinde olmak
- Tansiyonu kontrol altında tutmak
- Alkol ve sigaradan uzak durmak (damar sağlığı için)
- Cerrahi sonrası önerilere uymak
- Yeterli kalsiyum ve D vitamini almak (kemik ve damar sağlığı için)
- Kasları zorlamaktan kaçınmak
- Dengeli ve sağlıklı beslenmek gibi önemler alınabilir.
Sık Sorulan Sorular
Her morluk bir hematom olabilmektedir. Ancak hematom genellikle daha derin ve belirgin kan birikimidir.
Şiddetli ağrı, büyüyen şişlik, ateş, hareket kısıtlılığı ya da bilinç değişikliği varsa hemen doktora başvurulmalıdır.
Cilt altında bir hematom kendi kendine açılabilir. Bu durumda enfeksiyon riski artabilmektedir. Mutlaka tıbbi değerlendirme gerekir.
