Hipnik Sıçrama(Uykuda Sıçrama) Nedir? Neden Olur?

Tıp dünyasında Hypnic Jerk olarak bilinen Hipnik Sıçrama, halk arasında uykuda sıçrama ya da rüyada düşme olarak bilinmektedir. Hepimiz zaman zaman uykuya dalarken aniden irkiliriz. Fakat bazı insanlar, bu problemi çok daha sık ve hatta her gece yaşarlar. Ataşehir Avicenna Hastanesi Uyku Laboratuvarı, hipnik sıçrama gibi uyku bozuklukları teşhisi ve tedavisinde hizmet sunmaktadır.

Hipnik Sıçrama Nedir?

Hipnagogik bir sıçrama olarak da bilinen bu durum, uykuya dalarken sıçrama şeklinde kendisini gösterir. Hipnik Sıçrama, tam uykuya dalacağınız sırada uykudan irkilerek uyanma, rüyada düşme hissi yaşama ve durup dururken irkilmek gibi belirtilerle ortaya çıkar. Eğer uykuya dalarken aniden sıçrama ve vücut kasılması yaşıyorsanız, hipnic sıçrama yaşıyorsunuz demektir.

Uyku ile uyanıklık arasındaki süreçte görülen bu seğirmeler, korktuğumuz zaman yaşadığımız sıçramalara fazlasıyla benzemektedir. Hipnojik sarsıntılar oldukça yaygın görülen problemlerdir. Araştırmalar, beynin yüzde 70 gibi büyük bir bölümünde bu kasılmaların görüldüğünü ortaya koymaktadır. Fakat uyku esnasında yaşanan kasılmaların hepsi bizi uyandırmamaktadır. Birçok kasılma esnasında uyumaya devam ederiz. Uykudan irkilerek uyanma durumu, kimi insanlarda nadiren olurken, kimi insanlarda da hemen hemen her gece yaşanmaktadır.

Rüyada düşerken sıçrayarak uyanma gibi durumlar özünde istemsiz kas seğirmeleridir. İstemsiz kas seğirmelerine örnek olarak hıçkırığı da verebiliriz. Bu durumun ismi her ne olursa olsun, yaşayanlar için hayatı olumsuz etkileyen bir durumdur. Ciddi bir sağlık problemi olarak görülmese de, uykuya dalmada güçlük çekmeye neden olduğu için uykusuzluğa, uykusuzluk da çeşitli hastalıklara neden olur. Hipnik sıçrama sarsıntılarını önlemek mümkündür. Hipnik jerk tedavisi hakkında bilgi almak için yazımızı okumaya devam edin.

Hipnik Sıçrama Belirtileri

Öncelikle, Hipnik Sıçrama bir hastalık değildir. Bunu iyi anlamak gerekir. İnsan doğasına uygun bir durumdur ve çok yaygın görülür. Hemen hemen her insan bu istemsiz uyku sıçramalarını yaşar. Fakat bazı insanlar biraz fazla yaşar ve yaşam kalitesinde düşüş yaşar. Bu nedenle hypnic jerk belirtileri derken, aslında bu problemi yaşarken deneyimleyebileceğiniz şeylerden bahsetmek istiyoruz.

Uykuda istemsiz kas seğirmelerinin belirtileri genel olarak şunlardır:

• Bir kasın ya da tüm vücudun sarsılması
• Yüksekten düşme hissi veya rüyada düştüğünü görme
• Rüyada aniden oluşan ve sıçramaya neden olan kötü olaylar
• Rüyada korkma ya da bir yerden aşağıya atlamak zorunda kalma
• Uyurken hızlı nefes alma
• Uyurken kalbin hızlı atması
• Uykuda terleme

Hipnik Sıçrama Nedenleri?

Hypnic jerk yani uykuda sıçrama durumunun kesin nedenleri henüz belirlenemese de, bu durumun ortaya çıkmasına neden olduğu düşünülen belirli faktörler vardır. Sağlıklı insanların dahi yaşayabildiği rüyada düşme durumu, aşağıda yer alan nedenler olmaksızın da yaşanabilir. Yapılan araştırmalar her ne kadar kısıtlı olsa da, hypnic jerk nedenleri aşağıdakilerden oluşur:

• Kaygı ve stres: Kaygılı düşünceler, stres veya endişe gibi nedenlerle, uykuya dalarken kaslar gevşerken beyin aktif kalabilir. Bu durum siz her ne kadar bedenen uyuyor olsanız da, beyninizin sinyaller göndermeye devam etmesine neden olur. Öte yandan, yaşanan istemsiz kas seğirmelerine bağlı olarak uykusuzluk problemi yaşamaya başlayabilirsiniz. Uykusuzluk, daha fazla kaygı ve endişe duymanıza sebep olur. Daha fazla kaygı ve endişe, daha fazla hipnik sıçrama demektir.
• Uyarıcı kullanımı: Kafeinli içecekler ve sigara kullanımı, bedenin uykuya dalma ve uykuda kalma kapasitesini düşürebilir. Uyarıcı madde ve içeceklerin kullanımı, beynin kimyasal dengesini değiştirerek, derin uykuya geçişi engelleyebilmektedir.
• Uykudan önce spor yapmak: Düzenli olarak spor yapmak, çok daha sağlıklı bir uykuya sahip olmanızı sağlar. Ancak, uykudan hemen önce yapılan spor, hipnik sıçrama yaşamanıza neden olabilir.
• Uykusuzluk: Uyku problemleri ve geç yatıp erken kalkma gibi alışkanlıklar uykusuzluğa neden olur. Uykusuzluk çeken insanlarda çok daha fazla hipnik sıçrama yaşandığı bilinmektedir.
• Evrimsel süreç: Amerika’daki Colorado Üniversitesi’nde, hipnik sıçrama durumunun kökeni araştırıldı. Araştırmaların sonucunda, evrimsel atalarımız olan primatların uykuya dalmadan önce yerini ve uyku pozisyonunu ayarlayabilmek için hipnik sıçrama yaşadığını ortaya koydu. Hipnik sıçrama yaşayan primatlar, yatma pozisyonunu daha iyi ayarlayarak, ağaçtan düşme ya da uyku esnasında zarar görme gibi tehlikelerden kendilerini korumuş olurlar.

Hipnik Sıçrama Tedavisi

Hipnik Sıçrama yaşayan insanlar için tedavi olmak şart değildir. Çünkü bu durum, sağlık açısından ciddi bir problem yaratmaz. Beraberinde çeşitli komplikasyonların ortaya çıkmasına da neden olmamaktadır. Ancak, rüyada düşme ve uykuda sıçrama gibi durumların sıklaşmasıyla beraber, uykusuzluk problemi ortaya çıkar. Bu durum beraberinde çeşitli sağlık problemlerinin görülmesine neden olabilir. Bu yüzden hipnik sıçrama tedavisi olmak gerekebilir. Hipnik sıçrama tedavisi aşağıdaki yöntemlerle yapılabilir.

• Kafeini azaltın: Sabahları bir fincan kahve ile güne başlamak ya da kahvaltı sonrası acı bir Türk kahvesi içmek bir problem değildir. Ancak, öğleden sonra içtiğiniz kahveler, akşamları uyku problemleri yaşamanıza neden olabilir. Genel kafein tüketiminize, öğleden sonraları ve özellikle akşamları dikkat etmenizde fayda vardır.
• Uyarıcılardan uzak durun: Kahveye ek olarak, öğleden sonra alacağınız nikotin ve alkol, akşam uykunuza zarar verebilir. Akşamları alkol almanın uykuya yardımcı olacağına dair çeşitli kaynaklar olsa da, huzursuz bir uyku çekmeniz ve gece sık sık uyanmanız daha olasıdır.
• Erken saatlerde spor yapın: Spor yapmak, uyku düzeni için oldukça faydalıdır. Fakat spor esnasında kasların zorlanması, gece uykuda kas seğirmelerine neden olabilir. Bu yüzden yoğun enerji harcadığınız sporları sabahları yaparak, hipnik sıçrama probleminden kurtulmanız mümkündür. Akşam saatlerinde yapılacak olan pilates ve yoga gibi egzersizler ise, daha iyi bir uyku çekmenizi sağlayabilir.
• Uyku öncesi rutininiz olsun: Geceleri uykuya dalmadan 30 dakika önce, teknoloji ile olan bağınızı kesin. Dişlerinizi fırçalayın, suyunuzu için veya diğer ihtiyaçlarınızı giderin. Bu esnada teknolojiyle olan bağınızı kopardığınız için, mental olarak yavaşlayacaksınız. Bu gevşeme ve diğer her şeyden uzaklaşma haliyle yatağa girdiğinizde, çok daha kolay uykuya dalacağınızı fark edeceksiniz.
• Nefes egzersizleri: Hipnik pislik problemi yaşayan hastalara nefes egzersizleri de önerilir. Yatağa girdikten sonra 10 saniye boyunca derin nefesler alıp verip, daha sonra 5 saniye boyunca nefesinizi tutmanız istenebilir. Bu rutini, belirli tekrarlarla devam ettirerek, kalp atış hızınızı, beyninizi ve nefes alış verişinizi yavaşlatabilirsiniz.
• Psikoterapi: Bazı psikiyatristler ve psikologlar, hipnik sıçrama hastaları için özel terapiler yaparlar. Terapilerin temelinde “şartlanma” bulunmaktadır. Kişinin, rüyada düşme ya da uykuda sıçrama gibi bir problem yaşamayacağına kendisini şartlaması sağlanır. Bu şekilde, hipnik sıçrama probleminin yenilebildiğine dair çeşitli araştırmalar bulunmaktadır.

Sonuç

Uykuya dalma ya da hipnik sıçrama sarsıntıları yaşıyorsanız ve endişe duyuyorsanız, yaşadığınız deneyimi ve endişelerinizi anlatmak için bir doktorla konuşmanızda fayda vardır. Öte yandan uyku bozukluğu problemi yaşıyorsanız da doktorunuzdan randevu almanız gerekmektedir. Uyku laboratuvarı testi ile, sorunun kaynağı bulunabilir ve tedavi süreci başlatılabilir. Doktorunuz, uykuya dalmanızı kolaylaştırabilecek uyku ilaçlarını ya da kas gevşeticileri size verebilir.

Unutulmamalıdır ki, Hipnik pislik ciddi bir hastalık değildir. Hatta nadir bir hastalık da değildir. Birçok insan uykusunda bu tarz durumları tecrübe etmektedir. Bu konuda özel olduğunuzu ya da ciddi bir hastalığınızın olduğunu düşünmeyin. Yine de endişelerinizi uzman bir doktorla paylaşmaktan da çekinmeyin. Farkında olmadığınız farklı bir probleminiz elbette olabilir.

Uykuya dalmadan önce kendinize zaman ayırmak, teknolojik cihazlarla tüm bağınızı koparmak ve yatmaya hazırlanmak çok önemlidir. Eğer hipnik sıçrama problemini sık sık yaşıyorsanız, günlük rutininizde birkaç değişiklik yapmanın faydasını göreceksinizdir.

 

Sıkça Sorulan Sorular