Kalça sıkışması (femoroasetabular sıkışma), kalça eklemindeki kemik yapılarının birbirine anormal şekilde temas etmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu temas, eklem kıkırdağında hasara ve kalça hareketlerinde ağrıya yol açabilmektedir.
Kalça Sıkışması Nedir?
Kalça sıkışması (femoroasetabular sıkışma sendromu), kalça ekleminde uyluk kemiği başı ile leğen kemiği yuvası arasında normal olmayan bir temasın oluşması durumudur. Bu temas, eklem kıkırdağında ve labrum adı verilen yumuşak dokuda tahriş veya yıpranmaya neden olabilmektedir. Zamanla ağrı, hareket kısıtlılığı ve eklemde tıkanma hissi gelişebilmektedir. Genellikle spor yapan genç yetişkinlerde görülse de, uzun süreli oturma veya yanlış hareket alışkanlıkları da bu duruma zemin hazırlayabilir. Erken tanı ve uygun tedavi ile kalça fonksiyonları korunarak ilerleyici hasar önlenebilmektedir.
Kalça Sıkışması Sendromu Neden Olur?
- Kalça ekleminde doğuştan gelen şekil bozuklukları
- Uyluk kemiği başında veya kalça yuvasında kemik çıkıntıları
- Tekrarlayan spor aktiviteleri (özellikle futbol, dans, koşu gibi)
- Kalçaya alınan darbeler veya travmalar
- Eklemin aşırı ya da yanlış kullanımı
- Uzun süreli oturma veya yanlış oturma pozisyonları
- Genetik yatkınlık
- Yetersiz esneme ve kas dengesizlikleri gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkabilmektedir.
Belirtileri Nelerdir?
- Kasık bölgesinde ağrı
- Kalça veya uylukta derin, künt ağrı
- Uzun süre oturunca ya da eğilince artan rahatsızlık
- Kalça hareketlerinde kısıtlılık
- Yürürken veya spor yaparken tıklama, kilitlenme hissi
- Bacakta güçsüzlük veya hareket sırasında batma hissi
- Zamanla topallama veya hareketten kaçınma
Kalçada Sinir Sıkışması Neden Olur?
- Uzun süre oturmak veya hareketsiz kalmak
- Kas spazmları (özellikle piriformis kasında)
- Bel fıtığı veya omurga problemleri
- Kalçaya alınan darbeler veya travmalar
- Aşırı egzersiz veya yanlış hareketler
- Sinir çevresindeki iltihaplanmalar
- Hamilelikte artan basınç
- Kas dengesizlikleri veya postür bozuklukları
Kalça Sıkışması Nasıl Anlaşılır?
Kalça sıkışması genellikle kalça veya kasık bölgesinde derin ağrı ile kendini göstermektedir. Ağrı, uzun süre oturma, eğilme veya spor sırasında artabilir. Hastalar bazen kalçada veya uylukta tıklama, kilitlenme ya da batma hissi de yaşarlar. Hareket kısıtlılığı, bacakta güçsüzlük ve topallama gibi belirtiler de görülebilmektedir. Tanı genellikle doktor muayenesi, özel hareket testleri ve görüntüleme yöntemleri (röntgen, MR) ile konulmaktadır. Erken fark edilmesi, kalça eklemindeki ilerleyici hasarı önlemek açısından önemlidir.
Nasıl Geçer?
Kalça sıkışması tedavisinde öncelikle dinlenme, ağrı ve iltihabı azaltıcı ilaçlar ile fizik tedavi uygulanabilmektedir. Esneme ve güçlendirme egzersizleri, kas dengesizliklerini düzeltmeye ve eklem hareket açıklığını artırmaya yardımcı olmaktadır. Günlük aktivitelerde doğru duruş ve hareket tekniklerine dikkat etmek de belirtileri azaltır. Bazı durumlarda, konservatif tedaviler yeterli olmazsa, cerrahi müdahale ile kemik çıkıntıları düzeltilerek eklem üzerindeki sıkışma giderilebilmektedir. Erken tanı ve uygun tedavi ile kalça fonksiyonları korunarak ilerleyici hasar önlenebilmektedir.
Kalça Sıkışması Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Kalça sıkışması ameliyatı genellikle minimal invaziv yöntemlerle, artroskopik cerrahi olarak yapılan bir yöntemdir. Cerrah, küçük kesilerden özel aletler ve kamera yardımıyla kalça eklemine girer, sıkışmaya neden olan kemik çıkıntılarını ve hasarlı dokuları düzeltir. Amaç, eklem hareket açıklığını artırmak, ağrıyı azaltmak ve eklemdeki ilerleyici hasarı önlemektir. Ameliyat sonrası fizik tedavi ile kaslar güçlendirilir ve kalça fonksiyonları korunmaktadır. İşlem genellikle kısa sürede tamamlanır ve iyileşme süreci hızlıdır.
Kalça Sıkışması Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Bu durum tedavi edilmezse, zamanla eklemde ciddi yapısal sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Kalça eklemindeki kemiklerin ve labrumun sürekli olarak birbirine sürtünmesi, kıkırdak dokuda aşınmaya ve yıpranmaya yol açar. Bu durum, ağrının kronikleşmesine, hareket kısıtlılığının artmasına ve yürüyüş, oturma veya eğilme gibi günlük aktivitelerin zorlaşmasına neden olabilmektedir. Ayrıca, eklemdeki sürekli travma erken dönemde osteoartrit gelişimine zemin hazırlamaktadır. yani eklemde kireçlenme ve iltihaplanma gibi kalıcı değişiklikler meydana gelebilir. Uzun vadede tedavi edilmeyen kalça sıkışması, sadece ağrı ve hareket kaybıyla sınırlı kalmayıp, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilmektedir. Bu nedenle belirtiler fark edilir fark edilmez uygun konservatif veya cerrahi tedaviye başlanması, kalça fonksiyonlarını korumak ve ilerleyici eklem hasarını önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
Sık Sorulan Sorular
Kalça sıkışmasında ağrı genellikle kasık ve kalça eklemi çevresinde hissedilmektedir. Özellikle hareketle artar ve eklemde tıklama veya kilitlenme hissi olabilir. Bel fıtığında ise ağrı bel bölgesinden başlayarak bacaklara doğru yayılabilmektedir.
Kalça sıkışması ameliyatı sonrası iyileşme süreci genellikle birkaç aşamada gerçekleşmektedir. Yaklaşık 4-6 hafta içinde günlük aktiviteler büyük ölçüde normale dönebilmektedir.
Kalça sıkışması genellikle genç ve aktif yetişkinlerde görülmektedir. Çünkü eklem yapısı ve spor aktiviteleri bu dönemde etkili olur. Yaş ilerledikçe kemik yapısı sertleşir ve eklem hareketleri azalır. Bu nedenle yeni kalça sıkışması oluşma riski genç yaşlara göre daha düşüktür.