Kalpte Üfürüm Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kalpte üfürüm, kalp atışı sırasında stetoskopla duyulan anormal seslerdir ve genellikle kalpten geçen kanın türbülanslı akımından kaynaklanmaktadır. Bu sesler bazen masum (fizyolojik) olabilirken, bazen de altta yatan kalp kapak hastalıkları, doğumsal kalp anomalileri veya diğer kardiyak problemlerle ilişkili olabilmektedir.

Kalpte Üfürüm Nedir?

Üfürüm, kalpte kan akışı sırasında oluşan türbülanslı hareketin neden olduğu, stetoskopla duyulabilen anormal seslerdir. Genellikle “fısıltı” veya “üfleme” sesi gibi tarif edilmektedir. Kalpte üfürüm, masum (fizyolojik) olabileceği gibi, kalp kapak hastalıkları, doğumsal kalp anomalileri ya da kalp duvarlarında yapısal bozukluklar gibi ciddi durumların belirtisi de olabilmektedir. Masum üfürümler çoğunlukla çocukluk çağında duyulan ve zamanla kendiliğinden kaybolabilen bir durumdur. Ancak patolojik üfürümler, kalpteki bir hastalığın habercisi olabileceği için mutlaka kardiyoloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Üfürümün türü, yeri, şiddeti ve süresi gibi özellikler hekim tarafından detaylı bir muayene ile analiz edilmektedir. Ancak gerekirse ileri tetkiklerle desteklenmektedir.

Üfürüm Çeşitleri Nelerdir?

Üfürüm çeşitleri genel olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Bunlar masum (fizyolojik) üfürümler ve patolojik (hastalıkla ilişkili) üfürümler. Bu iki grup kendi içinde farklı şekillerde sınıflandırılabilmektedir:

Masum (Fizyolojik) Üfürümler

• Genellikle çocukluk çağında görülen bir durumdur,
• Kalpte veya damarlarda herhangi bir yapısal bozukluk yoktur,
• Büyüme, ateş, anemi (kansızlık) ya da egzersiz gibi durumlarda ortaya çıkabilir,
• Zamanla kaybolabilen bir türdür, tedavi gerektirmez,
• Çocuklarda en sık duyulan türüdür.

Patolojik (Organik) Üfürümler

• Mitral darlığı/ yetmezliği
• Aort darlığı/ yetmezliği
• Triküspid ve pulmoner kapak hastalıkları
• Ventriküler septal defekt (VSD): Kalbin karıncıkları arasında delik olması
• Atriyal septal defekt (ASD): Kulakçıklar arasında delik olması
• Patent duktus arteriozus (PDA): Doğumdan sonra kapanması gereken damar açıklığının devam etmesi.

Diğer Nedenlere Bağlı Üfürümler

• Anemi (kansızlık)
• Ateş
• Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi)
• Yüksek tansiyon (özellikle pulmoner hipertansiyon).

Neden Olur?

Kalpte üfürüm, kalp içinde veya kalpten çıkan damarlarda kanın normalden daha türbülanslı, yani düzensiz ve hızlı akması sonucu oluşmaktadır. Bu durum, kalp kapakçıklarında darlık ya da yetmezlik gibi yapısal bozukluklar, doğumsal kalp delikleri yüksek ateş, kansızlık (anemi), tiroit bezinin fazla çalışması gibi nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca çocukluk döneminde görülen ve kalpte herhangi bir yapısal sorun olmadan oluşan masum üfürümler de oldukça yaygındır. Masum üfürümler genellikle büyüme, fiziksel aktivite ya da ateşli hastalıklar sırasında geçici olarak duyulabilmektedir. Patolojik üfürümler ise kalpte altta yatan bir hastalığın işareti olabilir ve mutlaka kardiyolojik değerlendirme gerektirir.

Kalpte Üfürüm Belirtileri Nelerdir?

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Çabuk yorulma
• Bayılma veya baş dönmesi
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Morarma (özellikle dudaklarda ve parmak uçlarında)
• Bebeklerde emme güçlüğü veya kilo alamama
• Fiziksel efor sırasında zorlanma gibi belirtiler mevcuttur.

Üfürüm Kimlerde Görülür?

Üfürüm, her yaş grubunda görülebilmekle birlikte en sık çocukluk çağında rastlanan bir durumdur. Özellikle bebeklik ve okul öncesi dönemde duyulan üfürümlerin büyük bir kısmı masum (fizyolojik) olup, kalpte yapısal bir bozukluk olmaksızın oluşur ve zamanla kaybolabilmektedir. Bunun dışında, doğumsal kalp hastalıkları olan çocuklarda ya da kalp kapak hastalıkları, yüksek tansiyon, anemi, tiroit hastalıkları gibi durumları bulunan yetişkinlerde de üfürüm görülebilmektedir. Yaşlı bireylerde ise genellikle kalp kapaklarında kireçlenme ve daralma gibi yapısal değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkar. Dolayısıyla üfürüm, hem sağlıklı bireylerde hem de kalp hastalığına sahip kişilerde farklı nedenlerle gelişebilmektedir.

Nasıl Teşhis Edilir?

Genellikle stetoskopla yapılan fizik muayene sırasında hekim tarafından duyularak fark edilmektedir. Teşhis süreci hastanın tıbbi öyküsünün alınması ve fizik muayene ile başlar. Üfürümün yeri, şiddeti, frekansı ve karakteri (örneğin sistolik mi, diyastolik mi olduğu) değerlendirilmektedir. Eğer hekim duyduğu üfürümün normal (masum) olmadığını düşünürse, tanıyı netleştirmek ve altta yatan nedeni belirlemek amacıyla ekokardiyografi (EKO) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Gerekirse elektrokardiyografi (EKG), akciğer grafisi veya kalp kateterizasyonu gibi ileri tetkikler de yapılabilmektedir. Bu testler sayesinde kalp kapakçıklarında darlık, yetersizlik veya yapısal bozukluk gibi durumlar kesin olarak teşhis edilebilmektedir.

Üfürüm (Kalpte Üfürüm) Tedavisi

Kalpte üfürümün tedavisi, üfürümün nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Masum (fizyolojik) üfürümler genellikle tedavi gerektirmez ve sadece düzenli takip yeterlidir. Ancak patolojik (hastalık kaynaklı) üfürümler, altta yatan kalp hastalığına göre tedavi planı gerektirir. Eğer üfürüm bir kalp kapakçığı hastalığından kaynaklanıyorsa, bu durumda ilaç tedavisi ile kalbin yükünü hafifletmek, ritim bozukluklarını önlemek veya kan basıncını düzenlemek gerekebilmektedir. Daha ileri vakalarda cerrahi müdahale, örneğin kapak onarımı ya da kapak değişimi gerekebilmektedir. Bazı durumlarda, özellikle çocuklarda üfürüm zamanla kendiliğinden kaybolabilirken, erişkinlerde düzenli kardiyolojik kontrol ve gerektiğinde müdahale önemlidir. Tedavinin amacı, hem semptomları azaltmak hem de kalbin işlevini koruyarak hastanın yaşam kalitesini artırmaktır.

Sık Sorulan Sorular