Kardiyak Ultrasonografi

Kardiyak ultrasonografi, kalbin yapısını ve işlevini değerlendirmek için ses dalgaları (ultrason) kullanan, invaziv olmayan (cerrahi gerektirmeyen) bir görüntüleme yöntemidir. Tıpta genellikle ekokardiyografi (EKO) olarak adlandırılmktadır.

Kardiyak Ultrasonografi (Ekokardiyografi) Nedir?

Kardiyak Ultrasonografi (Ekokardiyografi), kalbin yapısını ve fonksiyonunu değerlendirmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Ses dalgaları kullanan, non-invaziv ve oldukça güvenli bir görüntüleme yöntemidir. Genellikle “EKO” olarak bilinen bu teknik sayesinde kalp kapakçıkları, kalp kası, kalp boşlukları ve büyük damarlar detaylı bir şekilde incelenebilmektedir. Hastanın göğüs bölgesine yerleştirilen bir prob aracılığıyla yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilerek bu dalgaların kalp dokularından yansımasıyla elde edilen görüntüler, monitör üzerinde gerçek zamanlı olarak izlenebilmektedir. Kalp yetmezliği, kalp kapak hastalıkları, doğumsal kalp anomalileri, kalp çevresinde sıvı birikimi ve kalp içi pıhtı gibi durumların tanısında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Radyasyon içermemesi, ağrısız oluşu sayesinde hem ilk değerlendirmede hem de hastalığın takibinde sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Ayrıca eforla birlikte yapılan stres ekokardiyografi ya da yemek borusuna yerleştirilen prob ile uygulanan transözofageal ekokardiyografi gibi özel yöntemlerle daha detaylı veriler elde etmek de mümkündür. Kalp sağlığının değerlendirilmesinde önemli ve etkili bir rol oynayan ekokardiyografi, kardiyoloji pratiğinin vazgeçilmez tanı araçlarından biridir.

Kullanım Alanları

• Kalp kapakçıklarının yapısal bozuklukları
• Kalp kası kalınlaşması veya zayıflığı
• Kalp duvarı hareket bozuklukları
• Kalp içi pıhtı ya da kitle tespiti
• Doğumsal kalp hastalıkları
• Kalp çevresinde sıvı birikimi (perikardiyal effüzyon)
• Kalbin pompalama gücünün (ejeksiyon fraksiyonu) ölçülmesi
• Kalp yetmezliği tanısı ve takibi
• Göğüs ağrısı ve nefes darlığı nedenlerinin araştırılması
• Üfürüm duyulan hastaların değerlendirilmesi
• Kalp ameliyatı sonrası kontrol
• Hipertansiyonun kalbe etkisinin incelenmesi
• Ritim bozukluklarına neden olabilecek yapısal sorunların araştırılması
• Kalp kapak protezlerinin takibi
• Pulmoner hipertansiyon tanısı
• Sporcu kalbinin değerlendirilmesi gibi alanlarda kullanılan bir yöntemdir.

Ekokardiyografi Türleri

• Transtorasik Ekokardiyografi (TTE): Göğüs duvarı üzerinden yapılan standart yöntem
• Transözofageal Ekokardiyografi (TEE): Yemek borusuna yerleştirilen prob ile daha net görüntüleme
• Stres Ekokardiyografi: Egzersiz veya ilaçla kalp zorlanarak yapılan görüntüleme
• Kontrast Ekokardiyografi: Damar yoluyla verilen kontrast maddeyle görüntü kalitesinin artırılması
• Fetal Ekokardiyografi: Anne karnındaki bebeğin kalbinin değerlendirilmesi
• 3D Ekokardiyografi: Kalbin üç boyutlu görüntülerinin elde edilmesi
• Doppler Ekokardiyografi: Kan akımının yönü ve hızı hakkında bilgi veren özel teknik
• Tıkanıklık Değerlendirme Ekosu: Kapaklardaki darlık ve yetmezliğin ölçümü
• Seri Ekokardiyografi: Tedavi sürecini izlemek için belirli aralıklarla tekrarlanan çekimler

Kardiyak Ultrasonografinin Avantajları

• Radyasyon içermez, güvenlidir
• Ağrısız ve non-invaziv bir yöntemdir
• Gerçek zamanlı görüntüleme sağlaması
• Hızlı ve kolay uygulanabilmesi
• Geniş yaş grubunda kullanılabilmektedir (yenidoğan–yaşlı)
• Tekrar edilebilmesi, takip için uygundur
• Kalbin yapısal ve fonksiyonel değerlendirmesini aynı anda yapar
• Acil durumlarda hızlı tanı imkânı sunması
• Damar içi kontrast maddeye genellikle gerek yoktur
• Detaylı kapak ve duvar hareket analizi yapılabilmesi
• Maliyet açısından uygundur
• Kalp içi kitle, pıhtı ya da sıvı gibi durumları saptamada etkilidir
• Taşınabilir cihazlarla yatağa bağımlı hastalarda da kullanılabilir
• Tedaviye yanıtı izlemek için idealdir

Kimler İçin Gerekli Olabilir?

Kardiyak ultrasonografi, kalp sağlığı ile ilgili sorunları olan ya da risk taşıyan birçok birey için gerekli olabilecek önemli bir tanı yöntemidir. Göğüs ağrısı, yorgunluk gibi kalple ilgili belirtiler kişilerde kullanılabilmektedir. Üfürüm duyulan hastalarda kalp kapakçıklarının durumu değerlendirilmek istenmektedir. Bununla birlikte kalp yetmezliği tanısı alan ya da bu yönde şüphe bulunan bireylerde, kalbin pompalama gücünü ve genel işlevini değerlendirmek için sıklıkla tercih edilmektedir.

Ayrıca hipertansiyon, diyabet, kolesterol yüksekliği gibi kronik hastalığı olan bireylerde kalp üzerindeki etkilerin izlenmesi açısından da önemlidir. Kalp ameliyatı geçirmiş hastaların takibinde kullanılan bir yöntemdir. Bununla birlikte doğumsal kalp hastalığı riski taşıyan bebeklerde ya da ailesinde kalp hastalığı öyküsü olan kişilerde erken değerlendirme amaçlı da kullanılabilmektedir. Sporcuların kalp sağlığının rutin kontrolü ya da ileri yaştaki bireylerin kardiyak değerlendirmeleri için de ekokardiyografi yaygın olarak uygulanmaktadır.

Sık Sorulan Sorular