Koronavirüs Hastalığı Nedir?
Koronavirüsler, hayvanlarda veya insanlarda hastalığa sebep olabilecek büyük bir virüs topluluğudur. İnsanlarda, birkaç koronavirüsün soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha şiddetli olan sağlıklı problemlerine kadar solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olduğu bilinmektedir. Yeni tip koronavirüse ise, SARS-CoV-2 virüsü sebep olmaktadır.
Tüm dünyada yayılma hızı ve öldürücü etkisi sebebiyle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bu virüs salgını, ‘pandemi’ olarak ilan edilmiştir. Gelişmiş ülkelerin Hastalık Kontrol Merkezleri ile DSÖ, pandemi süreçlerini yakından takip ederek, bu süreç ile ilgili bilgilere her gün yeni bir güncelleme getirmektedir. Son olarak uzun çalışmalar sonucu bulunan Koronavirüs tedavisi işleminde aşıların ile en kısa sürede pandeminin önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
Koronavirüs Belirtileri ve Risk Grupları
Bu hastalıkta belirtisiz olgular olabileceği bildirilmekle birlikte, kaç kişinin yalnızca taşıyıcı olduğu bilinmemektedir. En çok karşılaşılan belirtiler arasında ise ateş, öksürük ve nefes darlığı bulunmaktadır. Şiddetli evrede zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gerçekleşmektedir. Hastalıkta en çok etkilenen risk grupları ise şu şekildedir:
- 60 yaş üstü bireyler,
- Kalp hastalığı, diyabet vb. gibi kronik hastalığı bulunanlar,
- Kanser hastaları,
- Sağlık çalışanları.
Koronavirüs Nasıl Yayılır?
Virüs, sıklıkla enfekte kişinin öksürmesi, hapşırması veya nefes vermesi sonucunda ortaya çıkan damlacıklar yoluyla bulaşmaktadır. Bu damlacıklar çok ağır olduğu için havada asılı kalamaz. Dışarı çıktığı anda hemen yere veya bulabildiği herhangi bir yüzeye düşer. Bu sebeple COVID-19 ile enfekte olmuş birinin yakınındayken, virüsü solumanız halinde bulaşır. Bununla birlikte virüsün bulaştığı bir yüzeye dokunduktan sonra gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmanız halinde enfekte olabilirsiniz. Yayılma hızı yüksen olması sebebiyle, koronavirüs tedavisi boyunc ahasta karantinada tutulur ve dışarı çıkmaması, insanlarla temas etmemesi konusunda uyarılır.
Covid-19 Tedavi Yöntemleri
Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu tarafından hazırlanan rehberler kapsamında tanı konulan hastalara corona tedavisi uygulanmaktadır. Uygulanan ilaç tedavisinde amaç, optimal fayda sağlayabilmektir. Katı formdaki bu ilaçlar, yutma güçlüğü vb. gibi durumların olması halinde sıvı forma getirilerek uygulanabilmektedir. Bu anlamda Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı olan Favipiravir ilacı Covid-19 vakalarında rutin olarak kullanılmaktadır. Koronavirüs tedavisi için kullanılan yöntemler arasında;
Favipiravir İlaç Tedavisi
Favipiravir, 200 mg tablet formunda bulunan bir ilaçtır. Doz ve kullanım süresi, hastaların sağlık durumun göre doktor tarafından belirlenir. Yapılan çalışmalarda favipiravir ilacının aç karna, yemek esnasında veya yemekten 30 dakika sonra uygulanması uygundur. Bu aralıklar konusunda bir farklılık olmadığı ifade edilmektedir. Ağız yoluyla bu ilacı alması mümkün olmayan hastalarda, eczacılar tarafından uygun ilaç hazırlama bölümlerinde ve kişisel koruyucu ekipman eşliğinde bu kapsüller sıvı forma getirilerek hazırlanmaktadır.
Favipiravir, hücrelerde aktif olan bir fosforile forma dönüştürülür ve viral RNA tarafından bir substrat (tepkime maddesi) olarak tanınır, böylece RNA polimeraz aktivitesini engellemektedir. Bu sebeple favipiravir ilacının, bir RNA virüsü olan SARS-CoV-2 üzerinde potansiyel antiviral (virüsü tedavi eden) etkiye sahip olabileceği düşünülmüştür. Yapılan klinik çalışmalarla da bu ilacın, Covid-19 tedavisinde yüksek oranda etkili olduğu kanıtlanmıştır.
Ritonavir İlaç Tedavisi
Ritonavir, koronavirüs ilacı olarak uygulanan diğer bir ilaçtır. 200 mg dozunda film kaplı tablet formunda uygulanmaktadır. Bununla birlikte Kaletra ve Liponavir adı verilen ilaçlar, Ritonavir’in muadili olarak uygulanan diğer tedavilerdir. Bu ilacın da Favipiravirde olduğu gibi, hastaların ağız yoluyla almasının mümkün olmadığı durumlarda sıvı formu hazırlanabilmektedir.
Hı̇droksı̇klorokı̇n Sülfat İlaç Tedavisi
Yukarıdaki ilaçlar da dahil olmak üzere bu ilaçların hepsi oral formda bulunmaktadır. Hidroksiklorokin Sülfat, 200 mg film tablet şeklinde bulunmaktadır. Uygulanacak olan doz ve kullanım süreleri farklı hasta gruplarına ve hastalık durumuna göre doktor tarafından belirlenir.
Oseltamivir İlaç Tedavisi
Kovid-19 ilacı yerine geçen son tedavi seçeneği Oseltamivir isimli kapsüldür. 75 mg dozunda olan bu ilacın da kullanım aralığı ve miktarı hastanın genel sağlık durumuna göre farklılık gösterir.
Covid-19’a Karşı Vitamin Desteği
Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi edinmek için podcastimizi dinleyebilirsiniz.
Koronavirüs tedavisi sürecinde vücut direncini arttırmaya yönelik yaklaşımlardan birisi vitamin uygulamalarıdır. Bu uygulamalarda temel amaç, bağışıklık sistemini güçlendirmektir. Güçlü bir bağışıklık sistemi ile vücut, virüse karşı daha dayanıklı olur. Bu anlamda genellikle tedavi sürecinde, kas ve kemik sağlığında etkili olan vitaminler ağırlıklı olarak tercih edilmektedir. Örneğin D vitamini takviyesinin, iyileşme sürecini büyük oranda hızlandırdığı tespit edilmiştir. Bu sebeple hastalara oral tedavilerin yanında D vitamini takviyesi de doktorlar tarafından sıklıkla önerilmektedir. Bunun yanında A,C,E vitaminleri ile çinko ve selenyum minerallerinin de virüsün tedavisinde çok etkili olduğu bilinmektedir.
Bağışıklığı Güçlendiren Vitaminler
Hastalığın öncesi ve sonrasında vitamin takviyesi almak her zaman için bağışıklığı güçlendirici etkiye sahiptir. Bu sebeple vitamin kullanımı, yalnızca virüsü kaptıktan sonra değil, öncesinde de güçlü bir immün sistem oluşturabilmek için gereklidir. Bununla birlikte daha güçlü bir bağışıklık için ihtiyacınız olan vitamin desteğini medikal yollarla alabileceğiniz gibi besinlerle de sağlayabilirsiniz. Hatta bu desteği olabildiğince doğal yollarla yani beslenme yoluyla almanız daha faydalı olur.
A vitamini yönünden zengin olan besinler; süt, yumurta sarısı, sarı, turuncu ve yeşil sebze meyvelerdir. A vitamini gibi antioksidan özelliği bulunan C vitamini de, bağışıklık güçlendirici özelliğe sahiptir. Aynı zamanda C vitamini antiviral etkilidir. C vitamininden zengin besinler ise; yeşil sebzeler, turunçgiller, çilek, domates, kuşburnu, maydanozdur. D vitamini, güneş ışınlarıyla vücuda alınarak depolanmaktadır. Bununla birlikte yumurta sarısı, somon ve süt ürünleri D vitamini takviyesi için tüketilebilir.
E vitamininin zengin kaynakları arasında brokoli, mango, kivi, badem, ayçiçeği ve mısır yağı sayılmaktadır. Çinko minerali, vücutta önemli görevlerde yer alan bir mineraldir. Karides, deniz ürünleri, kırmızı et, ceviz, fındık, badem, süt ve yumurtada zengin olarak bulunmaktadır. Selenyum ise, antioksidan özelliği olan minerallerdendir. Genel olarak deniz ürünleri, tavuk ve hindi eti gibi besinler yüksek oranda selenyum içermektedir.
Koronavirüs Aşısı
Sağlık Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmesi planlanan müdahalelerden biri de toplumsal bağışıklık kazanılmasına yönelik girişimlerdir. Bu girişimlerin en güvenli yolu ise aşılamadır. Covid-19 virüsüne karşı koruyuculuk geliştirecek aşı çalışmaları ilk günden beri büyük bir hızla devam etti. Faz-3 çalışmaları başarılı bir şekilde tamamlanan aşılar, Dünya Sağlık Örgütü tarafından acil kullanım onayı aldı. Bunun hemen ardından tüm dünyada hızlı bir şekilde uygulanmaya başladı.
Canlı olan aşılar, inaktif ve vektör tabanlı aşı çalışmaları içinde kullanım onayı alanlar arasında Sputnik-V, Moderna ve Astra-Zeneca, Sinovac ve BionTech aşıları bulunmaktadır. Klinik çalışmalar sonucunda aşıların etkinlikleri kanıtlansa da bununla ilgili yeni veriler güncellenmeye devam eder. Koronavirüs tedavisi ve koruması için çalışmalar devam etmekte, her gün yeni bir gelişmeyle salgının önüne geçilmeye çalışılmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Corona ilaç tedavisi için antibiyotik kullanılır mı?
Bu hastalığın etkeni bir virüs olduğundan bakterilerin giderilmesinde kullanılan hiçbir tedavi şekli Covid-19 virüsünün giderilmesinde etkili olmaz. Bu sebeple antibiyotikler, virüslerin sebep olduğu hastalıkları önlemek veya tedavi etmek amacıyla kullanılmamaktadır.
Sirke kullanmak koronavirüse karşı korur mu?
İlaç ve vitamin takviyeleri dışında sirke vb. gibi ürünlerin koruyuculuk sağlayıp sağlayamadığı hakkında henüz kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bunun yerine protein, karbonhidrat ve vitaminleri dengeli alabileceğiniz bir beslenme programı, bağışıklığınızı güçlendirmek açısından daha etkili olacaktır.
Tuzlu suyla burnu yıkamak koronavirüsü önler mi?
Bu tür uygulamaların Covid-19’a karşı önleyici olduğu düşünülmemektedir. Koronavirüsten korunmanın en etkili yolu, aşı olmaktır. Bunun yanında maske, mesafe ve temizlik kurallarına titizlikle uymak büyük fayda sağlar.
