Liken skleroz, ciltte beyaz, ince, kağıt gibi hassas lezyonların oluştuğu kronik bir cilt hastalığıdır. Genellikle genital bölgede görülen bir hastalıktır. Ancak vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilmektedir. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, otoimmün sistemin rol oynadığı düşünülmektedir.
Liken Skleroz Nedir?
Liken skleroz, ciltte beyaz, ince, narin ve kağıt gibi görünen iltihaplı bir cilt hastalığıdır. Genellikle genital ve anal bölgelerde ortaya çıkar, ancak nadiren vücudun başka bölgelerinde de gelişebilir. Liken sklerozun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa da, genetik yatkınlık ve otoimmün bozukluklar hastalığın oluşumunda etkili faktörler arasında kabul edilmektedir. Vücut, bağışıklık sistemi aracılığıyla kendi sağlıklı cilt hücrelerine karşı saldırıya geçerek ciltte incelme, beyazlaşma ve hassasiyet yaratmaktadır. Bununla birlikte hastalık kadınlarda, özellikle menopoz sonrası dönemde daha sık görülür. ancak erkeklerde ve çocuklarda da nadir de olsa rastlanabilmektedir.
Liken sklerozun en yaygın belirtileri arasında yoğun kaşıntı, ciltte incelme, çatlama, hassasiyet, cinsel ilişki sırasında ağrı ve bazen ciltte yara oluşumu bulunur. Bunun yanı sıra İlerlemiş vakalarda, skar dokusu oluşumu nedeniyle cilt elastikiyetini kaybeder. Bu durum kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Tedavi edilmediği durumlarda, özellikle genital bölgede ilerleyen liken skleroz vakaları, cildin daha hassas hale gelmesine ve bazı kanser türleri için riskin artmasına neden olabilmektedir. Liken skleroz tedavisinde, iltihabı kontrol altına alır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatacak kremler kullanılır.
Belirtileri Nelerdir?
- Kaşıntı, özellikle genital bölgede,
- Hassasiyet ve yanma hissi,
- Ciltte çatlama ve kolay yaralanma,
- Ciltte beyazlaşma ve incelme,
- Ciltte skar (iz) oluşumu,
- Ciltte kağıt gibi narin bir doku oluşumu,
- Cinsel ilişki sırasında ağrı,
- İdrar yaparken yanma hissi,
- Cilt renginde soluk veya beyaz lezyonlar,
- Vulva veya peniste daralma gibi belirtiler mevcuttur.
Liken Skleroz Neden Olur?
- Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması,
- Ailede benzer hastalıkların bulunması,
- Özellikle menopoz sonrası dönemde riskin artması,
- Stres ve psikolojik faktörler,
- Cildin sürekli tahriş veya yaralanması,
- Özellikle bazı bakteriyel veya viral enfeksiyonlar gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
Liken Skleroz Teşhisi Nasıl Olur?
Bu hastalığın teşhisi, genellikle hastanın şikayetleri ve fiziksel muayene ile başlamaktadır. Dermatolog veya jinekolog, özellikle genital bölgede beyaz, ince, hassas cilt lezyonlarını gözlemleyerek hastalıktan şüphelenir. Teşhisi kesinleştirmek için genellikle biyopsi yapılmaktadır. Biyopsi işleminde, etkilenen cilt bölgesinden küçük bir doku örneği alınarak mikroskop altında incelenmektedir. Biyopsi, liken sklerozu diğer benzer deri hastalıklarından ayırt etmeye ve ciltteki hücresel değişimleri değerlendirmeye yardımcı olur. Bazı durumlarda, hastalığın kanser riski yaratıp yaratmadığını izlemek için ek testler de gerekebilmektedir. Bu süreç sonunda kesin teşhis konur ve tedavi planı oluşturulur.
Liken Skleroz Tedavisi Nasıl Olur?
Bu hastalığın tedavisinde amaç, hastalığın semptomlarını hafifletmek ve ciltte oluşabilecek kalıcı hasarları önlemektir. Tedavinin ilk basamağında genellikle güçlü topikal kortikosteroid kremler kullanılmaktadır. Bu kremler, ciltteki iltihaplanmayı azaltarak kaşıntı, yanma ve ağrı gibi semptomları hafifletmek için sıklıkla tercih edilmektedir. Bazı vakalarda, bağışıklık sistemi üzerinde etkili olan topikal kalsinörin inhibitörleri gibi alternatif ilaçlar da kullanılabilmektedir. Hastalığın uzun dönem kontrolü için düzenli doktor takibi oldukça önemlidir. Çünkü bu hastalığın, tedavi kesildiğinde veya düzensiz kullanıldığında tekrar edebilen bir özelliğe sahiptir. Cilt bakımı da tedavinin önemli bir parçasıdır. Örneğin, parfümsüz, yumuşak cilt temizleyicileri ve nemlendiricilerle bölgeyi tahrişten korumak önerilir. Nadiren de olsa ilerlemiş vakalarda cerrahi müdahaleler gerekir. Ancak bu durumlar genellikle tedaviye dirençli ve ciddi skarlaşmanın oluştuğu durumlarda düşünülmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Bu hastalık genellikle menopozdaki kadınlarda, özellikle yaşlı bireylerde daha yaygın olmakla birlikte, erkeklerde, çocuklarda ve gençlerde de görülebilmektedir. Ayrıca, otoimmün hastalıkları olan kişiler ve genetik yatkınlık taşıyan bireyler de risk altındadır.
Liken skleroz, doğrudan kanser değildir. Ancak uzun süre tedavi edilmezse, özellikle genital bölgede, kanser riski taşıyan bazı hücresel değişikliklere yol açabilmektedir.
