Maymun Çiçeği Virüsü Nedir? Nasıl Bulaşır?

Maymun çiçeği virüsü (Monkeypox) ailesine ait bir virüstür ve insanlarda ve hayvanlarda görülebilen bulaşıcı bir hastalıktır. İlk olarak 1958’de laboratuvar maymunlarında tespit edilen bu virüs, insanlarda ise ilk kez 1970’te Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde tanımlanmıştır. Genellikle Afrika’nın orta ve batı bölgelerinde yaygın olan virüs, enfekte hayvanlardan insanlara veya enfekte kişilerden diğer insanlara temas yoluyla bulaşmaktadır.

Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?

Maymun çiçeği virüsü (Monkeypox) insanlara ve hayvanlara bulaşabilen bir hastalıktır. İlk kez 1958’de laboratuvar maymunlarında tespit edilmiştir. Ancak virüs adını buradan alsa da asıl kaynağı maymunlar değil, çoğunlukla kemirgenlerdir. Virüs, Poxviridae ailesine aittir ve çiçek virüsü ile aynı türdendir. Bu nedenle iki virüste benzer semptomlar göstermektedir. En yaygın semptomları ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf bezlerinde şişme ve ciltte oluşan döküntülerdir. Hastalık genellikle kendi kendine sınırlanarak belirtiler 2-4 hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak bazı vakalar daha ağır seyredebilmektedir. Bulaşma genellikle enfekte hayvanlardan insanlara doğrudan temas yoluyla olmaktadır. Ancak, insandan insana bulaşma daha nadir olsa da mümkündür. Bu virüs genellikle solunum yolu salgıları veya deri lezyonlarına doğrudan temasla gerçekleşmektedir.

2020’lerin başında çeşitli ülkelerde artan vaka sayıları, virüsün küresel bir halk sağlığı tehdidi olarak kabul edilmesine neden olmuştur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bu durumun ciddiyetine dikkat çekmiş ve virüsün yayılmasını önlemek için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Aşı yönteminin hastalığın yayılmasını kontrol altına almak için kullanılmaktadır. Özellikle çiçek aşısının maymun çiçeği virüsüne karşı da etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu virüsün yayılmasını önlemek ve kontrol altına almak, küresel sağlık otoriteleri için kritik bir öncelik haline gelmiştir.

Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Nelerdir?

• Yüksek Ateş,
• Baş ağrısı,
• Kas ağrıları,
• Halsizlik,
• Lenf bezlerinde şişme,
• Deri döküntüleri,
• Döküntülerin kabarcık, püstül ve kabuklanma şeklinde evrilmesi.

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?

Bu virüs, genellikle enfekte hayvanlardan insanlara bulaşmaktadır. Ancak enfekte olmuş insanlardan diğer insanlara da nadir olsa da bulaşır. Virüs, enfekte hayvanların ısırması, tırmalaması, kanı, vücut sıvıları veya lezyonlarıyla doğrudan temas yoluyla insanlara geçebilmektedir. İnsanlar arasındaki bulaşma ise, genellikle enfekte bir kişinin cilt lezyonları, vücut sıvıları veya solunum damlacıklarıyla temas yoluyla gerçekleşir. Özellikle uzun süreli yüz yüze temas, bulaşma riskini oldukça artırır. Ayrıca, enfekte kişinin yatak çarşafları, giysileri veya kişisel eşyalarıyla temas da virüsün yayılmasına neden olan faktörlerdendir. Bu nedenle, virüsle temas eden kişilerde hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve koruyucu önlemler alınması önemlidir.

Nasıl Teşhis Edilmektedir?

Maymun çiçeği virüsü, klinik belirtiler ve laboratuvar testleri ile teşhis edilmektedir. Ancak ilk olarak, doktor tarafından hastanın tıbbi öyküsü dinlenilir ve fiziksel muayenesi yapılır. Belirtiler arasında ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, lenf bezi şişmesi ve döküntüler bulunmaktadır. Hasta bu şikayetler doğrultusunda hastaneye başvurur. Döküntüler, genellikle baş ve vücutta yuvarlak, kaşıntılı ve sıklıkla kabarcıklı lezyonlar şeklinde ortaya çıkar. Teşhis için laboratuvar testleri de uygulanmaktadır. Bunlar arasında polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi, serolojik testler ve viral kültürler yer almaktadır. PCR testi, virüsün genetik materyalini tespit ederek kesin tanı koymada en etkili yöntemdir. Ayrıca, deri döküntülerinden alınan örnekler ve kan testleri de teşhis sürecine yardımcı olabilmektedir.

Maymun Çiçeği Virüsünün Tedavisi Nasıl Yapılır?

Maymun çiçeği virüsünün tedavisi, virüsün yayılma durumuna kişinin var olan semptomlarına ve kişinin genel sağlığına göre değişiklik göstermektedir. Virüse özgü antiviral tedaviye dair sınırlı seçenekler bulunur. İlk olarak, enfekte kişilere dinlenme, bol sıvı tüketimi ve ateş düşürücü ilaçlar gibi destekleyici tedaviler önerilmektedir. Ağrılar ve kaşıntılar için ağrı kesiciler ve antihistaminikler kullanılması tavsiye edilir. Virüsün şiddetini ve yayılmasını kontrol altına almak için bazı antiviral ilaçlar da doktor tavsiyesi üzerine kullanılabilmektedir. Ayrıca, maymun çiçeği virüsüne karşı aşı geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Şu anda, çiçek hastalığına karşı etkili olduğu bilinen aşılar, virüse karşı korunmada ve tedavide destekleyici rol oynayabilir. Ciddi vakalarda veya komplikasyonların ortaya çıkması durumunda, hastaların hastaneye yatırılması ve yoğun bakım desteği gerekebilmektedir. Genel olarak, hastalık çoğu zaman kendiliğinden iyileşir. Ancak hastalığın buluşmasını önlemek için hijyen kurallarına uyulması oldukça önemlidir.

Maymun Çiçeği Virüsünden Nasıl Korunulur?

• Hasta kişilerle veya şüpheli vakalarla temastan kaçının,
• Ellerinizi sık sık sabun ve su ile yıkayın veya alkol bazlı dezenfektan kullanın,
• Hasta kişilerin bulunduğu alanlarda koruyucu kıyafetler ve maske kullanın,
• Ortak kullanılan yüzeyleri ve eşyaları düzenli olarak temizleyin ve dezenfekte edin,
• Uygun aşılar varsa bunları yaptırın,
• Kalabalık ortamlardan ve toplu etkinliklerden kaçının,
• Hastalık hakkında bilgi sahibi olunması.

Sık Sorulan Sorular