Parotis Bezi Ameliyatı (Parotidektomi), kulak önünde yer alan tükürük bezindeki kitleleri, enfeksiyonları veya tümörleri güvenli şekilde çıkarmak amacıyla yapılan cerrahi bir işlemdir. Yüz sinirinin korunmasına özen gösterilerek uygulanmaktadır.
Parotis Bezi Nedir?
Parotis bezi, yüzün her iki yanında, kulak önünde ve çene hattının üzerinde bulunan en büyük tükürük bezidir. Ağız içinde salgıladığı tükürük sayesinde yiyeceklerin yumuşamasına, çiğnemenin kolaylaşmasına ve sindirimin başlamasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca ağız içinin nemli kalmasını sağlar ve ağız sağlığı için koruyucu bir rol üstlenir. Parotis bezinin içinde yüz mimiklerini kontrol eden önemli yüz siniri dalları bulunduğu için bu bölgedeki hastalık ve cerrahiler özen gerektirmektedir.
Parotidektomi Neden Yapılır?
- Parotis bezinde kitle veya tümör tespit edilmesi,
- İyi huylu tümörlerin büyüme göstermesi,
- Kötü huylu tümör şüphesi veya tanısı,
- Tekrarlayan enfeksiyon veya iltihaplanmalar,
- Tükürük kanalında tıkanıklık oluşturacak taş oluşumu,
- Ağrı, şişlik ve fonksiyon bozukluğu gibi şikâyetlerin artması,
- Yüz siniri üzerine baskı yapan oluşumların varlığı
Ameliyat Öncesi Değerlendirme ve Hazırlık
Parotis bezi ameliyatı öncesinde hastanın genel sağlık durumu detaylı şekilde değerlendirilerek ameliyatın güvenli bir şekilde planlanması sağlanmaktadır. İlk olarak kulak burun boğaz uzmanı tarafından fizik muayene yapılmaktadır. Sonrasında kitlenin yapısını daha net görmek için ultrason, MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri istenebilmektedir. Gerekli durumlarda ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) ile kitlenin iyi huylu ya da kötü huylu olup olmadığı araştırılmaktadır. Kan tahlilleri, anestezi değerlendirmesi ve varsa kullanılan ilaçların gözden geçirilmesi de hazırlık sürecinin önemli adımlarıdır. Ameliyattan önce hastaya süreç, riskler ve iyileşme planı detaylı şekilde anlatılmaktadır. Kan sulandırıcı ilaçlar gerekiyorsa geçici olarak kesilir. Tüm bu hazırlıklar, ameliyatın daha güvenli, kontrollü ve başarılı bir şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır.
Parotidektomi Nasıl Yapılır? Cerrahi Süreç
Parotidektomi, parotis bezinde bulunan kitleyi ya da hastalıklı dokuyu güvenli şekilde çıkarmak için uygulanan cerrahi bir işlemdir. Ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirilerek genellikle kulak önünden başlayıp çene altına doğru uzanan, estetik çizgilere uyumlu bir kesi yapılmaktadır. Cerrah, yüz sinirinin dallarını özel cihazlarla titizlikle ortaya koyarak sinire zarar vermeden hastalıklı dokuyu çıkarır. Kitle tamamen temizlendikten sonra kanama kontrolü sağlanarak bölgeye genellikle kısa süreli bir dren yerleştirilir. Kesi estetik dikişlerle kapatılmaktadır. Tüm süreç boyunca yüz sinirinin fonksiyonları korunmaya özen gösterilir. Bu nedenle operasyon dikkat ve deneyim gerektiren bir işlemdir. Ameliyatın süresi kitlenin boyutu ve yerine göre değişmekle birlikte ortalama 1,5–3 saat arasında tamamlanmaktadır.
Yüz Siniri (Fasiyal Sinir) Korunması Neden Önemlidir?
Parotidektomi sırasında yüz sinirinin korunması, ameliyatın en kritik aşamalarından biridir. Çünkü fasiyal sinir; kaş kaldırma, göz kırpma, gülümseme ve dudak hareketleri gibi yüz mimiklerinin tümünü kontrol etmektedir. Bu sinire zarar gelmesi durumunda geçici ya da kalıcı yüz felci, asimetri görülebilmektedir. Bununla birlikte göz kapanmasında güçlük veya konuşma–yeme fonksiyonlarında zorluk gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle cerrah, sinirin dallarını ameliyat boyunca özel cihazlarla takip eder ve çevresindeki dokuları son derece dikkatli bir şekilde çıkarır. Yüz sinirinin başarılı şekilde korunması, hem estetik görünümün hem de normal yüz fonksiyonlarının sağlıklı biçimde devam etmesi için hayati önem taşımaktadır.
Ameliyat Ne Kadar Sürer?
Parotidektomi ameliyatının süresi, çıkarılacak kitlenin büyüklüğüne, yerleşimine ve sinire yakınlığına göre değişiklik gösterebilmektedir. Genellikle operasyon 1,5 ila 3 saat arasında tamamlanır. Daha karmaşık vakalarda, yüz sinirine yakın çalışmaların daha hassas yapılması gerektiği için süre biraz daha uzayabilmektedir. Ancak ameliyat süresi detaylı bir klinik değerlendirme ve görüntüleme sonrası belirlenebilen bir durumdur. Ancak genel olarak süreç, güvenli ve kontrollü bir şekilde planlanmaktadır. Amaç hem kitlenin tamamen çıkarılması hem de kritik yapıların korunmasıdır.
Parotis Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
- İlk günlerde hafif ağrı ve şişlik görülebilmektedir,
- Ameliyat bölgesine yerleştirilen dren genellikle 1–2 gün içinde alınmaktadır,
- Yüz mimiklerinde geçici zayıflık olabilir, çoğu birkaç hafta içinde düzelir.
- Yara bölgesi temiz ve kuru tutulmalıdır.
- Doktorun önerdiği süre boyunca ağır aktivitelerden kaçınılmalıdır.
- Dikişler genellikle 1 hafta içinde alınır veya kendiliğinden erir.
- Tam iyileşme çoğunlukla birkaç hafta içinde tamamlanmaktadır.
Ameliyat Sonrası Ağrı, Şişlik ve İz Durumu
Parotis ameliyatı sonrasında ilk birkaç gün hafif ya da orta şiddette ağrı hissedilebilmektedir. Bu durum doktorun önerdiği ağrı kesicilerle kolayca kontrol altına alınan bir durumdur. Ameliyat bölgesinde şişlik ve zaman zaman morluklar oluşabilir; bunlar iyileşme sürecinin doğal bir parçasıdır ve günler ilerledikçe belirgin şekilde azalmaktadır. Cerrahi kesi genellikle doğal yüz çizgilerine uygun şekilde yapıldığı için ameliyat izi zamanla belirginliğini büyük ölçüde kaybeder. Düzenli pansuman, kontroller ve doktorun önerilerine uyulması iyileşme sürecini hızlandırarak daha konforlu bir sonuç sağlamaktadır.
Parotis Ameliyatı Riskleri ve Olası Komplikasyonlar
- Yüz sinirinde geçici veya nadiren kalıcı zayıflık görülebilmektedir,
- Ameliyat bölgesinde kanama veya kan birikmesi oluşabilmektedir,
- Cerrahi alanda enfeksiyon gelişme ihtimali vardır,
- Tükürük bezinden cilt altına sızıntı oluşabilir,
- Yemek yerken ameliyat edilen bölgede terleme veya kızarma görülebilmektedir (Freyn sendromu),
- Kulak çevresinde geçici his kaybı yaşanabilmektedir,
- Kişinin cilt yapısına bağlı olarak ameliyat izi belirgin olabilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Fasiyal sinir dikkatle korunmaktadır. Ancak bezin sinire çok yakın olması nedeniyle geçici zayıflık riski bulunabilir. Kalıcı hasar oldukça nadirdir.
Hafif ve kontrol altına alınabilir düzeyde ağrı olması normaldir. Doktor tarafından verilen ağrı kesicilerle rahatça yönetilmektedir.
Kulak önünden çene altına uzanan cerrahi kesi zamanla belirginliğini azaltılmaktadır. Çoğu hastada estetik açıdan rahatsız etmeyecek düzeyde iyileşir.
