PCT, Prokalsitonin (Procalcitonin) adlı bir biyomarkeri ifade etmektedir. Prokalsitonin, enfeksiyon ve sepsis gibi durumlarda vücutta artış gösteren bir protein türüdür. Normalde düşük seviyelerde bulunur. Ancak bakteriyel enfeksiyon durumlarında seviyesi belirgin şekilde artar. Bu nedenle, PCT düzeyleri klinik olarak enfeksiyonların teşhisinde ve sepsis riskinin değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.
PCT Testi Nedir?
Prokalsitonin (PCT) testi, kandaki prokalsitonin seviyelerini ölçen bir laboratuvar testidir. Bu test ciddi bakteriyel enfeksiyonlar ile sepsisin tanısında önemli bir araçtır. Prokalsitonin, enfeksiyon ve inflamasyon durumlarında vücutta artış gösteren bir protein olup, özellikle bakteriyel enfeksiyonlarda seviyeleri hızla yükselmektedir. Bu test, bakteriyel enfeksiyonların teşhisi, sepsis riskinin değerlendirilmesi ve antibiyotik tedavisinin etkinliğinin izlenmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu test, basit bir kan örneği ile yapılmaktadır. Oldukça basit ve etkili bir testtir. Kişiden kan örneği alınıp laboratuvara gönderilmektedir. Laboratuvarda incelenen kan kısa bir süre içerisinde sonuçlanarak doktora gönderilir.
Sonrasında doktor tarafından değerlendirilerek uygun tedavi planı oluşturulur. Bununla birlikte Prokalsitonin seviyeleri belli durumlarda yükselebilir veya düşebilir. Prokalsitonin seviyelerinin yükselmesi genellikle ciddi bakteriyel enfeksiyon veya sepsis belirtisi olabilmektedir. Düşük olması ise genellikle enfeksiyon veya sepsis bulunmadığını gösterir. Prokalsitonin seviyeleri enfeksiyonların teşhisi ve tedavi yönetiminde önemli bir rol oynamaktadır.
Test Hangi Hastalıkların Teşhisi için Yapılır?
- İdrar yolu enfeksiyonları,
- Böbrek enfeksiyonları,
- Menenjit gibi enfeksiyonlar,
- Antibiyotik tedavisinin etkinliğini izlemek,
- Sepsisin şiddetini belirlenmesi gibi durumlarda kullanılmaktadır.
PCT Düşüklüğü Nedir?
Prokalsitonin (PCT) düşüklüğü, kandaki prokalsitonin seviyelerinin düşük olması durumunu ifade etmektedir. Bu durum genellikle enfeksiyon veya inflamasyon bulunmadığına işaret eder. Düşük seviyeler, bakteriyel enfeksiyonların veya sepsisin olmadığına işaret ederek 0.1 ng/mL’nin altında olarak kabul edilmektedir. Bu durum, viral enfeksiyonların veya enfeksiyon dışı inflamatuar durumların mevcut olabileceğini gösterebilmektedir. Bu testteki düşük seviyeleri, klinik olarak oldukça önemlidir. Doktorların antibiyotik tedavisinin gerekliliğini değerlendirmelerine yardımcı olarak gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçmektedir.
Belirtileri Nelerdir?
- Hafif ateş,
- Yorgunluk,
- Kas ağrıları,
- Baş ağrısı,
- Burun akıntısı ve öksürük.
PCT Yüksekliği Nedir?
Prokalsitonin yüksekliği, kandaki prokalsitonin seviyelerinin artması durumunu ifade etmektedir. Bu durum genellikle ciddi bakteriyel enfeksiyonlar veya sepsis gibi durumların bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. PCT, normalde düşük seviyelerde bulunan bir proteindir. Ancak bakteriyel enfeksiyonların varlığında veya şiddetli inflamasyon durumlarında vücutta hızla artış göstermektedir. Prokalsitonin seviyelerinin yükselmesi, doktorlara enfeksiyonun ciddiyeti hakkında önemli bilgiler vermektedir. Bu sayede uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesine yardımcı olur. Yüksek prokalsitonin seviyeleri, genellikle 2 ng/mL’nin üzerinde olur. Ayrıca hızlı ve etkili tıbbi müdahale gerektirebilecek durumların bir işaretidir. Bu nedenle, PCT testi, özellikle yoğun bakım ünitelerinde enfeksiyon yönetiminde ve antibiyotik tedavisinin izlenmesinde oldukça önemlidir.
Belirtileri Nelerdir?
- Yüksek ateş,
- Kalp atış hızının artması,
- Nefes alıp vermenin hızlanması, yüzeysel nefes alma,
- Yorgunluk, güçsüzlük ve enerji kaybı,
- Kan basıncının düşmesi, baş dönmesi veya bayılma hissİ,
- Günlük idrar miktarında azalma,
- Yaygın kas ve eklem ağrıları,
- Solgunluk, terleme veya ciltte soğukluk,
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon, uyku hali veya ajitasyon.
PCT Yüksekliği Neden Olur?
- Cerrahi müdahale ve operasyon sonrası enfeksiyon yaşanması,
- Sepsis ve doku ve organ zedelenmeleri,
- Pankreatit,
- Şiddetli travma geçirmiş olmak,
- Beyin dokularının iltihaplanması,
- Kalp iltihabı,
- İlk dereceden itibaren yanıklar,
- Dokuların yeterince kan ve oksijene ulaşamaması,
- Şiddetli idrar yolu enfeksiyonları,
- Tümör ve tümör yayılımı sonrası enfeksiyonları.
Sık Sorulan Sorular
PCT yüksekliği bakteriyel enfeksiyon nedeniyle olmuşsa kültür testi yapılmaktadır. Kültür testinde genellikle bakterinin türü belirlenerek antibiyotik tedavisi başlanır.
Duruma göre CRP, kan kültürü, idrar kültürü, kan gazları, tam kan sayımı, beyin omurilik sıvısı analizi de PCT için kullanılabilmektedir.
Sepsis yaşlı ve yeni doğanlarda daha sık görülmektedir. Ameliyat sonrası hastalar, diyabet gibi kronik hastalıkları olanlar, bağışıklığı zayıf kişiler de sepsis riski altındadır.
