Polidaktili, elde veya ayakta normalden fazla parmak bulunması durumudur. Bu durum genetik faktörler veya bazı sendromlarla ilişkili olabildiği üzere doğuştan da ortaya çıkabilmektedir.
Polidaktili Nedir?
Polidaktili, doğuştan elde veya ayakta normalden fazla parmak bulunması durumudur ve genellikle genetik faktörlerden kaynaklanmaktadır. Fazladan parmak, tam gelişmiş ve işlevsel olabileceği gibi bazen küçük bir deri veya doku çıkıntısı şeklinde de görülebilmektedir. Polidaktili tek başına ortaya çıkabileceği gibi, bazı genetik sendromların veya doğumsal anomalilerin bir parçası olarak da görülebilir. Bu durum çoğu zaman ciddi sağlık sorunlarına yol açmaz.
Ancak ek parmak işlevsel veya estetik açıdan problemlere neden oluyorsa cerrahi müdahale düşünülebilmektedir. Tedavi, çocuğun yaşına, parmağın konumuna ve el-ayak fonksiyonuna bağlı olarak planlanır ve genellikle büyüme döneminden önce uygulanması önerilir. Erken müdahale, hem estetik görünümü düzeltmeye hem de parmakların normal işlevini sağlamaya yardımcı olur. Ayrıca, polidaktili bazı ailelerde tekrarlayabileceği için genetik danışmanlık da faydalı olabilmektedir.
Belirtileri Nelerdir?
- Normalden fazla parmak veya parmak ucu
- Ek parmağın tam gelişmiş veya küçük doku çıkıntısı şeklinde olması
- Parmakların farklı boy ve şekillerde olması
- Parmak aralarında ek deri veya eklem dokusu bulunması
- El veya ayak fonksiyonunda hafif zorluklar
- Estetik farklılıklar (simetri bozukluğu)
- Bazı vakalarda genetik sendromlarla ilişkili ek belirtiler
Polidaktili Türleri Nelerdir?
- Preaksiler polidaktili: Baş parmağın (başparmak/başparmak benzeri parmak) yanında ekstra parmak bulunması.
- Postaksiler: Küçük parmağın yanında ekstra parmak bulunması.
- Orta parmak (merkezî): Orta parmakların bulunduğu bölgede ekstra parmak gelişmesi.
- Komplet veya tam parmak: Fazladan parmak tam olarak gelişmiş ve işlevsel.
- Parsiyel veya kısmi: Fazladan parmak sadece doku veya kemik çıkıntısı şeklinde, tam işlevsel değil.
Nedenleri Nelerdir?
- Genetik faktörler (ailesel geçiş)
- Doğuştan gelen genetik mutasyonlar
- Bazı kromozom anomalileri
- Doğumsal sendromlar ile ilişkili olması
- Embriyonik gelişim sırasında parmak oluşumunda meydana gelen hatalar
- Bazı çevresel faktörler veya hamilelik sırasında maruz kalınan riskler.
Polidaktili Nasıl Teşhis Edilir?
Polidaktili genellikle doğumda fark edilen belirgin ekstra parmaklarla kendini gösterir ve fizik muayene ile kolayca teşhis edilebilmektedir. Doktor, parmağın yapısını, eklem ve kemik gelişimini değerlendirmek için görüntüleme yöntemlerinden yararlanabilir. Özellikle röntgen veya ultrason ile ek parmağın kemik yapısı ve işlevselliği incelenmektedir. Ayrıca, bazı durumlarda genetik testler veya aile öyküsü değerlendirmesi ile altta yatan genetik nedenler araştırılmaktadır. Teşhis, hem polidaktilinin tipini belirlemeye hem de olası eşlik eden sendromları tespit etmeye yardımcı olur.
Riskleri Nelerdir?
- El veya ayak fonksiyonunda zorluk
- Parmakların düzgün hareket etmemesi
- Estetik kaygılar ve psikolojik etkiler
- Ek parmağın sürtünme veya yaralanmaya açık olması
- Bazı vakalarda genetik sendromlarla ilişkili diğer sağlık sorunları
- Cerrahi müdahale gereksinimi ve ameliyat riskleri
Polidaktili Tedavi Yöntemleri
Polidaktili, yani parmak sayısının normalden fazla olması durumu, genellikle doğumsal bir anomalidir ve tedavi çoğunlukla cerrahi müdahale ile gerçekleştirilir. Tedavi kararı, ekstra parmağın fonksiyonel veya estetik olarak sorun yaratıp yaratmadığına göre belirlenmektedir. Cerrahi yöntemler, fazladan parmağın çıkarılmasını ve gerekirse tendon, damar ve sinir yapılarının onarılmasını içermektedir. Operasyon genellikle erken çocukluk döneminde, parmakların normal gelişimini etkilemeyecek bir zamanda planlanmaktadır. Bazı durumlarda, parmak yapısının karmaşıklığı veya ek anomaliler nedeniyle birden fazla cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Tedavi sonrası rehabilitasyon süreci, el veya ayak fonksiyonlarının korunması ve estetik görünümün sağlanması açısından önem taşımaktadır.
Sık Sorulan Sorular
En sık olarak ellerin veya ayakların dış kenarlarında ortaya çıkmaktadır. Ellerde, başparmak tarafında görülen forma preaksiyal polidaktili, serçe parmak tarafında görülen forma ise postaksiyal polidaktili denir.
Aynı kişide tekrar oluşmaz. Ancak genetik yatkınlık varsa ailede başka bireylerde görülebilir.
Evet, bazı genetik sendromların bir parçası olabilmektedir.