Rapunzel Sendromu, tıptaki adıyla trikofaji olarak bilinen, kişinin saçlarını yutma alışkanlığı ile ilgili psikiyatrik bozukluktur. Bu bozukluk, özellikle çocuklarda ve genç kadınlarda daha sık görülür. Bununla birlikte saç yutma alışkanlığının birden fazla nedeni olduğu gibi zararları da vardır. Yenilen saçların mideye ulaşmasıyla burada birikmesi, zamanla mide ve bağırsakları dolduran büyük saç topaklarına (trikobezoar) yol açabilmektedir.
Rapunzel Sendromu Nedir?
Rapunzel Sendromu, diğer adıyla trikofaji, sindirim sisteminde trichobezoar adı verilen saç yumağının birikmesiyle ortaya çıkan nadir bir durumdur. Genellikle trikotillomani (kişinin kendi saçını çekmesi) ve trichophagia (çekilen saçların yenmesi) ile ilişkilidir. Saçlar sindirilemediği için mide ve ince bağırsaklarda birikerek zamanla büyük kitleler oluşturmaktadır. Bu kitleler, saçların mide dışına doğru uzanarak ince bağırsaklara kadar yayılmasına neden olmaktadır. Sonrasında ise, sindirim sorunları, karın ağrısı, bulantı, kusma ve kilo kaybı gibi semptomlara yol açar. Trikofaji, nadir olarak görülse de ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen bir psikolojik bozukluktur.
Tedavi edilmezse, sindirim sistemi tıkanıklığına ve ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bu nedenle tedavi edilmesi şart bir hastalıktır. Rapunzel Sendromu, genellikle psikolojik destek ve cerrahi müdahale gerektiren bir durumdur. saç yumakları kendiliğinden çözülmediği ve çıkamadığı için cerrahi müdahale şarttır. Ayrıca, tekrarını önlemek için psikolojik tedavi de oldukça önemlidir. Çünkü bu rahatsızlığın altında yatan psikiyatrik rahatsızlıklar bu sendromun gelişiminde kritik rol oynar.
Rapunzel Sendromu Belirtileri Nelerdir?
- Karın ağrısı,
- İştahsızlık,
- Bulantı ve kusma,
- Şişkinlik hissi,
- Saç yeme öyküsü (trichophagia),
- Kilo kaybı,
- Bağırsak tıkanıklığı belirtileri,
- Sindirim zorluğu,
- Midede kitle hissi,
- Kabızlık veya ishal,
- Kansızlık (anemi),
- Halsizlik ve yorgunluk,
- Saç çekme alışkanlığı (trikotillomani),
- Ağız kokusu (halitoz),
- Ciltte solgunluk,
- Karında sertlik,
- Karında kitle palpe edilmesi,
- Saç ve kıl parçalarının dışkıda görülmesi gibi belirtiler mevcuttur.
Rapunzel Sendromu Kimlerde Görülür?
Trikofaji Sendromu, yapılan araştırmalara göre genç kadınlarda ve ergenlik dönemindeki kız çocuklarında daha sık görülür. Bu sendromun asıl nedeni ise kişinin psikolojik ve ruhsal durumudur. Özellikle trikotillomani (saç çekme) ve trichophagia (saç yeme) gibi davranış bozuklukları olan bireylerde daha yaygındır. Bu nedenle stres, anksiyete, travma veya depresyon gibi duygusal ya da psikolojik sorunları olan kişilerde saç yeme alışkanlığı ortaya çıkabilmektedir. Bu durum, çocuklarda ya da gençlerde fark edilmeyebilir ve uzun süre devam edebilmektedir. Ancak bu saç yeme alışkanlığı zamanla ciddi sindirim sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, Trikofaji sendromunun erken fark edilmesi ve psikolojik destek alınması oldukça önemlidir. Rahatsızlığın altında yatan psikiyatrik rahatsızlıkların ve duygusal sorunların tedavisi de önem taşır.
Trikofaji Sendromu Neden Olur?
- Trikotillomani (saç çekme bozukluğu),
- Trichophagia (saç yeme alışkanlığı),
- Anksiyete bozukluğu,
- Stres,
- Travmatik yaşantılar,
- Aile içi sorunlar,
- Depresyon,
- Zorlayıcı obsesif kompulsif bozukluk (OKB),
- Düşük özgüven,
- Kendine zarar verme eğilimi,
- Çocukluk çağı travmaları,
- Sosyal izolasyon,
- Yetersiz psikolojik destek,
- Psikiyatrik rahatsızlıklar gibi faktörler saç yeme alışkanlığına neden olabilmektedir.
Rapunzel Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Rapunzel Sendromu, öncelikle hastanın öyküsü ve fiziksel muayene ile teşhis edilmektedir. Doktor Hastanın saç çekme ve yeme öyküsü (trikotillomani ve trichophagia) detaylı bir şekilde dinlemektedir. Çünkü bu faktörler önemli ip uçlarıdır. Fiziksel muayenede, karnında sertlik ya da kitle fark edilebilir. Kesin tanı ise görüntüleme yöntemleriyle konur. Karın ultrasonu, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) kullanılarak mide ve bağırsaklardaki saç yumağı (trichobezoar) tespit edilebilmektedir. Ayrıca endoskopi yardımı ile saç kitlesi doğrudan görüntülenir. Teşhis sürecinde hastanın psikiyatrik değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Çünkü genellikle altta yatan bir psikiyatrik rahatsızlık bulunmaktadır.
Tedavisi Nasıl Olur?
Rapunzel Sendromu tedavisi, genellikle cerrahi müdahaleyi gerektirmektedir. Çünkü sindirim sistemindeki saç yumağı (trichobezoar) kendiliğinden çözülmez ve çıkmaz. Cerrahi yöntemle mide ve bağırsaklardaki saç kütlesi çıkarılmaktadır. Bazı vakalarda, saç yumağının endoskopik olarak çıkarılması da mümkündür. Duruma göre hangi yöntemin uygulanacağına karar verilir. Ancak büyük kitleler için genellikle açık ameliyat tercih edilmektedir. Cerrahiden sonra, hastanın saç yeme ve çekme alışkanlıklarının tekrarlamasını önlemek için psikiyatrik tedaviye başvurulması oldukça önemlidir. Bireyin trikotillomani veya trichophagia gibi davranış bozukluklarının tedavisi için psikoterapi, bilişsel davranış terapisi ve bazen ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Tedavi sürecinde hem fiziksel hem de psikolojik destek sağlanması, hastalığın nüksetmesini önlemek için gereklidir.
Sık Sorulan Sorular
Evet, bebeklerde nadir de olsa Rapunzel Sendromu görülebilen bir durumdur. Bu durum çoğunlukla saç yutma alışkanlığı olan çocuklarda meydana gelmektedir. Ancak tedavi edilmesi gereken oldukça önemli bir rahatsızlıktır.
Rapunzel Sendromu, özellikle çocuklar ve genç erişkinler arasında daha sık görülmektedir. Bunun yanı sıra saç yeme alışkanlığı (trikofaji) olan bireylerde ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Aileler çocukların saç yeme alışkanlığı fark ettiğinde bir uzmana başvurulmalıdır. Stres ve kaygı gibi tetikleyici faktörler yönetilmeli ve psikolojik destek sağlanmalıdır.
