Raşitizm, genellikle çocuklarda görülen ve kemiklerin yetersiz mineralizasyonu nedeniyle gelişen bir hastalıktır. Hastalığın temel nedeni, D vitamini eksikliği ya da vücudun D vitaminini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu kalsiyum ve fosforun yeterince emilememesidir.
Raşitizm Nedir?
Raşitizm, özellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan, kemiklerin normal sertlik ve dayanıklılığını kaybetmesine yol açan bir iskelet hastalığıdır. Bu hastalık, D vitamini eksikliği nedeniyle kalsiyum ve fosfor gibi kemik gelişimi için hayati öneme sahip minerallerin vücutta yeterince emilememesinden kaynaklanır. D vitamini, güneş ışığından elde edilebileceği gibi, bazı besinler yoluyla da alınabilmektedir. Ancak yetersiz beslenme, güneşe yeterince maruz kalmama ya da D vitamininin eksikliği durumlarında raşitizm riski artmaktadır. Raşitizmli çocuklarda kemiklerin zayıflaması ve yumuşaması, bacak kemiklerinde eğrilik, kalça, göğüs gibi vücudun diğer bölgelerinde şekil bozukluklarına neden olabilmektedir.
Hastalığın en belirgin belirtileri arasında büyüme geriliği, kas güçsüzlüğü, diş gelişiminde bozukluklar ve çocukların yürürken zorluk çekmesi yer alır. Tedavi edilmediği takdirde, bu durum kalıcı kemik deformasyonlarına yol açabilir. Raşitizmin tedavisi genellikle D vitamini, kalsiyum ve fosfor desteği ile yapılır. Aynı zamanda güneş ışığına düzenli maruz kalma da önemlidir. Tedaviye erken başlanması, kemiklerdeki deformasyonların düzeltilmesi ve normal büyümenin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir. Bununla birlikte, raşitizmin önlenmesi için dengeli bir diyet, yeterli güneş ışığına maruz kalmak da önemlidir.
Raşitizm Belirtileri Nelerdir?
- Bacaklarda eğrilik (özellikle O ya da X bacak),
- Büyüme geriliği,
- Kas güçsüzlüğü,
- Göğüs kafesinde çıkıntı (güvercin göğsü),
- Kafatasında yumuşama,
- Diş gelişiminde gecikme veya bozukluk,
- Kolay kırılan kemikler,
- Kemiklerde ağrı ve hassasiyet,
- Karın bölgesinde şişlik (karın şişkinliği),
- El bileklerinde ve ayak bileklerinde genişleme,
- Yürüme zorlukları,
- Yorgunluk ve huzursuzluk,
- Omurga deformasyonları gibi belirtiler mevcuttur.
Raşitizm Neden Olur?
- D vitamini eksikliği,
- Yetersiz güneş ışığına maruz kalma,
- Kalsiyum eksikliği,
- Fosfor eksikliği,
- Emzirme süresince anne sütünde D vitamini eksikliği,
- Yetersiz beslenme,
- Karaciğer hastalıkları,
- Bağırsak emilim bozuklukları,
- Genetik faktörler,
- D vitamini sentezinde bozukluklar,
- Böbrek hastalıkları,
- Laktoz intoleransı veya süt ürünlerini tüketememe gibi faktörlerden dolayı meydana gelebilmektedir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Bu durumun teşhisi, hem fiziksel muayene hem de laboratuvar testleri ile yapılmaktadır. Doktor, öncelikle çocuğun büyüme gelişimini değerlendirmelidir. Bu değerlendirmede kemiklerde görülen şekil bozuklukları, bacak eğriliği, göğüs kafesi çıkıntısı gibi belirgin fiziksel belirtileri incelenir. Ardından kan testleri ile D vitamini, kalsiyum ve fosfor seviyelerine bakılmaktadır. Düşük D vitamini ve mineral seviyeleri raşitizmi işaret edebilir. Ayrıca, kemik yoğunluğunu ve deformasyonları değerlendirmek için röntgen çekilmektedir. Röntgen filmleri, özellikle bacak, bilek ve diz kemiklerinde raşitizme özgü yumuşama ve deformasyonları gösterir. Gerekli durumlarda, genetik testler ve diğer özel tetkikler de yapılabilmektedir.
Raşitizm Risk Faktörleri Nelerdir?
- D vitamini eksikliği,
- Kalsiyum ve fosfor eksikliği,
- Yetersiz güneş ışığına maruz kalma,
- Koyu ten rengine sahip olma,
- Anne sütünde yetersiz D vitamini olması,
- Prematüre doğum,
- Beslenme bozuklukları,
- Vegan veya vejetaryen diyet,
- Laktoz intoleransı veya süt ürünlerinden kaçınma,
- Bağırsak emilim bozuklukları (Çölyak hastalığı gibi),
- Genetik yatkınlık,
- Hızlı büyüme dönemleri,
- Kronik böbrek hastalığı,
- Karaciğer hastalıklarına sahip olan kişiler.
Raşitizm Nasıl Tedavi Edilir?
Raşitizmin tedavisi, genellikle altta yatan nedenin düzeltilmesine ve eksik olan besin öğelerinin vücuda alınmasına dayanmaktadır. Tedavinin temelinde D vitamini, kalsiyum ve fosfor takviyeleri bulunur. Doktor, çocuğun yaşına ve durumuna göre uygun dozda D vitamini ve kalsiyum reçete eder. Ayrıca, güneş ışığına düzenli maruz kalmak da tedavinin önemli bir parçasıdır, çünkü vücut güneş ışığı sayesinde D vitamini sentezler. Şiddetli vakalarda, kemik deformasyonlarını düzeltmek için ortopedik tedaviler ve cerrahi müdahaleler gerekebilmektedir. Raşitizmin tedavisinde erken teşhis oldukça önemlidir. Bunların yanı sıra dengeli bir diyet ve gerekli besinlerin alınması, raşitizmin önlenmesi ve tedavisinde kritik rol oynar.
Sık Sorulan Sorular
Raşitizm, erken teşhis edilip tedavi edilirse kalıcı değildir. Ancak tedavi edilmediğinde kemik deformasyonları kalıcı olabilir.
Raşitizm, özellikle kemiklerin düzgün gelişimi ve mineralizasyonu için hayati öneme sahip olan D vitamini eksikliğinde ortaya çıkan bir hastalıktır.
