Normal doğumun uygun olmadığı ve riskli olduğu durumlarda doğumun cerrahi bir operasyonla gerçekleştirilmesine sezaryen doğum denilmektedir. Sezaryen ameliyatının tercih edilmesinin birden fazla nedeni bulunmaktadır. Ancak bu cerrahi prosedür, genellikle normal doğumun anneye veya bebeğe risk teşkil ettiği durumlarda uygulanmaktadır.
Sezaryen Doğum Nedir?
Sezaryen doğum, bebeğin anestezi altında karından açılan kesi ile çıkarılmasını sağlayan cerrahi bir operasyondur. Bu doğum yöntemi birçok nedene bağlı olarak gerçekleştirilebilmektedir. Ancak genellikle doğal doğumun tıbbi nedenlerle uygun olmadığı durumlarda veya anne veya bebek için risk taşıdığı durumlarda tercih edilmektedir. Veya anne normal doğum yerine sezaryen doğumu tercih etmiş olabilir. Bu gibi durumlarda bu cerrahi operasyon önceden belirlenip planlanması yapılmaktadır. Ancak normal doğumdan hemen öncede sezaryen doğuma geçilmesi çok olası bir durumdur. Normal doğumun düşünüldüğü ve planlandığı durumlarda çok ani bir kararla cerrahi doğum gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin, bebeklerin pelvis (leğen kemiği) boyutuna uymaması, plasenta problemleri, bebeğin pozisyonunun uygun olmaması gibi durumlar bulunabilmektedir. Bununla birlikte bu doğum yöntemi anne sağlığı için avantajlar sağlayabilmektedir. Bu nedenle bu doğum yöntemi hem bebeğin hem de annenin sağlığı için uygulanabilmektedir.
Sezaryen Doğum Hangi Durumlarda Uygulanır?
Normal( vajinal) doğum yerine sezaryen doğumun tercih edildiği durumlar bulunmaktadır. Bu durumlar bazen bebeğin sağlık durumuna bazense annenin sağlık durumuna bağlı olarak gerçekleşmektedir. Ancak bu doğum yöntemi anne ve bebeğin sağlığı için ve normal doğumun riskli olduğu durumlarda tercih edilmektedir. Ameliyathane ortamında steril olarak yapılan bu operasyon oldukça başarılı sonuçlar vermektedir.
Bebeğe ve Eşine (Plasenta) Bağlı Nedenler
- Bebeğin büyük olması durumu,
- Plasentanın doğumdan önce ayrılarak kanamaya neden olması,
- İkiz gebelik, çoğul gebelik durumlarında,
- Doğum ağrıları başlamadan önce tespit edilen veya doğum sırasında bebeğe ait sıkıntı belirtiler saptanmış ise,
- Bebeğin eşinin yani plasentanın doğum yolunu kapaması durumunda,
- Normal doğumda öncelikle bebeğin başı önde gelmektedir. Ayak veya kolu önde gelirse normal doğum uygun olmayabilmektedir.
Anneye Bağlı Sezaryen Nedenleri
- Bebeğin doğum kanalında bebeğin çıkışına bir engel olması,
- Genital bölgede enfeksiyon, siğil gibi bazı hastalıkların olması,
- Daha önceden rahim ile ilgili ameliyat geçirmiş olan kişiler,
- Kalça kemiklerinin dar olması durumunda normal doğum yerine sezaryen tercih edilmektedir.
Doğum Sırasında Saptanan Nedenler
- Normal doğumun çok uzun sürmesi ve gerçekleşememesi,
- Normal doğum sırasında saptanan bebek sıkıntı belirtileri olması gibi durumlar sezaryen nedenleridir.
Sezaryen Doğum Nasıl Uygulanır?
Sezaryen doğum, genel anestezi ve lokal anestezi olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır. Bu her iki yöntemde de anne herhangi bir şekilde ağrı veya acı hissetmez. Bu doğum yöntemi, hamilelik sürecinde belirlenebilir veya doğum sırasında gerçekleştirilebilir. Doğum hazırlığında ise anneye damar yolu açılarak doğum için gerekli ilaçlar verilmektedir. Anestezi sonra uyuşma gerçekleştirildikten sonra karında ve rahimde yatay bir kesi atılmaktadır. Sonrasında rahimden bebek çıkarılarak göbek bağı kesilir. Ardından bebeğin nefes alması ve solunumu sağlanır. Doktor bebeğin sağlıklı olduğundan emin olduktan sonra gerekli işlemlerin tamamlanması için bebeği sağlık personeline teslim eder. Sonrasında zarlar ve plasenta anne karnından çıkartılarak rahim doktor tarafından temizlenmektedir. Ardından rahime dikişler atılarak diğer kesilen tüm katmanlar dikilerek sezaryen tamamlanır.
Sezaryen Ameliyatı Riskleri Nelerdir?
- Sonraki gebeliklerde rahimde delinme meydana gelebilmektedir.
- Sezaryen ameliyatında bağırsak, mesane gibi organlara zarar gelme riski bulunmaktadır,
- Rahim enfeksiyonu oluşma riski bulunmaktadır,
- Dikiş yerlerinin enfeksiyon kapma riski vardır,
- İlk gebelikten sonraki gebeliklerde plasentanın rahim duvarına yapışması riski vardır,
- Sezaryen doğum sonrasında damar tıkanıklığı riski daha fazladır,
- Sezaryen da genellikle iyileşme süreci normal doğuma göre daha uzun sürmektedir.
Avantajları Nelerdir?
- Vajen ve pelvis kaslarına, anal sifinktere zarar vermemekle beraber ileri dönemde rahim sarkması riski daha olmaktadır,
- Gün aşımı ve buna bağlı olası riskler önlenmektedir,
- Doğumun süreci ile ilgili bilgisi olan annede, beklenmedik plan dışı gelişmelerin daha az oluşu kişiyi rahatlatmaktadır,
- Bebeğin hangi gün doğacağı bilinmektedir, ve bu durum annenin rahatlamasında yardımcı olmaktadır.
Sezaryen Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler?
Sezaryen sonrasında hastanın bir gün boyunca hastanede kalması gerekmektedir. Çünkü ağrının en şiddetli olduğu gün doğumdan sonraki ilk gündür bu nedenle anneye damardan ağrı kesiciler verilmektedir. Bebeğin gerekli bakımları yapıldıktan sonra annenin bebeğiyle buluşması sağlanmalı ve emzirmesi sağlanmalıdır. Lohusalık dönemi anne için zorlayıcı olabilmektedir. Bu nedenle anne yakınları anneye bu süreçte yardım etmeleri ve yanında olmaları oldukça önemlidir. Doğumdan sonraki ilk günler biraz ağrılı geçebilir. Bu durumlarda anneye damardan ağrı kesiciler verilebilir veya antibiyotik tedavisine başlanabilir. Ameliyat sonrasında annenin bir süre aç kalması gereklidir. Bu nedenle anneye sadece sıvı takviyesi yapılmaktadır. Bu sırada da anneye kanama kontrolü yapılarak kan basıncı yakından takip edilmektedir. Annenin durumu biraz daha iyi olduğunda doktor talebiyle annenin yürütülmesi sağlanır. Çünkü doğumdan sonra annenin yürütülmesi damar tıkanıklığı riskinin önlenmesi açısından gereklidir.
Sezaryen, sonuç olarak bir cerrahi operasyon olduğundan dolayı iyileşme süreci normal doğuma nazaran biraz daha zorlayıcı ve uzun sürebilir. Kişi doğumdan sonraki günlerde karnında hafif ağrı ve acı hissedebilmektedir. Bu durumlarda doktor tavsiyesiyle anne birtakım ağrı kesiciler kullanabilmektedir. Bununla birlikte dikişlerin açılmaması ve zarar görmemesi için kalkarken ve uzanırken daha dikkatli olması ve destek alması önemlidir. Ani reflekslerden kaçınması oldukça önemlidir. Bu iyileşme sürecinde dikişlerin hijyeni de bir o kadar önemlidir. Dikişlere doktorun önerdiği günlerde pansuman yapılmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Sezaryen, cerrahi bir prosedür olduğundan dolayı normal doğuma nazaran iyileşmesi daha uzun sürmektedir. Doğum sonrasında dikişlerin iyileşmesi ortalama 4-6 hafta gereklidir. Ancak bu durum kişiden kişiye değişiklik göstermektedir.
Sezaryen sonrasında bol bol su tüketilmelidir. Kabız olmamaya özen gösterilmelidir. Bu nedenle lifli gıdalar tercih edilmelidir. Bol su ve lifli gıda tüketimi hem kabız olmayı engelleyecek hem de süt oluşumunu destekleyecektir.
Bu operasyon anestezinin ardından doğumun tamamlanmasına kadar geçen süre ortalama 35-40 dakikadır. Ancak bu durum anne ve bebeğin genel sağlık durumuna ve doktorun uygulayacağı tekniğe göre değişiklik göstermektedir.
