Takipne (Taşipne) Nedir? Takipne Neden Olur?

Takipne (Taşipne), normalden daha hızlı soluk alıp verme durumudur. Genellikle dakikada 20’nin üzerinde nefes sayısı olarak tanımlanır ve enfeksiyonlar, akciğer hastalıkları, kalp problemleri, ateş veya anksiyete gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilmektedir.

Takipne (Taşipne) Nedir?

Takipne (Taşipne), kişinin normalden daha hızlı soluk alıp vermesi olarak tanımlanan bir solunum bozukluğudur. Sağlıklı bir yetişkinde normal solunum sayısı dakikada ortalama 12–20 arasında değişirken, takipnede bu sayı 20’nin üzerine çıkar. Hızlı nefes alıp verme genellikle vücudun oksijen ihtiyacının artması ya da karbondioksit atılımının hızlanması gerektiği durumlarda ortaya çıkmaktadır. Akciğer enfeksiyonları, zatürre, KOAH, astım, kalp yetmezliği, ateş, kansızlık, metabolik bozukluklar, anksiyete ve panik atak gibi pek çok farklı neden takipneye yol açabilmektedir. Bazı durumlarda kısa süreli ve geçici olabilirken, ciddi sağlık sorunlarının da belirtisi olabileceği için takipne gözlemlendiğinde altta yatan sebebin belirlenmesi ve gerekli tıbbi değerlendirmelerin yapılması önemlidir.

Takipne Neden Olur?

• Akciğer enfeksiyonları (zatürre, bronşit)
• Astım ve KOAH
• Kalp yetmezliği
• Kansızlık (anemi)
• Yüksek ateş
• Metabolik bozukluklar (asidoz vb.)
• Anksiyete ve panik atak
• Akciğer embolisi
• Travma veya akciğer yaralanmaları
• Ağrı veya stres

Belirtileri Nelerdir?

• Hızlı nefes alıp verme
• Yüzeysel solunum
• Nefes darlığı hissi
• Göğüste sıkışma
• Konuşmada zorlanma
• Halsizlik ve yorgunluk
• Dudaklarda veya tırnaklarda morarma
• Baş dönmesi
• Kaygı ve huzursuzluk
• Çarpıntı

Tanısı Nasıl Konulur?

Takipne tanısı, hastanın öyküsü ve fizik muayenesi ile başlamaktadır. Öncelikle dakikadaki solunum sayısı ölçülür ve 20’nin üzerinde olması taşipneyi düşündürür. Hekim, eşlik eden belirtileri değerlendirmektedir. Bununla birlikte altta yatan nedeni anlamak için akciğer grafisi, kan tahlilleri, oksijen satürasyonu ölçümü istenilmektedir. Gerekirse kan gazı analizi gibi tetkikler ister. Ayrıca EKG, ekokardiyografi veya solunum fonksiyon testleri de kalp ve akciğer kaynaklı nedenleri ayırt etmek için kullanılabilmektedir. Böylece taşipne yalnızca bir bulgu olarak değil, altında yatan hastalığın tanısına yönlendiren önemli bir işaret olarak değerlendirilmektedir.

Takipne Tedavisi Nasıl Yapılır?

Takipne tedavisi, tek başına bir hastalığı değil, altta yatan nedeni hedef alınmalıdır. Bu nedenle öncelikle hızlı solunumun sebebi tespit edilir ve tedavi buna göre planlanır. Enfeksiyonlara bağlı takipnede antibiyotik veya antiviral ilaçlar kullanılırken, astım ya da KOAH gibi solunum yolu hastalıklarında bronkodilatör ve kortikosteroid tedavileri uygulanabilmektedir. Kalp yetmezliği olan hastalarda ise kalp fonksiyonlarını destekleyen ilaçlar verilebilmektedir. Oksijen yetersizliği durumunda oksijen tedavisi, ağır vakalarda ise mekanik ventilasyon gerekebilir. Kansızlık, ateş ya da panik atağa bağlı Taşipnede ilgili durumun düzeltilmesi hızlı nefes alıp vermeyi de ortadan kaldırmalıdır. Ayrıca kaygıya bağlı gelişen Taşipnede rahatlatıcı teknikler veya psikolojik destek tedavinin bir parçası olabilmektedir. Kısacası takipne tedavisinde temel amaç, altta yatan hastalığı ortadan kaldırmak, hastanın solunumunu düzenlemek ve yeterli oksijenlenmeyi sağlamaktır.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Takipne tedavi edilmezse, altta yatan nedenin ciddiyetine bağlı olarak önemli sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Sürekli hızlı nefes alıp vermek, vücudun oksijen dengesini bozarak hipoksiye ve hipokapniye neden olabilmektedir. Bu durum bilinç bulanıklığı, bayılma hatta koma gibi ağır sonuçlara ilerleyebilmektedir. Kalp ve akciğer hastalıklarına bağlı takipne tedavi edilmezse organ yetmezliği riski artar. Enfeksiyon kaynaklı olgularda tablo hızla kötüleşerek hayatı tehdit edici boyutlara ulaşabilmektedir. Ayrıca uzun süreli oksijen yetersizliği beyin, kalp ve böbrek gibi hayati organlarda kalıcı hasar bırakabilmektedir. Bu nedenle Taşipne basit bir şikâyet olarak görülmemelidir, mutlaka altta yatan neden araştırılarak uygun şekilde tedavi edilmelidir.

Sık Sorulan Sorular