Tripofobi, yoğun bir şekilde deliklerin, çukurların veya kabarcıkların bulunduğu yüzeylerden korku veya tiksinme yaşama durumudur. Bu fobiye sahip kişiler, özellikle çok sayıda küçük delik veya çıkıntının bir arada bulunduğu görüntülerle karşılaştıklarında rahatsızlık duyarlar. Bununla birlikte mide bulantısı, kaşıntı ve hatta panik atak gibi tepkiler verebilirler. Tripofobinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, evrimsel bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkabileceği düşünülmektedir.
Tripofobi Nedir?
Tripofobi, fobi türlerinden bir tanesi olarak bilinmektedir. Bu fobi deliklerin, yuvaların, çıkıntıların veya kabarcıkların yoğun bir şekilde bulunduğu yüzeylere karşı duyulan aşırı korku veya tiksinme hissi olarak tanımlanır. Bu fobiye sahip kişiler, lotus çiçeği tohumu, kabarcıklar veya gözenekli yüzeyler gibi görsellerle karşılaştıklarında derin bir rahatsızlık ve tiksinme duyarlar. Tripofobi, sadece korku değil, aynı zamanda kaşıntı, mide bulantısı, baş dönmesi, terleme, kalp çarpıntısı ve hatta panik atak gibi belirtilere de neden olabilmektedir.
Bazı bireyler, bu tür görüntülerin onlarda ciltlerinin altında bir şeylerin hareket ettiği hissini uyandırdığını bile belirtmiştir. Tripofobinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bu durumun evrimsel bir geçmişi olabileceği düşünülmektedir. Örneğin, zehirli hayvanların derilerindeki desenlerin benzer şekiller oluşturabileceği ve bu nedenle bu görsellere karşı bir kaçınma tepkisinin gelişmiş olabileceği düşünülmektedir. Diğer bir teori ise, bu fobinin insanlarda hastalık veya enfeksiyon belirtisi olabilecek cilt lezyonlarına karşı bir tepki olarak ortaya çıkmış olabileceğidir.
Bu fobi türü, resmi olarak psikiyatrik bozukluklar sınıflandırmasına dahildir. Ancak bu durumun kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebileceği ve bireylerin bu rahatsız edici görsellerden kaçınmaya çalışabileceği açıktır. Bu fobi tedavi edilmesi gereken bir durum olarak görülmez. Ancak bazı hastalarda terapi veya desensitizasyon teknikleri ile belirtilerin hafifletilmesi mümkündür. Bu fobinin tedavisi korkunun boyutuna, semptomlarına kişide bıraktığı etkilere bağlı olarak değişir. Sonuç olarak, kişiden kişiye farklılık gösteren, karmaşık ve hala tam olarak çözülmemiş bir durumdur.
Tripofobi Belirtileri Nelerdir?
- Korku,
- Tüyleri diken diken olma hissi,
- Ağız kuruluğu,
- Nefes darlığı,
- Kaşıntı,
- Yoğun tiksinme hissi,
- Mide bulantısı,
- Terleme,
- Kalp atışlarının hızlanması,
- Üşüme ve titreme,
- Panik atak krizleri,
- Endişe ve kaygı,
- Cildin solgunlaşması gibi belirtiler mevcuttur.
Tripofobi Neden Olur?
- Küçük yaşlarda delikli yüzeylerle ilgili olumsuz deneyimlerin veya korkuların öğrenilmesi,
- Beynin belirli desenlere verdiği anormal bir tepki sonucu görsel huzursuzluk,
- Tehlikeli hayvanlar mesela yılan, kertenkele gibi yüzeylere benzeyen desenlere karşı doğal bir korunma içgüdüsü beslemek,
- Genel kaygı bozuklukları veya fobilerle ilişkilendirilebilecek bir durum,
- İnternet ve sosyal medyada yaygın olarak paylaşılan görüntülerin kişiyi etkilemesi gibi nedenlere bağlı olarak bu fobi ortaya çıkabilmektedir.
Nasıl Anlaşılmaktadır?
Tripofobi, kabarcık, çukur gibi bir araya toplanmış küçük deliklerin görüntüsünden rahatsız olma durumu olarak tanımlanır. Bu durum, insanların belirli yüzeyler veya nesneler tiksinme, rahatsızlık hatta bazen panik hissetmelerine yol açabilmektedir. Bu fobiye sahip olduğunu anlamanın yolları kişinin küçük deliklere veya yüzeylere bakarken hissettiği yoğun duygusal tepkilerdir. Bu tepkiler genellikle kaşınma, tiksinme, mide bulantısı veya kalp çarpıntısı gibi fiziksel semptomlarla kendini gösterir. Eğer bir kişi belirli görseller veya nesneler karşısında rahatsızlık duyuyorsa, bu fobiye sahip olabileceği düşünülür. Bu durumun şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Bazı vakalarda çok ciddi bir durum olmasa da bazı vakalarda günlük yaşamı etkileyebilecek boyutlara ulaşabilmektedir.
Tripofobi Nasıl Tedavi Edilir?
Tripofobi, genellikle herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak bu durum kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bu fobinin tedavisi, kişinin bu durumla başa çıkabilmesi ve yaşam kalitesini artırması için uygulanmaktadır. Tedavi seçenekleri arasında psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi (BDT), tripofobi tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir yaklaşımdır. BDT, kişinin korkularıyla yüzleşmesine, bu korkuları tetikleyen düşünce ve inançları değiştirmesine yardımcı olur. Maruz bırakma terapisi de bu gibi fobilerin tedavisinde sıkça kullanılmaktadır. Bu terapi yöntemi, kişinin rahatsızlık verici görüntülere kontrollü bir şekilde maruz bırakılarak zamanla bu görüntülere karşı duyarsızlaşmasını sağlamayı amaçlar. Bazı vakalar görünenin aksine daha şiddetli olabilmektedir. Bu durumlarda anksiyete semptomlarını hafifletmek için ilaç tedavisi de uygulanabilmektedir. Tedavi sürecinde destekleyici terapiler, gevşeme teknikleri ve stres yönetimi stratejileri de duruma göre faydalı olabilmektedir. Bu çeşitli yöntemler sayesinde kişinin bu fobiyi olabildiğince sakin yürütmesi sağlanır.
Sık Sorulan Sorular
Fobiler genellikle acı vermez. Sadece hissiyatlarıyla öne çıkarlar. Bu fobinin kişide yarattığı etki, korku ve rahatsızlık hissidir.
