Varis Nedir?
Varis, basitçe toplardamar genişlemesi olarak tanımlanabilir. Bacaklardaki varisler, bacakta damar genişlemesi sonucu oluşur. Bacakta varis, ilk zamanlar ağrı yapmasa da, bir süre sonra ağrılara neden olabilir. Bacaklardaki varis problemi, zamanla büyük şişliklere de sebebiyet verebilir. Bacaklarda varis hastalığı olan insanlar için çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bacakta kılcal damar problemiyle karıştırılmaması gerekir. Kılcal varis, toplardamarlarla ilgili değildir. Benzer özellikleri bulunan farklı hastalıklardır. Bu yüzden kılcal damar tedavisi de farklı şekillerde yapılır.
Varis Nedenleri
Varislerin oluşmasında çok sayıda etken bulunur. Hamilelik, fazla kilo, uzun süreler ayakta durmak, bir takım mesleki nedenler, kadın cinsiyetinde olmak, doğum kontrol hapları kullanmak, hormon tedavisi almak, dar giysileri tercih etmek, yaşlılık, genetik nedenler ve kabızlık varise neden olabilir. Varisler, toplardamar kapakçığının yetersizliği sebebiyle oluşmaktadır. Kanın devamlı geriye kaçması ve göllenmesi olarak da tanımlanabilir. Bu olay, damarın basıncının artmasına ve şişmesine yol açmaktadır. Devam eden süreçte damarın genişlemesi artış gösterir ve kıvrılmaların oluşması gözlemlenir. Kasıklarda oluşabileceği gibi, bacakta ya da ayakta varis oluşabilir. Hamilelikte varis oluşumu oldukça sık görülür. Kimi zaman, toplardamarın pıhtı atması da varise sebebiyet verebilir. Pıhtı damarı tıkadığı için, kan birikimi yaşanır ve damar genişleme gösterir.
Varisin Belirtileri
Varisin teşhisini kolaylaştıracak belirtiler genel olarak şunlardır:
- Mavi ya da mor renkli şişlikler
- Ağrılar
- Bacakların ağırlaşması
- Bacakların şişmesi
- Uyuşukluk
- Varis bölgesinde kaşıntı
Varis Çeşitleri
Varisler kendi içine üçe ayrılır. Bunlar:
- Kılcal damar varisleri (Kılcal varis)
- Retiküler varis
- Toplardamar varisi
Kılcal damar varisleri, sıklıkla kılcal damar çatlamaları sonucunda meydana gelir. Örümcek ağı görüntüsü bulunmaktadır. Hamile ya da hormon kullanmakta olan kadınlarda çok sık görülmektedir. Retiküler varis, yoğunlukla diz arkasında görülür. Ayak bileğinin çevresinde oluşma ihtimali de yüksektir. Retiküler varisler mavi renklidir ve hafif bir kabarıklık yapabilir. Toplardamar varisi, bacaklarda bulunan büyük toplardamarların yetersizliğine bağlı olarak oluşmaktadır. Çok net görülen kabarıklıklar oluştururlar. Yeşile benzer bir renge sahiptir. Yukarıda yer alan varis belirtilerinin neredeyse tamamı hastada görülür.
Komplikasyonlar
Varisler, ilk zamanlarda yalnızca estetik görüntü açısından problem oluştururlar. Varislerin oluşturabileceği komplikasyonlar genel olarak şunlardır:
- Bacaklarda şiddetli ağrı
- Toplardamar iltihaplanması
- İç varis kanaması
- Pıhtı oluşumu (Bu pıhtı akciğerlere atabilir)
Tanı Yöntemleri
Varislerin tanısı genellikle muayene ile koyulmaktadır. Fakat tedavi tekniğinin belirlenmesinde doppler incelemeden faydalanılabilir. Bir ultrason çeşidi olan doppler, oldukça kolay yapılabilen, yan etkileri olmayan, ağrı yapmayan ve ilaçsız şekilde yapılan bir görüntülemedir. Bu yöntemle, damarların çapı, damarın içinden geçen kanın hareketliliği, damarın içindeki kapakçıkların işlevini kaybetmesi ve daha fazla önemli bilgiyi elde etmek mümkündür.
Varisin Evreleri
- C0: Gözle görülür ya da elle hissedilir halde değildir.
- C1: Örümcek ağı görüntüsü ya da retiküler kılcal damarlar oluşmuştur.
- C2: Toplardamarlarda büyük varisler görünür hale gelmiştir.
- C3: Ayaklar ve bilekler ödem yapar.
- C4a: Ayak renginde değişiklik olur. Egzama oluşabilir.
- C4b: Tende çökmeler meydana gelebilir. Deri rengi değişebilir.
- C5: C4’e ek olarak yaralar iyileşmiş olabilir.
- C6: Deri değişikliğine bağlı olarak aktif ülser görülebilir.
Varis Tedavisi
Varis tedavi yöntemleri arasında en bilineni, varisli damarın alınmasıdır. Fakat hem zor bir operasyon olması hem de iyileşmenin yavaş olması nedeniyle zorlayıcı bir süreçtir. Skleroterapi de bir çeşit tedavi yöntemidir. Bu yöntemde damarın içerisine köpük verilir. Varisin lazer tedavisi, giderek popülerleşen bir tedavi yöntemidir. Söz konusu damara bir katater yerleştirilir ve lazer ile damar yakılır. Radyofrekans tedavisi için de aynı koşullar geçerlidir. Yine bu yöntemde de damar içerisine bir katater yerleştirilir ve damar içine radyo dalgaları verilir. Damara gönderilen radyo dalgaları sıcaklığı artırarak, damarın yanmasını sağlar. Lokal anestezi altında uygulanan bu tedavilerin sonrasında hasta, aynı gün gündelik yaşamına geri döner. Hem lazer tedavisi hem de radyofrekans tedavisi, ameliyatsız varis tedavisi olarak kabul edilir. 2000’li yıllara kadar ameliyatla yapılan tedaviler, yerini bu tarz ameliyatsız tedavi yöntemlerine bırakmıştır.
Varisleri Önleme Yöntemleri
- Düzenli olarak spor yapmak
- Uzun süre ayakta durmaktan kaçınmak
- Aşırı kilolardan kurtulmak
- Bacak bacak üstüne atmamaya özen göstermek
- Dar giysileri ve çorapları tercih etmemek
- Topuklu ayakkabı kullanımını azaltmak
- Kabız olmamaya çalışmak (Lif oranı yüksek gıdalarla beslenmek)
- İstirahat esnasında bacakları havaya kaldırma egzersizleri yapmak
- Sık sık kaplıcalara gitmeyi bırakmak
- Uzun süreler ayakta durmayı gerektiren işlerde çalışılıyorsa, varis çorabı giymek
- Varsa varislere değil, varislerin çevresine masaj yapmak
- Uzun yolculuklarda ara ara ayağa kalkmak
Sıkça Sorulan Sorular
Genç yaşta varis neden olur?
Genetik yatkınlık genç yaşta varisin meydana gelmesinin en büyük nedenidir. Vücut geliştirmek için ağırlıkla yapılan sporlar, ayakta uzun süre durmak, bacakları bir yerlere vurmak ya da çarpmak da varise yol açar.
Varis tehlikeli bir hastalık mıdır?
Tedavi edilmezse ilerler ve hayatı tehdit edecek rikslere neden olur. Hayat konforu bozulur, sürekli olarak ağrı ve bacaklarda yaralara sebep olur.
Varisin başlangıcı nasıl olur?
İlk belirtileri arasında, ayakta uzun süre durunca ağrı, şişlik, ayak bileği ve baldırda küçük kılcal damarların varlığı gibi semptomlar yer alıyor.
