Venöz ülser, genellikle bacaklarda görülen ve toplardamar yetmezliğine bağlı olarak gelişen açık yaralardır. Damarlar kanı yeterince kalbe taşıyamadığında, özellikle ayak bileği çevresinde deride hasar oluşmaktadır.
Venöz Ülser Nedir?
Venöz ülser, genellikle alt bacaklarda, özellikle ayak bileği çevresinde oluşan, iyileşmesi zor ve kronikleşme eğiliminde olan yaralardır. Bu durum, toplardamarların kanı yeterince etkili şekilde kalbe taşıyamaması sonucu ortaya çıkmaktadır. Kanın bacaklarda birikmesiyle birlikte damar içi basınç artar, bu da dokuların yeterince oksijen alamamasına ve ciltte hasara yol açar. Genellikle varis veya derin ven trombozu gibi venöz dolaşım bozuklukları sonucunda gelişmektedir. Genellikle bacakta ağrı, şişlik, kaşıntı ve ciltte renk değişikliği gibi belirtiler vardır. Tedavi süreci sabır gerektirir ve yara bakımı, basınç tedavisi (varis çorabı), enfeksiyon kontrolü ve altta yatan venöz hastalığın tedavisini kapsamaktadır
Nasıl Oluşur?
- Toplardamar kapakçıklarının bozulması
- Kanın bacaklarda göllenmesi (venöz yetmezlik)
- Damar içi basıncın artması
- Dokuya yeterince oksijen ulaşamaması
- Ciltte renk değişikliği ve incelme
- Küçük travmalar sonrası yaranın açılması
- Yaranın geç iyileşmesi ve kronikleşmesi gibi nedenler vardır.
Venöz Ülserin Aşamaları Nelerdir?
- Ön evre: Bacaklarda şişlik, ağırlık hissi
- Cilt değişiklikleri: Kaşıntı, kahverengi renklenme, deri sertleşmesi
- Başlangıç aşaması: Deride kızarıklık ve hassasiyet
- Yara oluşumu: Ciltte açık yara gelişimi, genellikle ayak bileği çevresinde
- İlerlemiş ülser: Derinleşen, sınırları düzensiz ve ağrılı yara
- Enfeksiyon aşaması: Akıntılı, kötü kokulu ve çevresi iltihaplı hale gelmesi
- Kronikleşme: Uzun süre kapanmayan, tekrarlayan yaralar.
Venöz Ülserin Belirtileri Nelerdir?
- Ayak bileği çevresinde açık yara
- Yarada sarımsı akıntı veya kötü koku
- Bacakta ağrı ve yanma hissi
- Uzun süre ayakta kalınca artan şişlik
- Ciltte kahverengi-mor renk değişimi
- Deri sertleşmesi ve incelmesi
- Yarada iyileşmenin gecikmesi
- Kaşıntı ve tahriş hissi gibi belirtiler vardır.
Nedenleri Ve Risk Faktörleri Nelerdir?
- Toplardamar yetmezliği (venöz yetmezlik)
- Varisler
- Geçirilmiş derin ven trombozu (DVT)
- Uzun süre ayakta kalmak veya oturmak
- İleri yaş
- Obezite
- Hamilelik
- Daha önce venöz ülser geçirmiş olmak
- Bacak travmaları veya cerrahi işlemler
- Hareketsiz yaşam tarzı gibi nedenler vardır.
Venöz Ülser Hastalığın Tanısı Nasıl Konur?
Venöz ülser tanısı, hastanın tıbbi öyküsü, fizik muayene bulguları ve bazı görüntüleme yöntemleri ile konur. Hekim, hastanın bacaklarında yara oluşumu, ciltte renk değişiklikleri, şişlik ve varis varlığını değerlendirmektedir. Tanıyı desteklemek ve altta yatan venöz yetmezliği belirlemek için doppler ultrasonografi kullanılmaktadır. Bu yöntemle bacak damarlarındaki kan akışı ve kapakçık fonksiyonları incelenmektedir. Gerekli durumlarda kan testleri, enfeksiyon göstergeleri ve yara kültürleri de tanıya yardımcı olabilmektedir. Böylece hem ülserin nedeni belirlenir hem de uygun tedavi planı oluşturulur.
Venöz Ülserin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Venöz ülser tedavisinin temel amacı, yaranın iyileşmesini sağlamak ve altta yatan venöz yetmezliği kontrol altına almaktır. Tedavide en önemli basamaklardan biri kompresyon (basınç) tedavisidir. Elastik bandajlar veya varis çorapları kullanılarak bacaklardaki venöz dolaşım desteklenir ve ödem azaltılır. Yaranın düzenli olarak temizlenmesi, uygun pansumanlarla korunması ve enfeksiyon varsa antibiyotik kullanımı da tedavide önemli yer tutmaktadır. Bazı hastalarda yara iyileşmesini hızlandırmak için özel yara örtüleri, biyolojik ürünler veya negatif basınçlı yara tedavisi uygulanabilmektedir. Ayrıca hastanın hareketli olması teşvik edilir, uzun süre ayakta kalmaktan veya oturmaktan kaçınması önerilir. Gerekli durumlarda damar cerrahisi veya endovenöz girişimlerle altta yatan venöz sorunun tedavisi de gündeme gelebilmektedir.
Venöz Ülser Hastalığının Gelişmesi Nasıl Önlenir?
- Varis çorabı kullanmak
- Bacakları gün içinde yukarı kaldırmak
- Uzun süre ayakta kalmaktan kaçınmak
- Düzenli yürüyüş ve egzersiz yapmak
- Kilo kontrolünü sağlamak
- Cildi nemli tutmak, kuruluğu önlemek
- Dar giysilerden kaçınmak
- Bacak travmalarından korunmak
- Varis ve damar hastalıklarının erken tedavisi
- Sigara ve alkol kullanımından uzak durmak
Sık Sorulan Sorular
İleri yaşta, varis hastalığı olan, hareketsiz yaşam süren ya da uzun süre ayakta çalışan kişilerde sık görülmektedir.
Evet, özellikle uzun süre ayakta kalındığında ağrı ve yanma hissi oluşabilmektedir.
İltihaplanma, kötü koku, akıntı ve ateş gibi belirtiler mevcuttur. Bu nedenle mutlaka tıbbi müdahale gerekmektedir.
