Yanık izi tedavisi, cildin yanık sonucu oluşan izleri iyileştirmeye yönelik çeşitli yöntemleri içeren bir prosedürdür. Bu izler, yanık büyüklüğü ve iyileşme sürecine bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Yanık izi tedavi süreci yanık türüne, izin büyüklüğüne ve cilt sağlığına bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Yanık İzi Nedir?
Yanıklar, cilt üzerindeki dokuların yanması sonucunda oluşan izlerdir. Genellikle sıcak su, ateş, kimyasal maddeler veya güneş gibi çeşitli etmenlerden kaynaklanmaktadır. Yanıklar, cildin üst katmanında veya daha derin dokularda meydana gelebilmektedir. Yanık izleri genellikle iyileşme sürecinde oluşan doku hasarı nedeniyle ortaya çıkmaktadır. İyileşme süreci sırasında ciltte oluşan yeni dokuların kalitesi, yanık izinin görünümünü belirleyebilir. Hafif yanıklar genellikle ciltte kırmızılık, şişlik ve hafif ağrı ile karakterizedir ve genellikle kısa sürede iyileşir. Ancak, daha ciddi yanıklar derin dokulara zarar verebilmektedir. Bu durum normalden daha uzun süren bir iyileşme sürecine yol açabilmektedir. Böylece cilt üzerinde kalıcı yanık izleri oluşabilmektedir. Yanığın ne denli olduğu iyileşme ve tedavisi açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle yanık sonrası ilk olarak doktor muayenesi yapılmalıdır. Hafif dereceli yanıklar kendiliğinden iyileşirken, ileri dereceli yanıklarda kalıcı hasarlar bırakabilmektedir. Bu hasarlara medikal yöntemlerle tedavi gerekebilmektedir.
Yanık İzi Çeşitleri Nelerdir?
Kendi aralarında derecelendirilen yanık vakaları 1,2 ve 3 olmak üzere derecelere ayrılmaktadırlar. Yanığın büyüklüğü, derinliği ve etkilenen bölgeye bağlı olarak yanığın ciddiyetini ve derecesini belirleyen faktörlerdir.
Birinci Derece (Yüzeysel) Yanıklar
1. derece yanıklar, en masum olan cildin en üst tabakasını etkileyen yanıklardır. Yanığın görünümü hafif kırmızı, ödemli ve kabarcıksızdır. Yanık oluştuğu anda soğuk suyla bölgeyi rahatlatmak ardından krem sürerek yatıştırmak genellikle yeterli olmaktadır. Yanık bölgesindeki deri 1-2 hafta içinde dökülmektedir. Kısa sürede iz kalmadan kendiliğinden iyileşmektedir. Ancak bebeklerde ve çocuklarda meydana gelen yanıklar oldukça önemlidir ve doktor muayenesi gerektirmektedir. Böylelikle yanık izlerinin iyileşme süreci hızlanmaktadır.
İkinci Derece Yanıklar
Derinin üst tabakası olan epidermis ile birlikte dermis olarak adlandırılan derin tabakayı da etkileyen yanıklar 2. derece yanıklardır. İkinci derece yanıklarda bölgenin hem kızarıklık hem de su toplama durumları görülmektedir. Bu yanıklarda ciltte bıraktığı hasar 1. derece yanıklardaki hasarlardan daha fazladır. Daha ağrılı ve iltihaplı geçebilmektedir. 2. derece yanıklar pansumanlarla 2-3 hafta içerisinde iyileşmektedirler.
Üçüncü Derece Yanıklar
3. derece yanıklar derinin tüm katmanlarının etkilendiği en ciddi yanıklardır. Bu yanık izi tedavisinde ilaç tedavileri ve dermatoloji uygulamalarına ihtiyaç durulmaktadır. Erken müdahale ve tedavi çok önemlidir. En doğru zamanda doğru müdahale yapılması gerekmektedir. 3. derece yanıklarda enfeksiyon, iltihapla birlikle ödem de görülmektedir. Bu derece yanıkların iyileşmesi diğer yanıklara nazaran daha uzun sürmektedir.
Yanık İzi Tedavi Çeşitleri
Ciltte oluşan yanığın derecesine, büyüklüğüne ve enfeksiyon durumuna bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. 1. derece yanıklar çoğunlukla kendiliğinden iyileşse de 3. derece yanıklar kendiliğinden iyileşmeyen ciddi bir tedavi süreci gerektiren yanıklardır. İşte yanık izlerine uygulanan tedavi yöntemleri şu şekildedir.
Greftler
Bu yöntem, en alttaki cilt dokularına inerek doku hasarlarına yol açan yanıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Hasarlı dokular donörlerden alınan dokularla yenilenmektedir. Yanık izinin biraz etrafından kesilerek hasarlı dokunun çıkarılması ve yerine yeni dokunun ince dikişlerle dikilmesi işlemidir. Bu işlem sonunda dikişler hafif bir şekilde belli olmaktadır. Ancak o hasarlı girintili yapı ortadan kalkmaktadır.
Balon Tekniği
Doku genişletme olarak da bilinen balon tekniği, yanık izinin yanındaki sağlam derinin içine balon yerleştirme şeklinde gerçekleşmektedir. Ameliyatla cilt altına doku genişletici adı verilen bir balon yerleştirilir. Boş olarak yerleştirilen bu balon ilerleyen zamanlarda içerisine tuzlu su enjekte edilmektedir. Bu sayede deride genişleme sağlanmaktadır. Ortalama 1-2 ay içerisinde dokuda yeterli genişlemeye ulaşılmaktadır. Yeterli genişlemeye ulaşıldığında ikini bir ameliyatla yaralı doku alınır ve genişleyen sağlam doku hasarlı bölgeye kaydırılır. Bu sayede sağlam dokuyla hasarlı alan kapatılmış olmaktadır.
Lazer Tedavisi
Yanık izi ve yara izi tedavisi için kullanılan bir diğer yöntem ise lazer tedavisidir. Yaradaki kızarıklığı, kırımızı görünümün azaltılmasında etkili bir yöntemdir. Lazer yöntemindeki en temel amaç, cildin en üst katmanındaki yanık izlerinin iyileştirmek ve yeni doku oluşumunu tetiklemektir. Lazer ışınları yardımıyla yanık üzerinde ısı etkisi oluşturulmaktadır. Bu yöntem ciltteki kabarık ve çıkıntılı görüntüyü yumuşatarak normal der görüntüsüne kavuşturulması sağlanmaktadır. Bu yöntem yanık izinin genişliği ve derinliğine bağlı olarak bir kaç seans sürebilmektedir.
Yanığa Ne İyi Gelir?
- Yanık bölgeyi soğuk su altına tutmak ya da soğuk kompres uygulamak
- Cildi nemli tutmak için yatıştırıcı kremler veya yanık kremleri uygulamak
- Antibiyotikli merhem sürerek enfeksiyonu riskini azaltmak
- Yapışmaz steril bandaj ile yanan bölgeyi örtmek
- Bol sıvı tüketmek
- Ağrı kesici almak
- Güneşle temastan kaçınmak
- Yanık sonucu kabarcıklar oluşursa oluşan kabarcıklara dokunmamak
Lazerle yanık tedavisinde Fraksiyonel Lazer kullanılmaktadır. Bu lazer sistemi yanık izleri üzerinde etkili ve başarılı sonuçlar vermektedir.
Yanmış olan bölgeyi hemen soğuk suyun altına tutun veya soğuk kompres uygulayın 10-15 dakika kadar soğuk kompres acının hafiflemesine yardımcı olacaktır.
Lazerle yanık izi tedavisi lokal anestezi altında yapıldığından dolayı herhangi bir ağrı veya acı hissi olmamaktadır. Güvenilir ve başarılı bir yöntemdir.
