İshal Neden Olur ve Ne İyi Gelir?

Kişinin gün içerisinde normalden daha fazla büyük tuvalete çıkılmasına ve sulu şekilde dışkı çıkarılmasına ishal (diyare) denir. İshaller, genellikle kendi kendisine birkaç gün içerisinde biterler. İshalin akut ve kronik olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Akut ishal, bir anda ortaya çıkan ve birkaç gün içerisinde kendi kendisine geçen diyare olarak tanımlanabilir. Bir bakyeriye ya da viral enfeksiyona bağlı olarak görülebileceği gibi, gıda zehirlenmesi kaynaklı da oluşabilmektedir. Kronik tür ise bir nevi geçmeyen ishal türüdür. Kronik tanısının koyulabilmesi için en az dört haftadır devam eden bir ishal yaşanıyor olması gerekmektedir. Sıklıkla bir bağırsak hastalığından dolayı oluşmaktadır.

Reflor Nedir?

Reflor, antibiyotik kullanımı ya da bakteriyel veya mikrobik sebeplerle ortaya çıkan ishallerin önlenmesinde kullanılan bir ilaçtır. Çocuklarda rotavirüse bağlı olarak görülen diyarelerin tedavisinde de tercih edilmektedir. Saccharomyces boulardii isimli bir maya, bu ilaçın etken maddesidir.

Kanlı İshal Nedir?

İshallerin büyük bir bölümü 3 ile 6 gün arasında değişen sürelerde kendi kendisine iyileşmektedir. Bu yüzden hastaların büyük bir bölümünde antibiyotik tedavisi gibi bir tedaviye başlamak gerekmez. Fakat, hasta ateşsiz, kusmasız ishal yerine, kanlı ishal denilen ve yüksek ateş ile şiddetli karın ağrısının eşlik ettiği durum ile karşı karşıyaysa, antibiyotik tedavisine hızla başlamak gerekmektedir. Ancak hiçbir hasta, karın ağrısı ve diyare gibi nedenlerle kendi kendisine ilaç kullanımına başlamamalıdır. Bu tür ilaçların doktor kontrolünde kullanılması şarttır.

İshal Nedenleri

• Belli başlı hastalıklara ve tıbbi problemlere bağlı olarak diyare oluşabilmektedir. En bilineni ise virüs kaynaklı olanıdır. Norwalk, sitomegalovirüs, rotavirüs ve viral hepatit gibi virüslere bağlı olarak diyare olmak mümkündür.

• Bakterilerin ve parazitlerin de ishale neden olduğu bilinmektedir. Bozulmuş, son kullanma tarihi geçmiş ya da üstüne bakteri, parazit gibi varlıklar bulaşmış gıdalardan bakteri ve parazitler vücuda bulaşabilir.

• Laktoz itoleransı da diyareye sebebiyet verebilir. Laktoz, süt ürünlerinde yer alan bir şeker türevidir. Bazı insanlar için laktozun sindirilmesi zor olabilmektedir. Bu durum yaşlanmaya bağlı olarak artış gösterebilir.

• Fruktoz sindirme problemleri olan insanlarda da diyare ile karşılaşılabilmektedir. Fruktoz, bal ve meyvelerde bol miktarda olan bir şekerdir. Belli başlı içeceklerin içerisinde de kullanılan bir tatlandırıcıdır.

• Bir takım yapay tatlandırıcıların da sağlıklı insanlarda diyareye neden olabildiği bilinmektedir. Sorbitol ve mannitol gibi tatlandırıcılar buna örnek olarak verilebilir.

• Safra kesesi ya da karın ameliyatı gibi operasyonlardan sonra diyare ile karşılaşılabilmektedir.

• Bağırsaklara bağlı olarak gelişen ishallerin en bilinen sebepleri, crohn hastalığı, çölyak hastalığı, ülseratif kolit, irritabl bağırsak sendromu ve mikroskopik kolit gibi hastalıklardır.

İshal Yapan Yiyecekler

Gündelik yaşamda vücudumuza aldığımız bazı besinler, ishal oluşumunu tetikleyebilir. Aşağıda yer alan gıdalara bakıldığında, bu gıdaların ne kadar çok tüketildiği ve ne kadar diyare olunduğu hakkında fikir sahibi olunabilir.

• Sarımsak ve soğan
• Baharatlı yemekler
• Kavun ve karpuz
• Acı biber
• Yoğurt
• Kızartma yiyecekler
• Yeşil sebzeler
• Yağlı ya da yağda kızartılmış yiyecekler
• Yoğun meyve ve sebze tüketimi
• Fast foodlar

Bu gıdalar direk olarak kişiyi diyare etmez. Aksine birçoğu, kabızlık problemine çözüm olabilecek yiyeceklerdir. Ancak bu listedeki fast food ya da yağda kızartılmış yiyecekler dışında kalanlar her ne kadar sağlıklı yiyecekler olsalar da, fazla tüketildiklerinde ishale neden olabilmektedir.

İshale İyi Gelen Yiyecekler

Aşağıdaki listede, bebekler, çocuklar, hamileler ve yetişkinler için ishale iyi gelen yemekler ve diğer besinler yer almaktadır.

Bebeklerde İshal

• Anne sütü
• Bol sıvı gıdalar

Çocuklarda Diyare

• 100-200 ml su
• Şekerli meyve suları
• Yoğurt ve nişasta karışımı
• Şekerli çay
• Patates haşlama
• Kola, gazoz, maden suyu
• İdrar arttırıcı içecekler
• Kahve
• Müshil
• Bazı yeşil çaylar

Hamilelikte İshal

• Su
• Haşlanmış ve tuzlanmamış patates
• Muz
• Havuç
• Elma
• Tam buğday ekmeği
• Yoğurt

Yetişkinlerde Diyare

• Tarhana
• Beşparmak otu
• Peynir
• Karnıyarık otu tohumu
• Lahana
• Pancar
• Siyah çay
• Muz
• Yoğurt
• Şekerli su
• Patates haşlaması

İshale Karşı Alınabilecek Önlemler

• Tatillerde hijyene dikkat etmek: Tatil beldelerinde hava sıcaklıkları 30 dereceyi aşar ve bakteriyel enfeksiyonlar bakterilerde daha fazla üremeye başlarlar. Gıdalarla birlikte insanlara geçen çeşitli enfeksiyonlar, kimi zaman tatil esnasında kimi zaman da tatil dönüşünde ishale ve kusmaya neden olur. Öte yandan ortak havuz kullanımı nedeniyle de bakteri bulaşması oldukça olasıdır.
• Bozulmuş gıdaları tüketmeyin: Uzun süreler beklemiş, son kullanma tarihi geçmiş ya da yeterince pişirilmemiş gıdaları tüketmekten ve kaynağı belirsiz suları içmekten uzak durun.
• Kişisel temizliğinize özen gösterin: Diyareye karşı kişisel temizliğin sağlanması çok önemlidir. Bu yüzden sık sık eller yıkanmalı ve duş alma aralığı kısaltılmalıdır.
• Yaz mevsiminde soğuk içeceklere dikkat: Yaz aylarında yaşanan serinleme isteği, insanları buzlu içeceklere yöneltmektedir. Evde hazırlanan buzlar her ne kadar içme suyundan hazırlansa ve sağlıklı olsa da, dışarıda içeceklere koyulan buzlar kaynağı belli olmayan sulardan hazırlanıyor olabilir. Bu tarz sular enfeksiyona neden olarak, ishal oluşumuna sebebiyet verebilir.

 

Sıkça Sorulan Sorular