4 boyutlu ultrason, bebeğin rahim içerisindeki hareketliliğini görüntülemek için kullanılan yöntemlerden birisidir. Diğer yöntemlerden farklı olarak, bebeği tam olarak görmek mümkündür. Bunun için ses dalgaları kullanılır. Artık klasikleşmiş olan bir 3D ultrason ile bebeğin üç boyutlu görüntüsü elde edilebilirken, 4D ultrason ile görüntü kalitesi bir üst seviyeye yükseltilmiştir. Bu da bebeği canlı canlı izliyormuşçasına bir etki yaratabilir. Peki, 4 boyutlu ultrason ne işe yarar? 4 boyutlu ultrasonda nelere bakılır? Tüm bu soruların yanıtlarını Avicenna Hastaneleri uzmanları yanıtladılar.

4 Boyutlu Ultrason Nedir?

4D ultrason cihazlarıyla bebeklerin el, kol ve baş hareketleri adeta canlı yayın gibi ailelere izletilebilmektedir. Bu nedenle özellikle hamileler için yoğun kullanılmaktadır. 4 boyutlu ultrason görüntüleme cinsiyet belirlemede en iyi yöntemlerden birisidir. Bununla birlikte bebeğin el, omurga, kafa, burun ve diğer organlarının gelişimi detaylıca takip edilebilmektedir. Böylece herhangi bir sağlık sorunu tespit edildiğinde, doğum sonrası tedavi süreci önceden tüm detaylarıyla planlanabilir. Ayrıca 4 boyutlu bebek ultrasonu sayesinde bütün genetik problemler ve kromozon farklılıkları tespit edilebilmektedir. Örneğin down sendromu ya da damak yarığı teşhisi için, gebelikte 4 boyutlu ultrason oldukça faydalıdır.

4 Boyutlu Ultrason Nasıl Çekilir?

Gebelik döneminde ultrasona girecek olan anne adaylarının en merak ettiği konulardan birisi de, bu işlemin nasıl gerçekleştirildiğidir. Peki, 4 boyutlu ultrason nasıl yapılır? Ultrason taramalarının tamamındaki ortak mantık, en net görüntüyü alabilmektir. Bunun için de, işleme başlanmadan önce kişinin cildine şeffaf bir jel sürülmektedir. Bu sayede cihaz ile cilt arasında kaygan bir zemin oluşturulabilmektedir. Su bazlı olarak üretilen bu jelin, insan vücuduna herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Jel uygulamasının ardından cihaz, annenin karnında gezdirilmeye başlanır. Kimi zaman çok daha iyi bir görüntü alabilmek adına cihazın bastırılması gerekebilir. Ancak bu bastırmanın ne bebeğe ne de anne karnına hiçbir zarar vermeyeceği unutulmamalıdır. Avicenna International Hastanesi uzman hekimleri, 4 boyutlu ultrason ile bebeğin canlıymışçasına görüntüsünü alabilmektedir. Bunun için gereken teknolojiler ziyadesiyle mevcuttur.

4 Boyutlu Ultrason ile Ayrıntılı Ultrason Aynı mı?

Ayrıntılı ultrason olarak bilinen tarama yöntemi, normal gebelik döneminde gerçekleştirilen ultrason muayenesinden farklı olarak yapılır ve yüksek görüntü kalitesi sunar. Ancak ayrıntılı ultrason ile 4D ultrason her ne kadar birbirine sıkça karıştırılsa da, aynı şeyler değildir. Ayrıntılı ultrason, 2 boyutlu olarak gerçekleştirilmektedir.

Ayrıntılı ultrason, gebeliğin 11 – 13 hafta aralığında ve 18 – 23 hafta aralığında her gebeye uygulanır. Ancak yüksek riskli gebeliklerde 24. haftadan sonra da yapılması gerekir. Böylece yüksek riskli gebelik, hastalık ya da doğumsal sakatlıklar için uygulanmış olur. Ayrıntılı ultrasonun bebeğe ya da anneye herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Ayrıntılı ultrasonografi raporuyla, gebeliğin son durumu hakkında detaylı bilgi sahibi olunabilir. Ayrıntılı ultrasonografi için detaylı tarama ultrasonografi adı da kullanılmaktadır. Riskli durumlarda gebelik takibi yapılması da önerilmektedir.

4 Boyutlu Ultrason Ne Zaman Yapılır?

Hamilelik döneminde ebeveynlerin en merak ettiği konular, bebeğin sağlığı, cinsiyeti ve kime benzediğidir. Hal böyle olunca, bebeklerin anne karnındaki görüntüleme yöntemleri de günden güne geliştirilmektedir. Böylece 4 boyutlu yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntem ayrıntılı ultrason taramalarını da destekler nitelikte kullanılmaktadır. Peki, bu görüntüleme tekniği için en uygun zaman nedir?

Uzman doktorlar, 4 boyutlu ultrasonla kaliteli bir görüntü elde edebilmek için, bebeğin anne karnındaki amniyotik sıvısının yeteri miktarda olması gerektiğini söylerler. Bu yüzden 11 – 13 hafta aralığı ve 18 – 22 hafta aralığı en uygun tarihler olabilir. Bununla birlikte 22 – 28 haftalarında da yapılabileceği belirtilir. Daha da ilerleyen haftalarda bebek büyüyeceği için, bebeğin tamamını görüntüye almanın zor olduğu söylenir. Ancak yine de bebeği bölgesel olarak incelemek için kullanılabilir. Aynı zamanda bazı aileler, bebeğin yüzünün çok daha net bir görüntüsünü alabilmek için de 4 boyutlu ultrasonu tercih ederler. Ancak tıbbi gerekliliği olmayan kullanımların belli başlı dezavantajları bulunmaktadır.

Dezavantajları Nelerdir?

4 boyutlu görüntülemenin hem anne hem de bebek üzerinde herhangi bir zararı olmasa da, keyfi kullanımların bir takım dezavantajları bulunmaktadır.

• Keyfi kullanımların keyfi ihtiyaçları olacağı için, normalden daha fazla ultrason enerjisi harcanır.
• Keyfi kullanımdan kaynaklı olarak yeteri özen gösterilmeyebilir. Böylece tanı kaçırma gibi olumsuz durumlarla karşı karşıya kalınabilir.
• Keyfi ihtiyaçlara bağlı olarak uzun süren bir seans yaşanabilir.

Yan Etkileri Nelerdir?

Tanı koymak amacıyla gerçekleştirilen işlemlerde, 4 boyutlu ultrason yaptırmanın belli başlı küçük yan etkileri olabilmektedir. Bu durum dokularda aktivasyona ve karında küçük gaz ceplerine sebep olabilir.

4 Boyutlu Renkli Ultrason

Geçmişte 4D ultrason için ikinci düzey ya da renkli ultrason gibi isimler de kullanılmaktaydı. Bazı uzmanlar halen ayrıntılı ultrason diyerek, yanlış kullanımını sürdürebiliyor. İsmi her ne olursa olsun, genel olarak hedeflenen fetal anormalliklerin tespit edilmesidir.

Bu inceleme yöntemi içerisinde 3 farklı anne türü bulunur. Birinci anne türü, bebekle ilgili herhangi bir riski olan yani riskli gebelik kategorisinde olanlardır. Riskli gebelikler genel olarak şunlardır:

• Akraba evliliği
• Fetal anomali
• Hastalık bulgusu saptaması
• Önceki gebeliklerde fetus anomalisi öyküsü
• Ailesel anomali öyküsü
• İkiz bebek
• Tüp bebek gebeliği
• Gebelik diyabeti gelişimi
• 35 yaş üstü anne
• Bebekte gelişim bozukluğu tespiti
• Amniyon sıvısı azalması ya da artması
• Enfeksiyon
• Annenin ilaç, alkol, uyuşturucu kullanması

İkinci türde ise, gebelikle ilgili hiçbir problemi olmayan ve bebeğin genel durumunu merak eden anneler yer alır. Üçüncü türdeki anneler, bebeğin görünüşünü ve kime benzediğini öğrenmek isterler.

4D Ultrasonun Amacı

4D ayrıntılı gebelik ultrasonu ile hedeflenen, hamilelik süresi boyunca bebeğin organlarının ve kromozon anormalliklerinin belirlenebilmesidir. Mevzubahis anomalilerin yüzde 3’ünü major anomaliler yani büyük önemi olan problemler oluştururken, yüzde 15 gibi büyük bir bölümünü minör anomaliler yani küçük ve önemsiz anomaliler oluşturmaktadır. Son yıllarda büyük gelişme gösteren hamilelikte detaylı ultrason teknolojileri, major anomalilerin yüzde 75 gibi büyük bir bölümünün kolaylıkla tespit edilebilmesini olası kılmıştır. Herhangi bir bozukluğun belirlenmesi halinde, hamilelik sürecinin devam ettirilmesi, gözlem altına alınması, sonlandırılması ya da ender olsa da tedavisi anlatılır.

Bazı fetal bozukluklar, sadece hamileliğin ileri aylarında ortaya çıkabilir. Aynı şekilde bazı bozukluklar da, bütün hamilelik dönemi boyunca kendisini belli etmemektedir. Dolayısıyla, 4 boyutlu ultrason görüntülemesinde herhangi bir anomali ile karşılaşılmaması, bebeğin tamamen sağlıklı doğacağını göstermemektedir. Bu durumun aileler tarafından unutulmaması çok önemlidir.

4 boyutlu ultrasonografi ile aynı zamanda rahim şekil bozuklukları, rahim duvarı problemleri, fetus sayısı, serviks uzunluğu, bebeğin hareketliliği ve kalp atışları, bebeğin ve rahmin kan akışı da incelenebilir.

Hamilelikte Detaylı Ultrason

Son yıllarda kullanımı giderek artış gösteren 4D detaylı ultrasonlar, bebeğin hareketliliğini ekranlara yansıtabilmektedir. 4. boyut, zaman boyutudur. Burada bebeğin hareketleri anlık olarak ekrana yansıtılabileceği için, 3 ya da 2 boyutlu ultrasonlardaki gibi fotoğraf değil, video görüntü elde edilmesinden bahsedilmektedir. Bazı uzmanlar, 4 boyutlu görüntülerin 3 ya da 2 boyutlu kadar tıbbi faydasının olmadığını belirtirler. Bunun nedeni olarak da 4 boyutlu görüntülerin bebeğin sağlık durumu hakkında fazla bilgi verici olmadığı ileri sürülür. Ancak ender ortaya çıkan durumlarda bu görüntülerin tıbbi faydalarının olduğu belirtilir. Genel olarak dört boyutlu görüntülerden ebeveynlerin keyfi ihtiyaçları için faydalanılmaktadır.

4D görüntüleme için bebeğin anne karnındaki pozisyonu da çok önemlidir. Bunun için rutin kontroller esnasında doktorlar, bebeğin pozisyonunu beğendiyse ve imkan bulunuyorsa, ailelere bu görüntüleme yöntemini önerebilirler. Böylece zaten çok heyecanlı olan anne ve baba, bebeğin dış görünüşünü, hareketlerini ve kime benzediğini görebilirler. Kimi zaman amniyon sıvısının azlığından kaynaklı olarak 4 boyutlu görüntü almak zorlaşabilir.

4 Boyutlu Ultrasonun Avantajları

4 boyutlu ultrasonun belli başlı avantajları bulunmaktadır. Yarık dudak, yarık damak, eksik parmak, omurilik problemleri gibi fiziki problemlerin tespiti, diğer yöntemlere göre çok daha başarılı olmaktadır. Bunun nedeni, diğer yöntemlerde el, ayak ya da yüz detayları gibi görüntülerin 4D’deki kadar net olmamasıdır. Aynı zamanda bebeğin hareketliliği canlı şekilde görülebildiği için, gelişim süreçleri çok daha detaylı takip edilebilmektedir.

Aileler bebeklerinin nasıl göründüğünü çok merak ederler. Dört boyutlu ultrason ile bebeğin ağız, burun, el, ayak ve genel yüz görüntüleri en canlı şekilde görüntülenebilir.

Öte yandan bir diğer avantajı da, anne rahmi üzerindeki yapısal ya da fiziki problemlerin kolayca tespit edilebilmesidir. Bununla beraber, plasentada meydana gelebilecek anomalilerin belirlenmesinde de büyük rolü bulunmaktadır. Ayrıca annede anormal kanamalar varsa, bunların nedenlerini de dört boyutlu ultrason ile tespit etmek mümkündür. 4 boyutlu ultrason yöntemiyle annede ortaya çıkabilecek miyom, kist, polip ve urlar da teşhis edilebilmektedir. En önemli avantajlarından birisi de, diğer görüntüleme yöntemlerine göre cinsiyet teşhisinin çok daha kolay yapılmasıdır.

Bu yüzden 4 boyutlu ultrason cinsiyet konusunda diğer yöntemlere göre bir adım öne çıkar. 4 boyutlu ultrason İstanbul Anadolu Yakası içerisinde Avicenna Hastaneleri tarafından başarıyla yapılabilmektedir. Hastanemizin internet sitesindeki randevu formunu doldurarak ya da iletişim sayfasındaki numaralardan çağrı merkezimize ulaşarak randevu alabilir ve 4D ultrason ile bebeğinizin anne karnındaki hareketliliğini izleyebilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular