Kısırlık, cinsel açıdan aktif bir yaşam sürerken ve hiçbir korunmada bulunmuyorken, 1 yıl boyunca gebeliğin oluşmaması halinde koyulan teşhistir. Tıp dilinde infertilite olarak da bilinir. Tüm dünyada her 4 çiftten 1’inde karşılaşılan bu durum, kadınlar ve erkekler arasında eşit şekilde görülmektedir. Bu yüzden kısırlık probleminde çiftlere eşit bir yaklaşım gösterilmelidir.
[trurbanner]
Kısırlık Nedir?
İnfertilite, düzenli olarak korunmasız cinsel birleşme yaşandığı halde, 1 yıl boyunca hamileliğin oluşmamasına denir. Yaşlanmaya bağlı olarak görülme sıklığı artmaktadır. Kısırlık, bir üreme sistemi hastalığıdır. Tek bir nedene bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi, birden fazla nedene bağlı olarak da görülebilir. Kısırlığın çok sayıda tedavisi bulunmaktadır. Bu tedavilerden hangisinin uygulanacağına, çiftin genel durumuna göre doktorlar karar verir.
Gebelik Oluşumu İçin Önemli Olan Faktörler
- Erkeğin kaliteli sperm üretmesi
- Kadının sağlıklı yumurta üretmesi
- Spermlerin yumurtaya gitmesini sağlayacak sağlıklı fallop tüpleri
- Spermin yumurtayı döllemede başarılı olması
- Yumurtanın döllendikten sonra rahimde tutunabilmesi
- Embriyonun yeteri kadar kaliteli olması
Kısırlık Belirtileri
İnfertilite belirtileri kadınlarda ve erkeklerde farklılık gösterse de, genel olarak ortak belirtiler şunlardır:
- Yaşı genç olan çiftlerde 2 yıl boyunca gebeliğin oluşmaması
- 35 yaş üstü çiftlerde 1 yıl boyunca gebelik oluşmaması
Erkeklerde kısırlık belirtileri:
- Sertleşme ve boşalma problemleri
- Testis ağrıları ve şişliği
- Meni azlığı
Kadınlarda kısırlık belirtileri:
- Regl düzensizliği
- Regl döneminde şiddetli ağrı
- Yoğun ve fazla regl kanaması
- Gebelik yokken göğüslerden süt gelmesi
- Aşırı tüylenme ve akne sorunları
Kısır Olup Olmadığımı Nasıl Öğrenebilirim?
Peki, kısırlık nasıl anlaşılır? Genel olarak düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebeliğin oluşmaması şüphe uyandırır ve bir takım testlere gerek duyulur. Bu noktada erkeklerde semen analizi denilen bir kısırlık testi uygulanmaktadır. 3 ile 7 gün arasında yapılan bir cinsel perhizin ardından sperm örneği alınarak gerçekleştirilir. Yapılan bu test ile erkeklerin sperm sayıları, sperm hareketliliği ve sperm yapısı hakkında fikir sahibi olunabilir. Gerekli durumlarda antisperm antikoru testi de uygulanabilir.
Kadının Kısır Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Kadınlarda regl döngüsünün düzeli olması halinde, regl döneminden 1 hafta önce yumurtlamanın kontrol edilmesi adına bazı kan testleri yapılabilir. Ancak uzmanlar, zaman zaman kadının yumurta gelişimi hakkında fikir sahibi olabilmek için 1 ay sürecek olan düzenli ultrason testleri isteyebilirler. Kadınlarda yumurta kalitesini inceleyebilmek için, regl döneminin 2 – 5 günleri arasında LH, FSH ve östrojen seviyelerine bakılabilir. Yumurtalık rezervi incelemesi için de AMH seviyelerine kan testi ile bakılabilmektedir.
Bir Kadın Neden Kısır Olur?
Hemen hemen her kadın, bir gün anne olmak ister. Fakat günümüzde her 4 çiftten birinin kısırlık tedavisi alması gerekmektedir. İnfertilite probleminin tedavisiz kaldığı ender vakalar vardır. Bu yüzden çiftlerin kendilerini üzmeden tedavilerini almaları gerekmektedir. Peki, kadınlarda kısırlık nedenleri nelerdir?
- Yumurta rezervi yetersizliği
- Yumurta kalitesi sorunları
- Tüp hasarı ya da tıkanıklığı
- Endometriozis
- Rahim ağzı problemleri
- Alerjik sebepler
Erkeklerde Kısırlık Nedenleri
Erkeklerde infertilite farklı farklı sebeplerden dolayı görülebilir. Hormonal sebepler, kalıtsal etkenler, varikosel, daha önceden yaşanan iltihaplı hastalıklar, sperm kanalı tıkanmaları, önceden geçirilen cerrahi operasyonlar, çevresel etkiler, doğuştan gelen anomaliler ve kimyasal etkenler, erkeklerde kısırlığa sebep olabilecek faktörlerden bazılarıdır.
İnfertilite Tedavi Yöntemleri
Her ne kadar tüp bebek tedavisi en çok uygulanan ve bilinen kısırlık tedavisi olsa da, diğer çok sayıda tedavi yönteminin de başarılı olduğu bilinmektedir. Hangi teknik ile tedavi uygulanacağına çiftin yaşları, önceden gebelik yaşanıp yaşanmadığı, ne zamandır kısırlıkla karşı karşıya olunduğu ve var olan diğer kısırlık belirtileri karar verir. Genel olarak ülkemizde de yoğun şekilde kullanılan infertilite tedavileri şunlardır:
- Fertilite (gebelik) ilaçları
- İnseminasyon (aşılama tedavisi)
- IVF (tüp bebek tedavisi)
Öte yandan kısırlığın tedavisinde cerrahi yöntemlerden faydalanmak gerekirse, uygulanan çeşitli cerrahi teknikler bulunmaktadır. Kısırlığın ameliyatla tedavisini gerektiren durumlar ve yöntemler şunlardır:
- Tüp bebek tedavisi öncesi başarı şansını artıran cerrahi uygulamalar
- Miyom ya da polip cerrahileri
- Endometriozis tedavisi
- Rahim içi yapışıklığı cerrahisi
- Polistik over sendromu ve yumurtlama baskılanması ameliyatları
- Fallop tüpü açılması ya da çıkarılması
- Testisten sperm alınması
Avicenna Hastanesi Üroloji Bölümü uzman hekimleri, hem kadınlarda hem erkeklerde kısırlık tanı ve tedavilerini başarıyla gerçekleştirmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
İnfertilite kısırlık nedir?
Çiftlerin düzenli ve korunmasız birlikteliklerine rağmen 1 yıl içerisinde gebeliğin gerçekleşememesi olarak tanımlanır.
Kısır olup olmadığını nasıl anlarsın?
Kısırlığın özel bir belirtisi yoktur ancak düzenli ve korunmasız birlikteliğe rağmen 1 ya da 2 yıllık süre içerisinde çocuk sahibi olamama durumu en net belirtidir.
Kısırlığın tedavisi var mıdır?
Hem kadın hem de erkek kaynaklı sebeplerden dolayı ortaya çıkan bu sorunun günümüzde tedavisi mümkündür. Ancak bu tedavide hangi yöntemin uygulanacağına kısırlığa yol açan faktörlerin değerlendirilmesinin ardından karar verilir.
