İşitme Kaybı Nedenleri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

İşitme kaybı, özellikle ileri yaşlarda görülen bir sorundur. Ancak modern çağda yaşam alışkanlıklarına bağlı olarak bu sağlık sorunu, daha erken yaşlarda da görülmektedir.

İşitme Kaybı Nedir?

İşitme hassasiyetinde azalma, etraftaki sesleri duymakta güçlük çekme ve kulakta çınlama gibi seslerin duyulması işitme kaybı olarak isimlendirilmektedir. Ancak işitme hassasiyetinde azalma demek mutlaka işitme eşiklerinin kötüleşmesi anlamına gelmez. Bununla birlikte bu rahatsızlık, kalıcı veya geçici olmaktadır. Böyle bir sağlık sorunu için ele alınacak üç veri bulunmaktadır. Bunlar işitme kaybının türü, derecesi ve konfigürasyonudur, yani hangi frekansları etkilediğidir.

İşitme Kaybı Tipleri

İşitme kayıpları beş tipte görülmektedir:

• İletim tipi (dış veya orta kulağı etkiler),
• Sensörinöral tip (iç kulağı kapsar),
• Karma tip (her ikisinin kombinasyonu),
• Fonksiyonel tip,
• Merkezi tip.

İletim Tipi İşitme Kaybı

Östaki disfonksiyonu, orta kulak, kulak kepçesi ve kulak zarı patolojileri bu gruba girmektedir. Bunların yanında orta kulak ve kulak zarı rahatsızlıkları, eksternal otit ve benzeri dış ve orta kulak iltihabı veya fonksiyon bozukluklarından kaynaklanan işitme kayıpları iletim tipi duyu kaybına girmektedir. Bu rahatsızlıkta kişiler algılama problemleri yaşamazlar. Ancak sesleri çok zayıf bir frekansta duyarlar. Alanında uzman doktorlar tarafından önerilen uygun bir işitme cihazı ile hayatlarını yaşam konforlarını düşürmeden devam ettirebilirler.

Sinirsel İşitme Kaybı (Sensörinöral)

Aşırı gürültü, iltihap, yanlış antibiyotik kullanımı, kafa travması ve benzeri sebeplerle ortaya çıkan iç kulaktaki işitme sinirlerinin zarar görmesine bağlı olarak gelişmektedir. Bu rahatsızlığı yaşayan kişiler, sesleri nadiren ayırt ederler. Bununla birlikte algılama problemi yaşarlar ve topluluk içinde konuşulanları anlayamazlar. Sinirsel işitme kaybı tedavisi bulunmamakla birlikte bu işitme türünde, vasıflı işitme cihazları kullanmak şarttır.

Karma Tip İşitme Kaybı (Mikst)

Mikst tip işitme kaybı, hem iç kulakta hem de dış ve orta kulakta ortaya çıkan bir duyu kaybıdır. Diğer bir tabirle, aynı kulakta iletim tip ve sinirsel tip işitme kaybının birlikte oluşmasıdır. Bu hastalığa sahip bireyler, bazı kelimeleri çok iyi anlarken bazılarını ise ayırt edemezler. Uygulanan tedavilerin başarı oranı düşüktür. Ancak kişinin ihtiyaçlarına uygun bir işitme cihazı ile bu problem giderilebilmektedir.

Fonksiyonel İşitme Kaybı

İşitme cihazı kullanılması gereken bir duyu kaybı çeşididir. Ancak bu problem, organik kökenli değildir. Emosyonel bir duyu kaybı olduğundan dolayı uygun cihaz kullanıldığı zaman duyma ile ilgili herhangi bir problem yaşanmaz.

Merkezi İşitme Kaybı

İşitme merkezinin hasar görmesi durumunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Koklear çekirdekler ve işitsel korteks arasında farklı sebeplerden oluşan sıkıntılardan meydana gelen bu tür duyu kaybının tedavisi ise pek mümkün değildir. Ancak işitme cihazı kullanmanın zorunludur. Bu şekilde yaşanan sorunların belli bir kısmı giderilebilmektedir.

İşitme Kaybı Belirtileri

Yaşanan duyu kaybı, türüne ve şiddetine göre farklı belirtilerle kendini gösterebilmektedir. Bununla birlikte genel olarak görülen bulgular şu şekildedir:

• Boğuk bir konuşma tarzı,
• Kalabalık ortamlarda kelimeleri anlamada güçlük çekme,
• Ünsüz harfleri duyamama,
• Başkalarından daha yavaş ve yüksek sesle konuşmasını talep etmek,
• Televizyonun veya radyonun sesini açma ihtiyacı.

İşitme Kaybı Dereceleri

85 desibel üzerindeki seslere devamlı maruz kalmak oldukça tehlikelidir. Yüksek frekanstaki seslere ne kadar uzun süre maruz kalırsanız işitme duyunuzda o kadar fazla hasar meydana gelir. Bununla birlikte ses kaynağının ne kadar yakınında olursanız verebileceği zararlardan o kadar fazla etkilenirsiniz.

Sesin duyma derecelerinin desibel seviyeleri ile birlikte 500, 1000 ve 2000 Hz frekanslarında aritmetik ortalaması alınarak oluşturulan ortalama değerler aşağıda yer almaktadır:

Tek Kulak İşitme Kaybı

Bu rahatsızlık halk arasında tek taraflı sağırlık olarak bilinmektedir. Yalnızca bir kulağın işitme duyusunu kaybetmesi sonucu meydana gelir. Belirtileri arasında yaygın olarak görülen, sesin nereden geldiğini bulmakta zorlanmaktır. Örneğin; sağ kulak işitme kaybı yaşandığında o taraftan gelen bir sesin nereden geldiğini ayırt etmek oldukça güçtür. Bunun dışında bazen konuşulanları anlamayabilir ve iletişime geçmekte zorluk yaşanır. Aynı durumlar sol kulak işitme kaybında da yaşanmaktadır.

İşitme Kaybı Nedenleri

İşitme kayıplarında nedenleri belirlemeden önce kişilerin daha önce nasıl işittiği hakkında bir fikir sahibi olması gereklidir. Kulak temelde üç ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar; dış, orta ve iç kulaktır. Ses dalgaları dış kulaktan geçer ve kulak zarında titreşimlere sebep olur. Orta kulağın kulak zarı ve üç küçük kemiği, iç kulağa giderken bu titreşimleri kuvvetlendirir. Titreşimler iç kulakta salyangoz şeklinde olan bir sıvıdan geçer. Bununla birlikte iç kulaktaki sinir hücrelerine bağlı olan, ses titreşimlerini beyne iletilen binlerce küçük tüy bulunmaktadır. Beyin aldığı bu sinyalleri sese dönüştürür.

İşitme kayıplarının bilinen bazı nedenleri şunlardır:

• İç Kulakta Hasar: Yaş alma ve yüksek sese maruz kalma, beyne ses sinyalleri gönderen iç kulaktaki tüylerde veya sinir hücrelerinde aşınmaya neden olabilmektedir. Bu tüyler veya sinir hücreleri hasar gördüğünde ya da azaldığında elektrik sinyalleri gerektiği gibi iletilmez. Bununla birlikte işitmede bozukluk ortaya çıkar. Bununla birlikte daha yüksek frekanslı tonla boğuk bir şekilde duyulmaktadır. Kalabalık ve gürültülü ortamlarda da karşı kelimeleri seçmek, iç kulak hasarı yaşayan kişiler için çok zor olabilmektedir.
• Kademeli Kulak Kiri Birikmesi: Kulak kirleri, kulak kanalını tıkayarak ses dalgalarının iletimini engeller. Bu nedenle kulak kirlerinin profesyonel bir şekilde alanında uzman bir hekim tarafından temizlenmesi işitme duyunuzu geri kazanmanıza yardımcı olur.
• Kulak Enfeksiyonu ve Anormal Kemik Büyümeleri: Dış veya orta kulakta bu sorunlardan herhangi biri duyu kaybına neden olur.
• Kulak Zarı Yırtılması: Yüksek ses patlamaları, ani basınç değişiklikleri ve enfeksiyon gibi nedenler kulak zarının yırtılmasına ve ani işitme kaybına neden olabilecek örnekler arasında sayılmaktadır.

İşitme Kaybı Tanı Yöntemleri

İşitme hasarına veya kaybına tanı koyabilmek için yapılan bazı testler aşağıda yer almaktadır:

• Fizik Muayene: Doktorunuz, kulak kiri veya bir enfeksiyondan kaynaklanan iltihaplanma gibi hastalığınızın olası nedenleri için detaylı bir kulak muayenesi yapacaktır. Bu problemi yaşamanıza neden olan yapısal sebepler de anlaşılmaya çalışılır.
• Genel Tarama Testleri: Bu testlerde çeşitli frekanslarda konuşulan kelimeleri ne kadar iyi duyduğunuzu ve diğer seslere nasıl tepki verdiğinizi görmek için her seferinde bir kulağınızı kapatmanızı istenmektedir. Ardından fısıltı testi yapılmaktadır. Ancak bu testin sonuçları her zaman doğru olmaz.
• Tuning Çatal Testleri: Tuning çatalları, bir yere vurulduğunda ses çıkaran iki uçlu metal aletlerdir. Diyafram çatallarıyla yapılan basit testler, doktorunuzun işitme kaybını tespit etmesine yardımcı olur. Bu değerlendirme aynı zamanda kulağınızın neresinde hasarın oluştuğunu da ortaya çıkarır.
• Odyometre Testleri: Bir odyolog tarafından yürütülen daha kapsamlı testlerdir. Bu testler sırasında, kulaklık takar ve her bir kulağa yönlendirilen sesleri ve kelimeleri duyarsınız. Duyabileceğiniz en düşük sesi bulmak için her ton zayıf seviyelerde tekrarlanır.

İşitme Kaybı Tedavisi

Kulakta işitme kaybı tedavisi, yaşanan problemin türüne ve şiddetine bağlı olarak belirlenmektedir. İşitme yetisinin azalması durumunda uygulanan bazı tedavi yöntemleri şunlardır:

• İşitme Cihazları: İşitme kaybı iç kulaktaki hasardan kaynaklanıyorsa, bu soruna genellikle işitme cihazları yardımcı olur. Alanında uzman bir hekim sizin için en uygun öneriyi, rahatsızlığınızın türüne ve şiddetine göre yapacaktır. Kullanacağınız doğru işitme cihazı, sözel ve işitsel iletişimi tekrar kurup geliştirmenize büyük ölçüde yardımcı olur.
• Koklear İmplant: Diğer adıyla biyonik kulak olarak bilinen bu tedavi yöntemi genellikle orta veya ağır şiddette sensörinöral işitme kaybı olan kişilere uygulanmaktadır. Koklear implant, elektronik bir tıbbi alettir. İç kulağın içinde bulunan sinirleri elektriksel olarak uyarmak için çalışır. Bu cihaz, işlemci ve mikrofon olmak üzere iç ve dış iki parçadan oluşur. Bu iki parça ayrı ayrı, kulak kepçesi arkasına ve kafa derisi altına yerleştirilir. İşitme cihazlarının mikrofon kısımlarını andıran dış mikrofonu, kişi dilediği zaman çıkarabilir ve tekrar takabilir.
• Timpanostomi Tüpleri: Halk arasında kulak türü olarak bilinen bu tüpler, orta kulaktaki negatif basınç ve sıvı birikiminde olumlu gelişme görülmeyen hastalarda kullanılmaktadır. Orta kulaktaki negatif hava basıncını dengelemek ve orta kulağa hava girişini sağlamak amacıyla kulak zarına timpanostomi tüpü (kulak tüpü) takılmaktadır.
• İşitsel Rehabilitasyon: Özellikle bebek ve çocuklarda yalnızca cihaz uygulamasının yeterli olmadığı durumlar vardır. Bu durumlarda işitsel kapasitenin daha verimli kullanılabilmesi için işitsel eğitim uygulamaları gerekmektedir. Doğru bir bilgilendirme için Odyologunuza başvurmanız gereklidir.

 

Sık Sorulan Sorular