Böbrek Taşı Nedir?
Böbrek kanalları içinde farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan sert yapılara böbrek taşı adı verilmektedir. Erkeklerde kadınlara göre taş oluşumu riski daha fazla olmaktadır. Bununla birlikte taş oluşumuna zemin hazırlayan en önemli nedenlerden birisi, yanlış beslenme alışkanlıklarıdır. Özellikle su tüketiminin az olması ve oksalattan zengin besinlerin aşırı tüketimi bu sağlık sorununun yaşanmasına neden olabilmektedir. Aynı zamanda böbrek taşları tedavi edildikten sonra beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmediği taktirde yeniden oluşabilmektedir.
Böbrek Taşı Nedenleri
Yukarda da belirttiğimiz üzere en önemli neden yanlış beslenme pratikleridir. Aynı zamanda 30 yaşından büyük bireylerde bu sağlık sorununa daha sık rastlanmaktadır. Bunların yanında böbrek ve üreter taşı riskini artıran bazı faktörler şunlardır:
- Aşırı kilo,
- Sık tekrarlanan idrar yolu iltihabı,
- Doğumsal böbrek hastalıkları,
- Böbreklerde bulunan kronik bir hastalık,
- Kronik kabızlık,
- Yetersiz sıvı alımı,
- Hareketsizlik
Böbrek Taşına Neden Olan Besinler
Genel itibari ile oksalattan zengin olan besinler bu riski artırmaktadır. Bu besinlerin içinde sıklıkla tüketilmekte olan domates, patates, fındık, fıstık ve çikolata bulunmaktadır. Aynı zamanda bamya, badem, susam ve dondurma da oksalat yönünden zengin besinlerdir. Böbrek taşı hastaları beslenmesinde, bu taşların oluşma riskini azaltmak için oksalatlı besinlerin tüketimine dikkat etmesi gerekmektedir. Bunun yanında eğer oksalat içeriği yönünden zengin bir besin tüketiyorsanız, yanında bolca yoğurt yemeniz ve su içmeniz gerekmektedir. Bu şekilde oksalatın böbreklere daha ulaşmadan sindirim sisteminde kalsiyuma bağlanmasını sağlamış olursunuz.
Bunların yanında genel olarak oksalat yönünden zengin diğer besinler şunlardır:
- Patlıcan,
- Karalahana,
- Pırasa,
- Maydanoz,
- Kivi,
- Erik,
- Kuruyemiş,
- Çikolata,
- Kahve,
- Tam buğday ekmeği,
- Kepekli ürünler,
- Tahin,
- Patlamış mısır,
- Salatalık.
Böbrek Taşı Düşürmek için Ne Yemeli?
Böbrek taşı olan hastaların her gün yedikleri yiyeceklerden farklı bir düzene geçmeleri gerekmektedir. Bu değişiklik taş semptomlarını azaltmada ve taşı düşürmeye yardımcı olmada büyük ölçüde etkilidir. Bununla birlikte taş oluşumunu engelleyen tek bir diyet türü mevcut değildir. En sağlıklı olan şey, böyle bir sağlık sorununda uzman diyetisyen desteği almaktır.
Öncelikle böbrek taşını düşürmeye yönelik uygulanabilecek en etkili yöntem bol sıvı alımıdır. Bununla birlikte eş zamanlı tuz tüketiminin de azaltılması gerekmektedir. Çünkü tuzun vücutta fazla suyu tutma özelliği bulunmaktadır. Ancak böbrek taşı olan bireylerde bizim istediğimiz şey, vücuda alınan suyun sorunsuz bir şekilde idrar yoluyla dışarı atılmasıdır. Bu nedenle bol sıvı alınırken aynı zamanda tuz tüketimini de azaltmanız önemle tavsiye edilir. Böbrek taşı olan hastaların hayvansal gıda tüketimini de büyük ölçüde azaltmaları gerekmektedir. Aynı zamanda oksalat yönünden zengin gıdaların alımı bu süreçte tamamen durdurulmalıdır. Bunların dışında aşırı miktarda kalsiyum alımını sağlayan ilaçların tüketilmesi sakıncalıdır.
Genel itibari ile kan basıncını düzenleyen ve böbreklerde taş oluşumunu azaltan bir diyet şunları içermektedir:
- Tam buğday ekmeği,
- Az yağlı süt,
- Oksalat yönünden fakir sebze ve meyveler,
- Bol sıvı alımı,
- Az şekerli besinler.
Kalsiyumdan Zengin Yiyecekler
Kalsiyum tüketimi, böbrek taşı düşüren hastalar için önemle tavsiye edilmektedir. Sıklıkla tüketilmesi önerilen kalsiyumdan zengin gıdalar ise şunlardır:
- Süt ve süt ürünleri
- Pancar,
- Ispanak ve peynir,
- Tahıllı yiyecekler,
- Tahıllı içecekler.
Meyve ve Sebze Tüketimi
Böbreklerde taş oluşumunu azaltan et etkili gıdalar meyve ve sebzelerdir. Meyvelerin genel olarak taze veya kuru tüketilmeleri tavsiye edilmektedir. Aynı zamanda bol lif içeren sebze ve meyveler, oksalatın vücutta birikmesini önleyerek, bağırsak yoluyla dışarı atılmasını sağlar. Bununla birlikte sitrat içerikli meyveler, oksalat birikimini engellemek adına büyük fayda sağlamaktadır. Sitrat, kalsiyum taşlarının oluştuğu kristallerin dışarı atılmasını engeller. Bu sayede böbrek taşı oluşma riski azaltılırken, olan taşların da küçülmesi sağlanır. Bu nedenle özellik taş düşürme sürecinde sıvı alımını da desteklemek adına portakal ve limon gibi meyvelerin sıkılarak içilmesi çok faydalı olmaktadır.
Su Tüketimi
Başta da belirttiğimiz üzere taş oluşumunu engellemenin en etkili yöntemlerinden birisi, bol su tüketimidir. Günde 2,5-3 litre sıvı alımı böbreklerde taş oluşumunu engellediği gibi, olan taşların da idrar yoluyla atılmasını kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle taş düşüren hastaların diyetlerine eklenecek ilk madde su tüketimi olmaktadır.
Protein
Vücutta artan protein miktarının sitrat düzeylerini düşürmesi sebebiyle protein içerikli besinlerin tedavi sürecinde fazla tüketimi tehlikelidir. Bunun yerine sebze ve meyve tüketimine ağırlık verilmesi taşların kolay düşürülmesi bakımından fayda sağlar.
Taş Düşüren Biri Ne Yememeli?
Böbrek taşının düşürülmesi sürecinde genel itibari ile oksalattan zengin besinlerin tüketimi kısıtlanmaktadır. Bununla birlikte tuz ve şeker alımı da kesilir. Örneğin; çikolata, kahve, diğer kakaolu içecekler ve koyu çay gibi gıdaların alımı büyük ölçüde azaltılmaktadır. Kalsiyumdan zengin gıdaların oksalatlı gıdalarla alınması ise, böbrekler için zararlı olan bu maddenin bağırsaklarda bağlanarak atılmasını sağlar. Bu nedenle hastalara diyet önerileri yapan hekimler genellikle, kalsiyum yönünden zengin gıdaların tüketilmesini tavsiye etmektedir.
Taş düşüren birinin şu besinleri tüketmekten kaçınması gerekmektedir:
- Çikolata,
- Tuz,
- Domuz eti,
- Kırmızı et,
- Kahve,
- Domates,
- Patates,
- Kola,
- Demli çay,
- Şekerli gıdalar.
Böbrek Taşı Ağrısına Ne İyi Gelir?
Böbrek taşı ağrıları genellikle taşlar düşürülene veya tıbbi müdahalelerle tedavi edilene kadar devam eder. Bu süreçte ağrıları hafifletmek için uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Bunların ilki ve en önemlisi, bol sıvı alımıdır. Hastaların günde en az 2,5-3 litre su içmesi gerekmektedir. Aynı zamanda ağrıyı azaltmada etkili olduğu bilinen doğal zeytinyağı ve limon tüketimi de sağlanabilir.
Genellikle bazı bitki çaylarının böbrek taşı düşürmede ağrı şikayetine iyi geldiği bilinmektedir. Bu çaylardan en sık tüketileni, ayrık otu ve mısır püskülüdür. Bir tutam çayın günde bir bardak su ile tüketilmesi taş düşürmede yardımcı olabileceği gibi ağrıları da hafifletmektedir. Bunların yanında kiraz sapı çayının da ağrılara iyi geldiği bilinir. Ancak tüm bu gıdaların tüketilmeden önce doktor onayından geçmesi gerekmektedir. Yani, ağrınızı hafifletecek tüm bitkisel yöntemlerin doktorunuz tarafından tavsiye edilmesi gerekir. Tedavi sürecinde kulaktan dolma bilgilerle kendi yöntemlerinizi bulmaya çalışmamanız önemle tavsiye edilir.
Böbrek Taşı Oluşumunu Önleme
Böbrek taşlarının önlenmesinde günlük yaşam pratiklerinde yapılacak ufak değişimler çok etkili olmaktadır. Vücutta idrar miktarını artırarak, oksalat bileşenlerinin vücutta birikimini engelleyen önerilerimiz aşağıda yer almaktadır:
- Günde en az 2,5 litre su için,
- Turunçgillerin tüketimini artırın,
- Kalsiyum ve D vitamini alın,
- Hayvansal protein tüketimini azaltın,
- Oksalattan zengin besinleri kısıtlayın,
- Alkolden uzak durun,
- Tuz tüketimini azaltın,
- Düzenli sağlık kontrollerinizi yaptırın,
- Sigara kullanmayın.
Sıkça Sorulan Sorular
Böbrek taşını en hızlı ne düşürür?
Alınan gıdaların böbrek ve idrar yolu taşlarının düşürülme hızında etkili olup olmadığı yönünde kesin bir bilgi olamamakla birlikte, en sık kullanılan yöntem bol sıvı alımıdır. Bunun yanında limon, portakal, yoğurt ve lifli gıdaların tüketimi büyük ölçüde fayda sağlamaktadır. Ancak tuz ve şekerli gıda alımı da aynı oranda azaltılmalıdır.
7 mm böbrek taşı kendiliğinden düşer mi?
Böbrek taşlarının tedavisinde taş boyutları çok önemlidir. Genellikle 6 mm üzerindeki taşların tıbbi müdahalelerle tedavi edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte 4-6 mm arasında olan taşların bazıları kendiliğinden düşebildiği gibi bazıları müdahale ile giderilmektedir.
Taş düşürmek için ne yapmalı?
Günlük en az 2,5-3 litre arasında su içilmeli gerekmektedir. Bununla birlikte çay, kahve, asitli içeceklerin tüketimini büyük oranda azaltmak taş düşürmede oldukça etkilidir. Aynı zamanda bol bol hareket etmek ve kalsiyum içerikli gıdaların da kararında tüketilmesini sağlamak gerekir.
