Brusella Nedir?
Sığır, koyun, keçi, domuz ve köpek gibi hayvanlardan insanlara çeşitli yollarla bulaşabilen bakteriyel enfeksiyona brusella adı verilmektedir. Bu bakteri ile enfekte olmuş hayvan etleri ve sütü ile doğrudan temas sonucunda bulaş gerçekleşmektedir. Dolayısıyla hayvancılıkla uğraşanlarda, mezbaha personellerinde, çiftçi ve veterinerlerde bu hastalığa yakalanma riski yüksektir. Bruselloza yakalanma riskini azaltmak için alınabilecek en etkili tedbir, çiğ et ve pastörize süt tüketiminden kaçınmaktır. Çalışanlar için de korunma yöntemleri genellikle hayvanlarla temas kurulacağı zaman koruyucu ekipman giyinmeleridir.
Brusella Belirtileri
Bruselloza yakalanan hastaların bir çoğunda genellikle herhangi bir belirti veya semptoma rastlanmamakta veya çok hafif belirtiler görülmektedir. Bu hastalar çoğunlukla hastalıktan şüphelenilmesi halinde kanda bakılan antikor testleri sayesinde tanılanmaktadır. Bazılarında ise bundan farklı olarak çeşitli belirtiler görülmektedir. Bu bakterinin vücuda alınmasından yaklaşık bir ay sonra belirti ve semptomlar görülmeye başlanmaktadır.
Brusella hastalığında genel oalrak görülen belirtiler şu şekildedir:
- Yüksek ateş,
- Kas ağrısı,
- Sırt ağrısı,
- Kilo kaybı,
- İştah problemleri,
- Gece artan terlemeler,
- Vücudun geneline yayılan ağrı,
- Yorgunluk,
- Uyku hali,
- Karın ağrısı,
- Baş ağrısı.
Bu belirtiler ara ara kaybolmakla birlikte, sıklıkla tekrar etme eğilimdedirler. Bunun yanında yukarıda da belirttiğimiz gibi hastalık, uzun bir zaman haftalar hatta aylar boyunca hiç belirti vermeden de seyredebilmektedir. Aynı zamanda brusellanın kronikleşme ihtimali de bulunmaktadır. Bu durumda tedaviden sonra belirti ve semptomlar hafif derecede görülmeye devam eder.
Kronik brusellozun vücutta şu komplikasyonları yaratma olasılığı bulunmaktadır:
- Eklem iltihabı,
- Kalp kası iltihabı,
- Kronik yorgunluk,
- Omurga iltihabı.
Belirtilerin hangi şiddette seyredeceği vücuda alınan bakterinin miktarına bağlı olarak değişmektedir. Bununla birlikte bakterinin miktarı ile ilişkili olarak hafif veya orta şiddette belirtiler görülmektedir. Ancak hastalığın kronikleşme ihtimali genellikle yüksektir.
Brusella Bulaşıcı Mıdır?
Brusella hastalığı, bakterilerin temas yoluyla vücuda alınması sonucu hayvanlardan insanlara bulaşmaktadır. Bununla birlikte hastalığın kişiden kişiye bulaşması çok nadirdir. Genellikle büyükbaş hayvan etleri ve sütlerinden, hayvanlara direkt temas ve havaya karışan brusella bakterilerinin olması durumunda bulaş özelliği göstermektedir. Aynı zamanda enfekte bir hayvanın vücut sıvılarına yapılan direkt temas sonucu da bulaşmaktadır.
Brusella Nasıl Bulaşır?
Bu hastalığının genel olarak bulaşma yolları aşağıda verilmiştir:
- Brusella bakterisi ile enfekte olmuş havanın solunması,
- Enfekte olan hayvana ait besinler yolu ile,
- Hasta olan hayvanın açık yarası ile temas sonucu,
- Bruselloz bakterisi ile enfekte olan hastanın sıvılarının göze temas etmesi,
- Nadiren olmakla birlikte cinsel yolla kişiden kişiye bulaşmaktadır.
Brusella Tanısı
Bu hastalığın tanılanması çok zor olmaktadır. Bununla birlikte genel olarak hastalık çok hafif belirtilerle seyretmektedir. Bulaşan bakterinin türüne göre farklı belirtiler görülmektedir. Aynı zamanda farklı hastalıklardan kaynaklanan bazı iltihaplanma belirtilerinin olması halinde, bu belirtilerin ayrımı yapılmalıdır. Kesin tanı için öncelikle uzman hekim tarafından hastaya detaylı bir fizik muayene yapılarak tıbbi öyküsü ve şikayetleri hakkında detaylı bir bilgi edinilmektedir. Fizik muayene sırasında genel oalrak karaciğer ve dalakta büyüme, lenf düğümleri ve eklemlerde şişlik, nedeni bilinmeyen ateş ve deri döküntüleri gibi belirtiler aranmaktadır.
Bunun ardından enfeksiyonun kaynağını görebilmek ve bakteri türünü belirleyebilmek için farklı klinik testler yapılmaktadır. Hastalığın kesin teşhisi için özel bir brusella testi bulunmayıp, en kesin tanı kanda antikor testleri sonucunda konulmaktadır. Sık olarak yapılan testler arasında sırasıyla şunlar yer alır:
- Kan kültürü,
- İdrar tahlili,
- Beyin omurilik sıvısı (BOS) testi,
- Kemik iliği kültürü,
- Kanda antikor testi.
Brusella Hastalığı Risk Faktörleri
Bu hastalık genellikle kadınlara oranla erkeklerde daha fazla görülmektedir. Bununla birlikte aşağıda yer alan risk gruplarının bruselloza yakalanma olasılığı çok yüksektir:
- Hayvancılıkla uğraşanlar,
- Çiftçiler,
- Veterinerler,
- Mezbaha çalışanları,
- Mikrobiyologlar,
- Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerini tüketenler,
- Brusella bakterilerinin yaygın olduğu bölgelerde yaşayanlar.
Brusella Tedavisi
Bu enfeksiyonel bir hastalık olduğu için tedavisi genellikle antibiyotik ile yapılmaktadır. Bununla birlikte doktorun reçete ettiği ilaçların en az bir buçuk y kullanılması gerekmektedir. Aynı zamanda bruselloz, uygulanan tedavilere çok dirençli olan bir hastalıktır. Brusella hastalığı geçirenlerde enfeksiyonun tekrar etme olasılığı ise çok yüksektir. Nüks etme ihtimalini azaltmak adına hiç ara vermeden antibiyotik tedavisi birkaç hafta boyunca uygulanmaktadır. Tekrarlama oranlarının ortalama yüzde 15 civarında olduğu bilinmektedir. Bu risk genel olarak tedavi bitimini takiben 6 ay içinde olmaktadır.
Brusella hastalarında uygulanan tedavilerin süresi bir buçuk aydan çok daha uzun süre devam edebilmektedir. Bununla birlikte erken evrede tedavi edilen hastaların iyileşme oranları çok yüksek olmaktadır. Bu sebeple özellikle risk grubunda olan bireylerin yılda en az bir veya iki kere kanda antikor testi baktırmaları önemle tavsiye edilmektedir.
Brusella Komplikasyonları
Bu hastalık karaciğer, kalp ve üriner sistem dahil vücudun her yerini etkileyebilmektedir. Bununla birlikte kronikleşmiş bir brusella hastalığı, vücutta çeşitli komplikasyonlara neden olmaktadır:
- Santral sinir sitemi enfeksiyonları,
- Eklem iltihabı,
- Kalp kası iltihabı,
- Karaciğerde apse oluşumu,
- Testis enfeksiyonu,
- Dalak enfeksiyonu,
- Gebelikte düşük riski.
Bunların yanında bruselloz hastalığının ölümle sonuçlanma olasılığı çok azdır. Ancak komplikasyonlar neticesinde böyle bir riskin yaşanma ihtimali artmaktadır. Brusella ölümlerinin bir çoğu kalp kası iltihaplanmaları sonucunda görülmektedir.
Brusella Korunma Yöntemleri
Bruselloz, ciddi komplikasyonlara neden olan ve tedavisi de güç bir hastalıktır. Bu nedenle hastalıktan korunmaya çalışmak alınabilecek en önemi tedbirlerden birisidir. Bununla birlikte hastalığın önlenmesi adına şu tedbirler alınabilir:
- Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinin tüketilmemesi,
- Çiğ et tüketiminden kaçınmak,
- Hayvancılık sektöründe çalışanlar için koruyucu ekipman tedarik edilmesi ve kullanılması,
- Evcil hayvanların aşılanması gerekmektedir.
Bunlarla birlikte hayvanlarla teması olanların, belirti ve semptomların görülüp görülmemesine bakılmaksızın muayene için doktora başvurması gerekmektedir. Aynı zamanda bu kişilerin teması takiben en az altı ay boyunca düzenli izlenmesi gerekmektedir. Brusella enfeksiyonunun önlenmesi için bulunan herhangi bir aşı olmaması nedeniyle tedbirleri almada ihtiyatlı olmak büyük önem taşımaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Brusella hastalığına yakalanmamak için ne yememeli?
Bu hastalık yukarda da belirttiğimi üzere enfekte hayvanların sağladığı besin kaynaklarının vücuda alınması ile bulaşmaktadır. Bunlar genellikle iyi pişmemiş etler, pastörize edilmemiş süt ve peynir gibi ürünlerdir. Bu ürünlerin tüketiminden kaçınmak hastalığı önlemede en etkili yöntemdir.
Brusella hastalığı tedavi edilmezse ne olur?
Çeşitli bakterilerden kaynaklanan enfekte bir hastalık olan bruselloz, tedavi edilmediği takdirde kronikleşmektedir. Bunun sonucunda da vücutta istenmeyen komplikasyonlara neden olmaktadır. Örneğin tedavi edilmeyen bir bruselloz hastalığı ilerleyen dönemlerde kalp kası iltihabı, eklem ve kemik iliği iltihabı gibi ciddi hastalıklara neden olabilmektedir. Bu sebeple erken evrede hastalığın tedavi edilmesi büyük önem taşımaktadır.
Brusella kendiliğinden geçer mi?
Bu hastalık kendiliğinden geçebilen bir hastalık değildir. Ancak uzun süreli bir antibiyotik tedavisinin sonunda hastalar tamamen iyileşebilmektedir. Bununla birlikte hastalığın tedavi sonrası tekrar etme ihtimali de çok yüksektir. Bu nedenle tedavi bitimini takiben altı ay boyunca düzenli olarak hastanın izlenmesi gerekmektedir.
