Primer ve Sekonder Lenfödem

Fil hastalığı olarak da bilinir. Lenfanik sistemdeki bazı bozukluklar sonucu kollarda veya bacaklarda oluşan şişlik ve ödeme sebep olan hastalıktır. Bu hastalık hastanın günlük yaşamını oldukça olumsuz etkiler ve acil tedavi gerektirir. Tedavi edilmemesi durumunda hayati risk teşkil edebilir. Oluşum nedenine göre primer ve sekonder lenfödem olarak ayrılmaktadır.

Avicenna Hastanesi olarak kaleme aldığımız bu yazıda “Primer ve Sekonder Lenfödem” hakkında merak ettiğiniz tüm detaylara ulaşabilirsiniz.

Lenfödem Nedir?

Lenfödem diğer adıyla fil hastalığı, hastanın yaşamını oldukça olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip olan hastaların kolunda veya bacağında aşırı boyutta şişme ve ödem oluşur. Lenfödem, lenfanik sistem içerisinde yer alan lenf bezlerinde oluşan tıkanıklıklar sebebi ile ortaya çıkar. Tıkanıklık lenf sıvısının tam boşaltılmasına engel olur ve dokularda birikme yapar. Bu birikme sonucunda uzuvlarda ödem ve şişlik meydana gelir. Hastalık bazen kanser tedavisi sırasında lenf düğümlerinin alınması sonucunda da ortaya çıkmaktadır.

Lenfödem Zorlukları

Bu hastalık ilerledikçe hastayı bedensel, sosyal ve psikolojik anlamda oldukça zor bir duruma sokar. Hasta şişmiş uzvunu zamanla kullanamaz hale gelebilir. Hastalığın görüldüğü uzuvda çeşitli ağrılar, deride sertleşme ve kalınlaşma durumları ile karşı karşıya kalır. Sürekli tekrar eden enfeksiyonlar ile mücadele eder. Ayrıca tedavi geciktirilirse çok ciddi komplikasyonlara da sebep olabilir. Bu nedenle hastalık erken teşhis edilmeli ve tedavi sürecine hemen başlanmalıdır.

Lenfödem Neden Olur?

Karşılaşılan en sık oluşum nedeni lenf bezlerinin kanser tedavisinin bir parçası olarak çıkartılmasıdır. Kanser hastalarında kötü huylu hücreler lenfatik damarları tıkar ve sonucunda lenfödem oluşur.

• Lenfödem şu sebeplerden kaynaklı da ortaya çıkmaktadır.

• Kanser sonrası radyoterapi uygulaması

• Kalıtsal lenf sistemi hastalıkları

• Lenf yollarının hasara uğramış olması

• Travmalar

• Enfeksiyonlar

• Çeşitli cerrahi müdahaleler sırasında lenf yollarının hasara uğraması

• Tümöral bozukluk sonucunda lenf yollarının tıkanmış olması.

Lenfödem Çeşitleri

Primer (doğuştan gelen) lenfödem:

Lenf damarlarının anne karnında gelişimsel bozukluğu ile ortaya çıkan lenfödem çeşididir.  Bu şekilde doğan kişilerde sağlam damarlar gelişmemiş olan damarların yerine iş yapmaktadır. Herhangi bir travma, hamilelik veya enfeksiyon durumunda sağlam damarlara çok aşırı yük biner. Bu aşırı yük ise lenfödemin oluşmasına sebep olmaktadır. Primer lenfödem oluşan durumlar ise şunlardır:

• Milröy hastalığı (konjenital lenfödem): Bebeklik döneminde başlar. Bu lenfödem çeşidinde lenf düğümlerinin gelişiminde anormallik görülmektedir.

• Meige hastalığı (lenfödem prekoks): Çoğunlukla ergenlikte veya hamilelikte lenfödem oluşmasına yol açan lenfödem çeşididir. 35’ten küçük yaşlarda görülmektedir.

• Geç başlangıçlı lenfödem (lenfödem tarda): 35 yaştan sonra başlayan bir lenfödem çeşididir.

Sekonder lenfödem:

Bu lenfödem çeşidi doğuştan olmayıp sonradan gelişen bir çeşittir. En sık kansere bağlı olarak yapılan tedavilerde, cerrahi uygulamalarda veya radyoterapide ortaya çıkmaktadır. Kanser tedavisi sırasında lenf düğümleri alınır. Bu durum ise zamanla lenf akışını bozup lenfödeme sebep olur. Bazen lenf düğümlerinin alınmaması fakat hasarlanması sebebi ile de lenfödem oluşmaktadır.

Kanser sırasında yapılan radyoterapide ise lenf nodülleri bozulduğu için lenfödem ortaya çıkmaktadır. Özellikle, radyoterapi gören meme kanseri hastalarda kol lenfödemi ile %25 oranda karşılaşılmaktadır. Diğer yandan rahim, prostat kanseri, lenfoma veya melanoma tedavisi için lenf bezlerinin alınması sonucun da lenfödem oluşmaktadır.

 

Sıkça Sorulan Sorular