Barotravma Nedir?
Barotravma, basıncın düşmesiyle birlikte vücutta oluşturduğu doku hasarına verilen hasardır. Vücudun birçok bölümünü etkileyen basınç farklılığına bağlı olarak farklılıklar meydana gelebilir. Ani değişen basınçla birlikte doku hasarı meydana gelerek kalıcı fonksiyon bozuklukları meydana gelebilir. Farklı bölümleri etkilediğinden bahsettiğimiz rahatsızlığın türleri arasında;
-
Kulak Barotravması
-
Sinüs Barotravması
-
Maske Barotravması
-
Pulmoner Barotravma
- Diş Barotravması
olarak farklı organlarda görülebilmektedir. Barotravma türleri, mesleği gereği ani basınç değişikliklerine maruz kalan insanlarda ortaya çıkabilmektedir.
Barotravma Türleri Nelerdir?
Vücut yapılarında meydana gelen değişiklikler farklı noktalarda nüks edebilir. Gazın sıkışmasıyla birlikte meydana gelen basınç aşağıdaki organlarda kalıcı doku hasarları bırakabilir.
1. Akciğer Barotravması (pulmoner barotravma)
Akciğerlerde meydana gelen hasar, genellikle tüplü dalışların sonucunda oluşmaktadır. Dalgıç yüzeye yaklaştıkça akciğerlerde tutulan hava basıncı düşer ve genişlemeye başlar. Genişleyen hava akciğerlerde yırtılmalar meydana getirerek, Pnömotoraks oluşumuna neden olabilmektedir. Akciğerlerde yırtılma veya delinme sonucu nefes darlığı, nefes almada güçlük ve ciddi ağrı oluşumuyla karşılaşılabilir.
2. Maske Barotravması
Dalgıçlarda görülen bir diğer sorun maske barotravmasıdır. Suya dalarken, maskenin içindeki basınç doğru eşitlenmediği takdirde yüze ve gözlere fazladan basınç uygulanmasına neden olur. Yüzdeki kan damarlarında morarma, kanamalar ve varis benzeri görünüme neden olan bu durum gözleri de etkilemektedir. Basınç farkı, gözlerde kanama ve kızarmaya neden olmaktadır.
3. Kulak Barotravması
Suya giriş esnasında, orta kulaklardaki basınç ve su basıncı arasında farklılık oluşmasıyla meydana gelmektedir. Kulak zarında şişme ve ağrıya neden olarak ilerlemesi durumunda kulakta kalıcı hasara yol açabilmektedir. Basıncın artması durumunda kulak zarı yırtılır ve işitmeyi engelleyen durumlar ortaya çıkabilir.
4. Sinüs Barotravması
Basın farklı sinüsleri etkileyerek, yüzeye çıkışta burun ve yüzde ağrıya neden olabilir. Basıncın fazla olması durumunda burun kanamalarına sebep olabilir.
5. Diş Barotravması
Dalış esnasında diş köklerinde veya dolgularda meydana gelen ağrılardır. Dişlere ve diş minesine zarar verebilir.
Barotravma Tanısı
Barotravma, vücudun etkilendiği bölüme göre belirtileri değişiklik gösteren bir rahatsızlıktır. Esas olarak dalış sonrası ortaya çıkan semptomlar doktorla paylaşılmalıdır. Ortaya çıkan semptomlara göre;
- Röntgen
- Ultrason
- Görüş testleri
- İşitme testleri
istenebilecek testler arasında yer almaktadır. Böylelikle basınç farkının etkilediği tüm bölgeler kontrol edilebilir. Ortaya çıkan test sonuçlarına göre barotravma tanısı konulabilir, uygun tedavi yöntemi hakkında bilgi verilebilir.
Barotravma Tedavi Yöntemleri
Barotravma tedavisi, vücudun etkilendiği bölüme göre değişiklik gösterecektir.
Akciğer Barotravması Tedavisi: Basıncın oluşturduğu zararın tedavisi için, göğüs boşluğuna tüp yerleştirmek veya oksijen tedavisi uygulamak gibi yöntemler tercih edilebilir. Akciğerlerin yeniden genişlemesi sağlanarak sönük akciğer problemi ortadan kaldırılmaya çalışılır.
Sinüs ve Kulak Barotravmaları: Sinüs ve kulaklarda meydana gelen sorunlar reçeteli ilaçlarla tedavi edilmeye çalışabilir. İyileşme yavaş olabilir ancak tedavi süreci ve ilaç kullanımı doğru olduğunda tam tedavi sağlanacaktır. Kulak zarında meydana gelen yırtılmalar kendiliğinden düzelme gösterir ancak göstermediği durumlarda ameliyatla tedaviye başvurulabilir.
Barotravma Nasıl Önlenir?
Barotravmalar, basınç farklılıkları nedeniyle meydana gelmektedir. Dalışlarda veya yüksek irtifa uçuşlarında iç ve dış hava basınçları eşitlendiği durumlarda barotravma meydana gelmesi beklenmez. Örneğin, yüz maskesinde oluşan farklılık yüze hava üflenerek eşitleyebilirken, kulaklarda meydana gelen basınç yutkunarak veya esneyerek sağlanabilir.
Tüm bu detaylar, dalış öncesi eğitimlerde kişilere aktarılmaktadır. Eğitimsiz ve bilinçsiz yapılan dalışlarda karşılaşılabilecek oldukça ciddi sorunlar olabilir. Basınç sorunları dalgıçlarda görüldüğü gibi pilot ve hosterlerde de sıklıkla görülmektedir. Uçak içerisindeki basıncın ani düşmesi veya yüksek irtifalarda yaşanan yüksek basınç, sorunların kaynağı olmaktadır. Özellikle kulaklarda meydana gelen basınç farklılıkları kulak zarı yırtılmasına ve işitme kaybına kadar ilerleyebiliyor. Bu nedenle gerekli eğitimleri almadan ve sağlık durumunuz el vermediği sürece barotravmaya neden olabilecek aktivitelerden uzak durmanız önemlidir.
SONUÇ
Dalgıçlarda sıklıkla gözüken basınç farklı nedeniyle hastalıklar, vücudun birçok farklı bölümünü etkileyebiliyor. Hayatı öneme sahip olan organlarda kalıcı hasarlar bırakabileceği için barotravmaya neden olan basınç farkına dikkat etmeyi ve gerekli önlemleri almayı ihmal etmemelisiniz. Barotravma yaşanması durumunda kalıcı hasarlar meydana gelmeden tıbbi yardıma başvurmanız gerekmektedir. Dalış sonrası doku hasarı meydana gelen durumlarda tam tanı konularak, tedaviye başlanması da önemlidir. Dilerseniz, aşağıda yer alan İç Hastalıkları uzman doktorlarımıza randevu alarak, sağlık muayenesi yaptırabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Diş barotravması nasıl oluşur?
Diş ve diş etlerinde meydana gelen barotravma, oluşan basınç sonucunda boşluklara hava dolmasıyla meydana gelmektedir.
Kulakta barotravma belirtileri nelerdir?
Basınç farkının kulağı vurmasıyla, kulak zarında dolgunluk ve ağrı hissi hissedilir. Baş ağrısı ve mide bulantısı da görülebilecek diğer etkenler arasında yer almaktadır.
